Από τις πρώτες –κυριολεκτικά- ημέρες της ίδρυσης του ο Σύνδεσμος Βιομηχάνων Μακεδονίας προσπάθησε να υποστηρίξει τα δίκαια αιτήματα των παραγωγικών επιχειρήσεων μιας περιοχής, που μόλις είχε ενταχθεί στον εθνικό κορμό. Οι επαφές γίνονταν τόσο σε υπηρεσιακό, όσο και σε υψηλό πολιτικό επίπεδο, ώστε να υπάρξει αποτέλεσμα. Είναι χαρακτηριστικό ότι λίγους μήνες μετά την ίδρυσή του ο Σύνδεσμος συνέταξε και παρέδωσε στον Ελευθέριο Βενιζέλο το πρώτο του υπόμνημα.
Ο πρωθυπουργός έφτασε στη Θεσσαλονίκη στις 19 Απριλίου 1914, µαζί µε τον νέο γενικό διοικητή Θεµιστοκλή Σοφούλη. Κατέλυσαν στο παραλιακό ξενοδοχείο «Σπλέντιτ» στη μεγάλη αίθουσα του οποίου πραγματοποίησαν τις συνεργασίες τους. Την ίδια µέρα της άφιξης των επισήµων παραδόθηκε στο Βενιζέλο το υπόµνηµα του Συνδέσµου. Ο τότε πρωθυπουργός δέχθηκε την αντιπροσωπεία των βιομηχάνων «ευµενέστατα» και υποσχέθηκε ότι θα λάβει προστατευτικά µέτρα για τη µακεδονική βιοµηχανία. «Συνεχάρη µάλιστα το επιχειρηµατικόν πνεύµα του ενταύθα βιοµηχανικού κόσµου, διότι µε δασµόν τελωνειακόν µόνον 11% επί τουρκικής διοικήσεως κατορθώθη να αναπτυχθή βιοµηχανία άνευ άλλης προστασίας». Είχαν περάσει µόλις τέσσερις µήνες από την ίδρυση του Συνδέσµου και, µετά την επαφή µε τον Πρωθυπουργό, η ∆ιοίκησή του είχε ήδη να επιδείξει µια σηµαντική νίκη.
Διαφωνίες
Από την αρχή, πάντως, δεν έλειψαν και ορισμένες διαφωνίες ανάμεσα στα μέλη του Συνδέσμου, οι οποίες εξηγούνται μόνο αν λάβει κάποιος υπόψιν του τις ιδιαίτερες συνθήκες εκείνης της εποχής και κυρίως το γεγονός ότι η Ελλάδα συγκροτούνταν ως κράτος, μέσα από τα ερείπια μιας πολυεθνικής αυτοκρατορίας που διαλύονταν. Έτσι, όταν στη γενική συνέλευση της 31 Μαΐου 1914 έγινε συζήτηση για τον έρανο που πραγµατοποιούνταν εκείνο τον καιρό για τον ελληνικό πολεµικό στόλο υπήρξαν αντιρρήσεις. Ο Σύνδεσµος είχε γίνει αποδέκτης του αιτήµατος για ουσιαστική συµµετοχή των µελών του στον έρανο. Το Δ.Σ. παρέπεµψε το ζήτημα στη γενική συνέλευση, όπου ο πρόεδρος Χατζηλαζάρου δήλωσε ότι η ενίσχυση του εράνου αποτελούσε υποχρέωση των βιοµηχάνων για τη διατήρηση της ειρήνης και συνεπώς της δυνατότητάς τους να λειτουργούν ήσυχα. Οι αντιρρησίες αντέτειναν ότι οι βιοµήχανοι ξένης υπηκοότητας θα είχαν κάποια δυσκολία να αποδεχτούν τη συµµετοχή και ο Χατζηλαζάρου ανταπάντησε ότι όσοι είχαν εργοστάσια στην Ελλάδα τελούσαν υπό την προστασία της ελληνικής πολιτείας και θα έπρεπε να σέβονται αυτή τη θέση.
Βοήθεια στους πρόσφυγες
Το πρώτο αίτηµα που έλαβε ο Σύνδεσµος για να βοηθήσει µη βιοµηχανικό φορέα προήλθε από την επιτροπή αποκαταστάσεως προσφύγων. Επρόκειτο για ορθόδοξους χριστιανούς, οι οποίοι είχαν αναγκαστεί να εκπατριστούν από οθωµανικά εδάφη, κυρίως τη Μικρά Ασία, και είχαν αρχίσει να συρρέουν στη Θεσσαλονίκη. Το φαινόµενο αυτό συνεχίστηκε µέχρι τον Σεπτέµβριο του 1914. Η επιτροπή ζήτησε να προσλαµβάνονται στα εργοστάσια οι «αθρόως καταφθάνοντες πρόσφυγες». Στην απάντησή του ο Σύνδεσµος ζήτησε τη βοήθεια της επιτροπής στην προσπάθειά του να επιτύχει να ράβονται στην Ελλάδα από πρόσφυγες οι στολές των στρατιωτών, αντί να παραγγέλλονται στο εξωτερικό.
Νομοσχέδιο – θρίαμβος
Στις αρχές Νοεµβρίου του 1914 ο Βουλευτής Αγαπητός ενηµέρωσε τον Σύνδεσµο ότι το Νοµοσχέδιο περί φορολογικής αφοµοιώσεως των Νέων Χωρών, µε το οποίο ο Βενιζέλος είχε δώσει την υπόσχεση ότι θα αίρονταν οι αδικίες του Νόµου 200, επρόκειτο να συζητηθεί στη Βουλή. Ο Σύνδεσµος διατύπωσε την «ευγνωµοσύνη» του προς την κυβέρνηση.
Έτσι κι αλλιώς το 2ο εξάμηνο του 1914 ήταν ιδιαίτερα «θερµό» για τη Μακεδονία και ιδιαίτερα για τη Θεσσαλονίκη. Πραγµατοποιήθηκαν πολλές εκδηλώσεις των φορέων της, ιδιαίτερα των επαγγελµατικών οργανώσεων. Η έκρηξη του πρώτου παγκοσµίου πολέµου προκάλεσε πανικό στην τοπική αγορά, µαζική προσέλευση καταθετών στις τράπεζες για να αναλάβουν τις καταθέσεις τους, καθώς και άνοδο των τιµών των τροφίµων και ιδιαίτερα των αλεύρων. Οι έµποροι δεν δέχονταν το ελληνικό χαρτονόµισµα και ζητούσαν τα οθωµανικά νοµίσµατα, χρυσό και ασήμι. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να επιβάλει την υποχρεωτική κυκλοφορία της δραχµής, κάτι που ως τότε είχε αποφύγει.
Οι εκλογές του 1915
Στις εκλογές του Μαΐου 1915 οι Νέες Χώρες ψήφισαν για πρώτη φορά σε ελληνικές κοινοβουλευτικές εκλογές. Ενώ στην Παλαιά Ελλάδα η αναµέτρηση έγινε ανάµεσα στους Φιλελεύθερους του Ελευθερίου Βενιζέλου και τον κυβερνητικό συνασπισµό υπό τον Δηµήτριο Γούναρη (1867 - 1922) στη Θεσσαλονίκη βρέθηκαν αντιµέτωπα τρία ψηφοδέλτια . Το τρίτο, το ψηφοδέλτιο των Ανεξαρτήτων, είχε αµιγώς τοπικό χαρακτήρα. Ήταν ένας εκλογικός συνδυασµός που δηµιουργήθηκε από τοπικά σωµατεία, µεταξύ των οποίων και ο Σύνδεσµος Βιοµηχάνων.
Η εργατική νομοθεσία
Το καλοκαίρι του 1915 επρόκειτο να επεκταθεί και στις Νέες Χώρες η εφαρµογή του νόµου περί εργασίας γυναικών και ανηλίκων, ο οποίος προέβλεπε εξάωρη εργασία των κοριτσιών 12 - 14 ετών στη βιοµηχανία και απαγόρευση της νυκτερινής απασχόλησης εφήβων µέχρι 18 ετών, που αφορούσε κυρίως τα καπνεργοστάσια. Ο Σύνδεσµος ζήτησε αναβολή της εφαρµογής του νόµου. Στην πραγµατικότητα, ο νόµος αυτός - ο οποίος προπορευόταν από τη διεθνή νοµοθεσία της εποχής του - ελάχιστα εφαρµοζόταν σε οποιοδήποτε σηµείο της Παλαιάς Ελλάδας. Έτσι, ο Σύνδεσµος δεν ασχολήθηκε µε το θέµα αυτό τα επόµενα χρόνια.
Αλλαγή σκυτάλης
Όπως αναφέρει στον τόμο με την ιστορία του ΣΒΒΕ ο συγγραφέας Ευάγγελος Χεκίμογλου ο Σύνδεσµος είχε παρουσιάσει σηµεία κόπωσης από το 1915 κιόλας, στη διάρκεια του οποίου πραγµατοποιήθηκαν µόνον τρεις συνεδριάσεις του Διοικητικού του Συμβουλίου. Ίσως διότι ο πρόεδρός του Περικλής Χατζηλαζάρου είχε επιβαρυμένη υγεία. Στη γενική συνέλευση της 17ης Μαρτίου 1916 ο πρόεδρος παραιτήθηκε και στη θέση του για προφανείς λόγους εξελέγη παμψηφεί ο γιός του Κλέων Χατζηλαζάρου, ο οποίος είχε εγγραφεί ως τακτικό µέλος του Συνδέσµου µόλις δύο εβδομάδες πριν, στις 3 του ίδιου µήνα. Ο νέος πρόεδρος ήταν πιο γνωστός ως διευθυντής του υποκαταστήµατος της Τράπεζας της Ανατολής70 στη Θεσσαλονίκη, ως πρόεδρος του Κτηµατικού Συνδέσµου, αλλά και ως πρόεδρος του τοπικού παραρτήµατος του Ερυθρού Σταυρού.
Κεντρική φωτογραφία: Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Δημήτριος Δίγκας, ο οποίος ως βουλευτής και υπουργός στήριξε τη μακεδονική βιομηχανία.