Skip to main content

Το Ταμείο Ανάκαμψης, οι δρόμοι, το Ίντερνετ και ο τουρισμός στη Βόρεια Ελλάδα

Για τη Βόρεια Ελλάδα η νέα εποχή της οικονομίας του 21ου αιώνα παρέχει ευκαιρίες, αλλά καμία εγγύηση ότι αυτές οι ευκαιρίες θα αξιοποιηθούν.

Τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής σε μία προβληματική χρονιά, όπως είναι το 2020, δείχνουν ότι σε κάποιες -εξαιρετικά σπάνιες και γι’ αυτό υπογραμμισμένες με κόκκινο- περιπτώσεις το να είναι μια περιοχή στην Β΄ Εθνική του τουρισμού αποδεικνύεται σωτήριο.

Όπως αναφέρει η ΕΛΣΤΑΤ, στο σύνολο των επιχειρήσεων του κλάδου παροχής καταλυμάτων της χώρας, ο κύκλος εργασιών το δεύτερο τρίμηνο του 2020 μειώθηκε κατά 94,3% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του 2019. Χωροταξικά η μεγαλύτερη μείωση καταγράφηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου (99,5%), ενώ η μικρότερη στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας (11,7%). Στον επίσης εξαρτώμενο σε σημαντικό βαθμό κλάδο της εστίασης η μείωση του τζίρου στο β΄ τρίμηνο του 2020 στο σύνολο της επικράτειας ήταν 59% έναντι του αντίστοιχου διαστήματος της περασμένης χρονιάς. Η μεγαλύτερη υποχώρηση παρατηρήθηκε στην Περιφερειακή Ενότητα Θήρας (95,6%), ενώ η μικρότερη στην Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών (33,3%).

Αυτοί οι αριθμοί σημαίνουν ότι στην περίπτωση της Κρήτης και της Σαντορίνης η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική για το επίμαχο τρίμηνο, ενώ στη Φλώρινα και στα Γρεβενά η κατάσταση εξελίχθηκε σε δύσκολη μεν, διαχείρισιμη δε. Αυτή ασφαλώς είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή συντίθεται από το ότι τα οικονομικά μεγέθη των περιοχών αυτών είναι διαφορετικά, ότι η εικόνα στο γ΄ τρίμηνο ασφαλώς βελτιώθηκε και η ισοπέδωση περιορίστηκε, ότι τα πολλά προηγούμενα χρόνια στα νησιά οι δουλειές στον τουρισμό πήγαν πολύ καλά, αλλά και ότι θα ξαναπάνε ανοδικά τα επόμενα χρόνια – εάν όχι το 2021 σχεδόν σίγουρα από το 2022 και μετά. Από την άλλη στις τουριστικές περιοχές αιχμής διαφορετικής τάξεως είναι οι επενδύσεις και μεγαλύτερα τα ανοίγματα των επιχειρήσεων, που τροφοδοτούνται από αυξημένες προσδοκίες. Άρα οι ζημίες πονάνε πολύ.

Η εικόνα αυτή αξίζει να μελετηθεί παντού στην Ελλάδα, ειδικά τώρα που η συζήτηση για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας είναι επίκαιρη. Ειδικά τώρα που ενόψει του επόμενου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης της ΕΕ -και τα δύο υπολογίζονται για την Ελλάδα στα 72 δισ. ευρώ- η χώρα αναμένεται να έχει μία ακόμη ευκαιρία για να εκσυγχρονιστεί επί της ουσίας. Να μπει επιτέλους και παραγωγικά στον 21ο αιώνα. Να διαφοροποιήσει την εικόνα μιας ξεπερασμένης οικονομίας. Να προσδώσει βάθος και ποικιλία στη διαδικασία παραγωγής πλούτου. Και τελικά να αναβαθμιστεί στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, με αιχμή την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Διότι μια αγορά 11 εκατ. καταναλωτών όπως είναι η Ελλάδα δεν μπορεί να συντηρηθεί -πολύ περισσότερο δεν μπορεί να αναπτυχθεί- σε συνθήκες περίκλειστης, αυτοτροφοδοτούμενης οικονομίας. Χρειάζεται και το τελευταίο εισαγόμενο ευρώ, τόσο από τα αγγουράκια που πωλούνται στο εξωτερικό, μέχρι το φραπεδάκι που απολαμβάνει ο τουρίστας στο μπιτς μπαρ. Ένα πράγμα δεν χρειάζεται: τη μονοκαλλιέργεια, ιδιαίτερα όταν αυτή κατευθύνεται στον σχετικά απλούστερο κλάδο του τουρισμού. Στη φιλοξενία και στην εστίαση, όπου οι επενδύσεις είναι πιο περιορισμένες σχετικά -για παράδειγμα- με τη μεταποίηση, αλλά και η καθημερινότητα πιο κατανοητή. Ας μη μας διαφεύγει ότι πολλοί ανάμεσά μας προσπάθησαν να αξιοποιήσουν την τάση της βραχυχρόνιας μίσθωσης τύπου Airbnb για να βγάλουν λεφτά περίπου ως… ξενοδόχοι. Στη σκληρή πραγματικότητα καμία χώρα –και καμία περιφέρεια ή περιοχή- δεν μπορεί να προοδεύσει οικονομικά και κοινωνικά εάν επικεντρωθεί σε ένα τομέα της οικονομίας, σε έναν κλάδο της παραγωγής ή των υπηρεσιών. Όλα είναι απαραίτητα, από το καφέ μπαρ της γωνίας, μέχρι τη βαριά βιομηχανία και τη διεθνώς καινοτόμο επιχείρηση. Μόνο που στην Ελλάδα κάθε γωνία έχει από ένα καφέ μπαρ το λιγότερο, ενώ οι βαριές βιομηχανίες φθίνουν και οι καινοτόμες εταιρείες αναπτύσσονται σε δύσβατο -για να μην πούμε εχθρικό- έδαφος.

Ειδικά για τη Βόρεια Ελλάδα η νέα εποχή της οικονομίας του 21ου αιώνα παρέχει ευκαιρίες. Αλλά καμία εγγύηση ότι αυτές οι ευκαιρίες θα αξιοποιηθούν. Ο αυτόματος πιλότος είναι προ πολλού ξεχαρβαλωμένος και ως εκ τούτου χωρίς κατεύθυνση, ενώ η μίμηση του παρελθόντος δεν συνιστά την καλύτερη επιλογή. Σε μια περιοχή με υποτυπώδεις ψηφιακές υποδομές -το γρήγορο ίντερνετ ακόμη και μέσα στη Θεσσαλονίκη αναζητείται- στο μυαλό πολλών προτεραιότητα έχουν οι δρόμοι και τα… πεζοδρόμια. Εννοείται ότι όλα χρειάζονται και μάλιστα στον ανώτερο δυνατό βαθμό. Αλλά όταν το 100% είναι ανέφικτο αρχίζουν οι επιλογές και μαζί τους οι δυσκολίες. Ερώτηση εργασίας –ίσως και η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου ευρώ: Για μια περιφερειακή πόλη του Ελληνικού Βορρά τι είναι σήμερα πιο σημαντικό, μια καλύτερη οδική σύνδεση με την Εγνατία Οδό ή ένα άρτιο σύστημα γρήγορου και αξιόπιστου Διαδικτύου;

ΥΓ. Η Ελλάδα μόλις εισέρχεται στην ψηφιακή εποχή. Είναι καλό νέο ότι στο νομοσχέδιο για την καθιέρωση Προσωπικού Αριθμού, την πιστοποίηση ψηφιακής υπογραφής και σφραγίδας, αλλά και την προώθηση των διαδικασιών για την τεχνολογία 5G υπήρξε στη Βουλή, μόλις προχθές, πολιτική συμφωνία της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΙΝΑΛ και του ΜΕΡΑ25. Το κακό της υπόθεσης είναι ότι για την ψηφιακή εποχή στη χώρα σε σημαντικό βαθμό τις αποφάσεις λαμβάνουν άνθρωποι οι οποίοι είτε λόγω ηλικίας είτε λόγω ιδιοσυγκρασίας σκέφτονται με εργαλεία της αναλογικής εποχής. Πρόκειται για χάσμα που καλό θα ήταν να ξεπεραστεί, έστω και με βοήθεια από το εξωτερικό. Τόσοι Έλληνες υπάρχουν εκτός των συνόρων που βιώνουν τις εξελίξεις από πρώτο χέρι. Ας (αποφασίσει να) τους ρωτήσει κάποιος…