Του Δημήτρη Βαρτζόπουλου*
Ένα συνεκτικό και αποτελεσματικό σύστημα Κοινωνικής Πρόνοιας, που θα στηρίζεται σε μια ενιαία Κοινωνική Υπηρεσία κατά τα βέλτιστα ευρωπαϊκά πρότυπα είναι απαραίτητο πλέον για την αντιμετώπιση της κρίσης μετά την πανδημία.
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, που μόλις παρουσιάσθηκε, προσδιορίζει στο σύνολο τους και με ακρίβεια τα περιγράμματα των ποιοτικών αναγκών των ανθρώπων με αναπηρία. Απαραίτητο όμως είναι, να υπάρχουν και σαφή περιγράμματα των προσφερομένων υπηρεσιών ανά φορέα παροχής υποστηρικτικών και θεραπευτικών υπηρεσιών και ανά κατηγορία ωφελούμενων. Στο πρόσφατο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας γίνεται πολύ σωστά ένας εκσυγχρονισμός του κανονιστικού πλαισίου των Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών και Ατόμων με Αναπηρία. Το ίδιο θα πρέπει, να ολοκληρωθεί το ταχύτερον δυνατόν και για όλες τις συναφείς δομές: τα Κέντρα Διημέρευσης και Ημερήσιας Φροντίδας, τα Κοινωνικά Κέντρα και τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, τις Στέγες Υποστηριζομένης Διαβίωσης, τα Ιδρύματα Χρονίων Παθήσεων και τις Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων. Έτσι θα καταστεί δυνατόν σε μέλλοντα χρόνο, να εξειδικευθούν και οι υπηρεσίες αναλόγως των ωφελουμένων. Να προσφέρονται δηλαδή αποκλειστικά ιδιαίτερες δομές για το αυτιστικό φάσμα, την νοητική υστέρηση, τα κινητικά προβλήματα κοκ.
Πέραν αυτού είναι πλέον καθοριστικό, να υπάρξει μια εν τω βάθει εικόνα του αναπηρικού χάρτου στη Χώρα. Εν ολίγοις: ποιος πάσχει και από τι και υπό ποιες συνθήκες ζει . Έργο διοικητικά και επιστημονικά δύσκολο και ακριβό. Υπάρχουν όμως πλέον χρηματοδοτικές ευκαιρίες. Το νέο πρόγραμμα « η Ευρωπαϊκή Ένωση για την Υγεία 2021-27» προϋπολογισμού 10 δις πχ .
Έτσι θα υπάρχουν και ποσοτικά στοιχεία, που θα επιτρέψουν: 1. Την αδειοδότηση των παρόχων αναλόγως των αναγκών και 2. Τη τιμολόγηση των υπηρεσιών και τον καθορισμό ενός και μοναδικού Φορέα αποζημίωσης των παρόχων, δημόσιας και ιδιωτικής φύσεως, που δεν μπορεί, παρά να είναι ο ΕΟΠΥΥ. Οι σημερινές αποζημιώσεις μέσω ΕΣΠΑ είναι λύσεις ανάγκης, προσωρινής φύσεως.
Σκόπιμο θα ήταν επίσης, να επαναφερθεί ο τομέας των θεραπευτικών υπηρεσιών αναπηρίας στο Υπουργείο Υγείας και να υπάρξει άμεση διασύνδεση με το ΕΣΥ και το όποιο σύστημα πρωτοβαθμίου φροντίδος ήθελε εγκατασταθεί στην χώρα. Έτσι θα εξυπηρετούνται πολύ καλύτερα οι μονάδες χρονίως πασχόντων αλλά και η πρώιμη διάγνωση των περιστατικών.
Όσον αφορά τα εργαλεία κοινωνικής και οικονομικής ενίσχυσης των αδυνάμων μια νέα προσέγγιση , η έννοια της “εγγυημένης αξιοπρεπούς διαβίωσης“, θα πρέπει, να αποτελέσει την μετεξέλιξη του σημερινού “Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος”. Έννοια, που θα περιλαμβάνει πέραν της παροχής στοιχειώδους αγοραστικής ισχύος, την στέγαση, την προνοιακή ασφάλιση, την ενημέρωση για υποστηρικτικές υπηρεσίες διοικητικής , ιατρικής και παιδαγωγικής φύσεως και την εκπαίδευση και ένταξη στην αγορά εργασίας. Απαραίτητο εν προκειμένω να απαλειφθούν τα κριτήρια ακινήτου και κινητής περιουσίας, δεδομένης της ισχύος πλέον των διαδικασιών ατομικής πτώχευσης και δεύτερης ευκαιρίας.
Κομβικό στοιχείο της σύγχρονης κοινωνικής πολιτικής είναι η ύπαρξη υπηρεσιών ενεργού αναζήτησης και προσέγγισης αυτών, που έχουν πράγματι ανάγκη. Τα ηλεκτρονικά εργαλεία παραμένουν για μεγάλα τμήματα του πληθυσμού απροσπέλαστα. Ανθρώπους, που για λόγους οικονομικούς, μορφωτικούς, υγείας, ηλικίας, διαμονής αδυνατούν, να αντιληφθούν τις δυνατότητες χρήσης κρατικών υπηρεσιών, είτε να τις προσεγγίσουν.
Η απάντηση ευρίσκεται στην λειτουργική διασύνδεση του ΟΠΕΚΑ με τα Κέντρα Κοινότητος των Δήμων. Ο ΟΠΕΚΑ καλείται δηλαδή, να αναλάβει την οικοδόμηση μιας ενιαίως λειτουργούσης Υπηρεσίας σε όλη την χώρα, να καθορίζει τα αντικείμενα και τις ροές εργασιών αλλά φυσικά και το οργανόγραμμα. Το Υπουργείο Εσωτερικών θα πρέπει να προσαρμοσθεί αναλόγως. Τα Τμήματα Κοινωνικής Πολιτικής να αναβαθμιστούν σε Διευθύνσεις. Να υπαχθούν εκεί οι μόνιμοι πλέον υπάλληλοι της «Βοήθειας στο σπίτι». Να προγραμματισθεί η μετατροπή των «Κέντρων Κοινότητος» από δομές του ΕΣΠΑ σε μόνιμες υπηρεσίες των ΟΤΑ. Να λειτουργήσουν επί τέλους τα Γραφεία Εξυπηρέτησης Δανειοληπτών.
Με αυτόν τον τρόπο θεμελιώνεται για πρώτη φορά μια ενιαία Κοινωνική Υπηρεσία στην χώρα. Έργο, που πράγματι οφείλουμε στους πολίτες της.
Ο Δημήτρης Βαρτζόπουλος είναι βουλευτής Β' Θεσσαλονίκης της Νέας Δημοκρατίας