Skip to main content

«Αυθεντικά χωριά»: Ένα δίκτυο που μπορεί να τα βγάλει από την ερήμωση

Οι χώρες της Αδριατικής και του Ιονίου συνεργάζονται για να στήσουν ένα δίκτυο ανάπτυξης των οικισμών που παρά τις δυνατότητές τους χάνονται.

Έναν νέο όρο, μετά τους παραδοσιακούς οικισμούς, επιχειρούν να καθιερώσουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσω ενός δικτύου που συνέστησαν οι χώρες της Αδριατικής και του Ιονίου, προκειμένου να επιτύχουν περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη συνολικά, αλλά κυρίως να σώσουν χωριά που διαθέτουν το δικό τους χρώμα και τα δικά τους πλεονεκτήματα.

Ο όρος είναι «αυθεντικά χωριά» και αυτό τον χαρακτηρισμό επιχειρούν να δώσουν οι συμμετέχοντες στο «Δίκτυο Αυθεντικών Χωριών Αδριατικής – Ιονίου» σε εκείνους τους οικισμούς, που διαθέτουν μεν σημαντική πολιτιστική και περιβαλλοντική αξία, αντιμετωπίζουν δε τους κινδύνους της ερήμωσης, καθώς διαχρονικά μετρούν μείωση του πληθυσμού τους και συνεπώς εγκατάλειψη.

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, έπειτα από σχετική απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου, θα συμμετέχει στο πρόγραμμα «ADRIONET», που χρηματοδοτείται από το Interreg. Στόχος του προγράμματος είναι να αντιμετωπιστεί η περιθωριοποίηση αξιόλογων οικισμών, που μπορούν να γίνουν πόλοι έλξης επισκεπτών και να στηρίξουν την επιχειρηματικότητα, ώστε να ανασυγκροτηθούν πληθυσμιακά και να μην αφανιστούν. Επίσης, στόχος είναι να σταματήσει ο κατακερματισμός και η υποαξιοποίηση των περιοχών που θα επιλεγούν.

Σύμφωνα με τη σχετική εισήγηση, στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και ειδικότερα στις χώρες που βρέχονται από την Αδριατική και το Ιόνιο υπάρχουν πολλά μικρά «αυθεντικά χωριά», σε πολύ όμορφες τοποθεσίες δίπλα σε ποτάμια, λίμνες, σε ορεινούς όγκους και αγροτικές περιοχές.

Κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμά τους, εκτός της γραφικότητας, είναι ότι διαθέτουν σημαντική πολιτιστική, περιβαλλοντική και κοινωνική αξία, καθώς «συντηρούν» ένα απόθεμα τοπικών χαρακτηριστικών και ιδιαίτερης φυσιογνωμίας, παραγωγικής τεχνογνωσίας, παραδοσιακών τροφίμων και προϊόντων, που πρέπει να ταυτοποιηθούν και να ενσωματωθούν σε περιφερειακές στρατηγικές και δράσεις διατήρησης και αξιοποίησης, μέσω μοντέλων βιώσιμης ανάπτυξης που ενισχύουν την υπάρχουσα πολιτιστική και φυσική κληρονομιά.

Μέσω του «ADRIONET» οι συμμετέχοντες θα επιχειρήσουν όχι απλώς να καταγράψουν αυτά τα χωριά, αλλά να τα εντάξουν στο υπό δημιουργία «Διακρατικό Δίκτυο Αυθεντικών Χωριών». Εκεί θα μπουν και οι κανόνες για τη διατήρηση των φυσικών και πολιτιστικών τους αγαθών, με απώτερο στόχο να αναπτυχθούν οι οικισμοί όχι όμως αυθαίρετα, αλλά στη βάση της κοινωνικής, περιβαλλοντικής και οικονομικής βιωσιμότητας, που θα λαμβάνει υπόψη την ποιότητα ζωής και την ευημερία των τοπικών πληθυσμών, ως προϋπόθεση για τη διατήρηση των φυσικών τους τοπίων, καθώς και την προσέλκυση και ικανοποίηση των επισκεπτών και τουριστών.

Η έννοια που κατά τη γνώμη των συμμετεχόντων ενσωματώνει αυτή τη φιλοσοφία είναι της «φιλόξενης κοινότητας». Σύμφωνα με τους εισηγητές, η ίδια η κοινότητα θα αποτελεί την κινητήρια δύναμη της τοπικής ανάπτυξης.

Ο αναπληρωτής προϊστάμενος της Αυτοτελούς Διεύθυνσης Υποστήριξης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, Κώστας Μιχαηλίδης, επισήμανε ότι «ο ορισμός τι είναι 'αυθεντικό χωριό' θα προκύψει μέσα από τη διαδικασία συνεργασίας με τους εταίρους του έργου και δεν θα αφορά στους 'παραδοσιακούς οικισμούς', οι οποίοι είναι ήδη ανεπτυγμένοι τουριστικά. Θέλουμε να επεκταθούμε επειδή το σχέδιο του περιφερειάρχη είναι ο τουρισμός 365 ημερών. Για να επιτευχθεί και για να αναπτυχθούν αυτά τα χωριά θα πρέπει να πάμε σε όχι τόσο αναπτυγμένους οικισμούς από πλευράς τουρισμού. Μέσα από τη διαδικασία της ανταλλαγής καλών πρακτικών θα καθορίσουμε τι είναι αυτό που λέμε 'αυθεντικά χωριά', ποιες ελάχιστες προϋποθέσεις θα πρέπει να υπάρχουν στην περιοχή, πολιτιστικά μνημεία, ιστορικά μνημεία, καταλύματα, εστιατόρια κ.ά., χωρίς όμως να είναι σε μεγάλη έκταση του μαζικού τουρισμού για να μπορέσουμε να δώσουμε αναπτυξιακή ώθηση και σε αυτές τις περιοχές και να συσταθεί ένα δίκτυο 'αυθεντικών χωριών'».

Σήμερα τα δυνάμει «αυθεντικά χωριά» είναι μικρά, διάσπαρτα και μαραζώνουν, μαζί με τους λιγοστούς κατοίκους τους. Είναι όμως ένα «απόθεμα», που μπορεί να αδυνατεί να αξιοποιηθεί μεμονωμένα, όμως μπορεί να το κάνει μέσα από το δίκτυο που στήνεται χάρις στη διακρατική συνεργασία.

Οι εταίροι εκπροσωπούν δημόσιους φορείς και ερευνητικά κέντρα που προέρχονται από την Ελλάδα, την Ιταλία, την Κροατία τη Σλοβενία, την Αλβανία, την Σερβία και τη Βοσνία-Ερζεργοβίνη.

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας θα συμμετάσχει σε πακέτα εργασίας που αφορούν στη χαρτογράφηση των φυσικών και πολιτιστικών στοιχείων των «αυθεντικών χωριών», τη διεξαγωγή έρευνας σχετικά με τις διαθέσιμες υπηρεσίες της κάθε περιοχής, τη συνεργασία για την υλοποίηση των πιλοτικών δράσεων και τη δημιουργία διαδικτυακής πλατφόρμας για τη συγκέντρωση στοιχείων.