Της Αλεξάνδρας Σδούκου*
H υγειονομική κρίση που προκλήθηκε από την πανδημία της Covid-19 ήταν μία πρωτόγνωρη κατάσταση για την Ευρώπη που, παρά την χαώδη αρχική αντίδραση, μετουσιώθηκε σε συντονισμένη και επιτυχημένη δράση για την υγειονομική συνεργασία μεταξύ των χωρών μελών και την κεντρική προμήθεια και διάθεση των εμβολίων.
Το ίδιο πνεύμα επικράτησε και για την αντιμετώπιση της πρωτοφανούς ύφεσης που έφερε το αναπόφευκτο πάγωμα της οικονομίας. Μέσα σε διάστημα λίγων μηνών, η Ευρωπαϊκή Ένωση ξεπέρασε αγκυλώσεις δεκαετιών, δανείστηκε για πρώτη φορά για λογαριασμό των μελών της εκδίδοντας «ευρωομόλογα» και εξήγγειλε ένα πρόγραμμα ύψους 750 δισ. ευρώ για το μετριασμό των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας και τη βιώσιμη ανάπτυξη την επόμενη μέρα.
Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως ονομάστηκε, προβλέπει τη διάθεση 31 δισ. Ευρώ στην Ελλάδα ( 18 δις ως επιδοτήσεις και 13 δις με τη μορφή δανείων) για την επανεκκίνηση της οικονομίας, ενώ μαζί με τα χρήματα από το νέο ΕΣΠΑ και άλλα προγράμματα, στη χώρα μας θα εισρεύσουν τα επόμενα χρόνια περισσότερα από 70 δις ευρώ.
Κεφάλαια, που με έξυπνη διαχείριση και τη συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα, μπορούν να έχουν σημαντικότατη και μακροχρόνια θετική επίδραση στην ελληνική οικονομία.
Στην Ελλάδα, το 1/3 περίπου των κεφαλαίων του ταμείου προβλέπεται να διατεθούν σε «πράσινα» προγράμματα, επιταχύνοντας την ενεργειακή μετάβαση, την ενεργειακή εξοικονόμηση και τη βιώσιμη κινητικότητα.
Είναι κεφάλαια που θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί στο ΕΣΕΚ, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα και τον νέο Κλιματικό Νόμο, για την απεξάρτηση της χώρας μας από τα ορυκτά καύσιμα και την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
Εμβληματικοί στόχοι, όπως το κλείσιμο όλων των ρυπογόνων και κοστοβόρων λιγνιτικών μονάδων και η μείωση της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030. Μέσα στο πλαίσια του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Ελλάδα 2.0) έχουμε ήδη ξεκινήσει να υλοποιούμε σημαντικά projects.
Την αναδόμηση του ενεργειακού τομέα της χώρας, με την πλήρη απολιγνιτοποίηση της ηλεκτροπαραγωγής και με την επιτάχυνση του ρυθμού διείσδυσης των ΑΠΕ. Στόχος είναι το 2030 άνω του 60% της ενέργειας να παράγεται από ανανεώσιμες πηγές.
Τη μετάβαση σε ένα νέο ενεργειακό μοντέλο, φιλικό προς το περιβάλλον, με ενίσχυση και επέκταση των ΑΠΕ και με προγράμματα όπως η κατασκευή συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, η προώθηση την ενεργειακής διασύνδεσης των νήσων και το πρόγραμμα Gr-eco Islands. Ένα καινοτόμο πρόγραμμα που φιλοδοξεί να μετατρέψει τα ελληνικά νησιά σε πρότυπα πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης.
Την ενεργειακή αναβάθμιση του κτηριακού αποθέματος της χώρας και τη χωροταξική μεταρρύθμιση. Με εμβληματικά και επιτυχημένα προγράμματα όπως το «Εξοικονομώ» για την ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθμιση 600.000 κατοικιών μέχρι το 2030, το «Ηλέκτρα», το αντίστοιχο πρόγραμμα για τα κτήρια του δημοσίου και το νέο πρόγραμμα που έρχεται για την αντικατάσταση των ενεργοβόρων οικιακών συσκευών.
Τη μετάβαση σε ένα πράσινο και βιώσιμο σύστημα μεταφορών. Με τη προώθηση της ηλεκτροκίνησης για τις ιδιωτικές και δημόσιες μεταφορές και τη δημιουργία ενός εκτεταμένου δικτύου φόρτισης σε όλη την Ελλάδα.
Oι πράσινες αυτές επενδύσεις δεν θα εκπληρώσουν μόνο την υπόσχεση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, αλλά θα συμβάλουν στην επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας, καθώς και στη δημιουργία τουλάχιστον 180.000 νέων θέσεων εργασίας.
Όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε, πρόκειται για μια σπουδαία ευκαιρία για τη χώρα μας να καλύψει το χαμένο έδαφος και να υλοποιήσει με σιγουριά την ενεργειακή της πολιτική, προσβλέποντας στα μέγιστα δυνατά οφέλη, τόσο για το περιβάλλον όσο και για την οικονομία της.
Η πορεία αυτή απειλείται σήμερα από το ξέσπασμα της πολεμικής σύρραξης στην Ουκρανία που εκτόξευσε το κόστος του φυσικού αερίου και του πετρελαίου και ανέδειξε το πόσο ευάλωτη ενεργειακά είναι η Ευρώπη. Οι προκλήσεις που συνοδεύουν αυτό το νέο μέτωπο της κρίσης απαιτούν συντονισμένες και γενναίες πρωτοβουλίες από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να αμβλυνθούν οι βαρύτατες συνέπειες για τις οικονομίες των χωρών-μελών, αλλά και για όλο το φάσμα των καταναλωτών. Το πρώτο βήμα έγινε με την ανακοίνωση της Κομισιόν του σχεδίου για επιτάχυνση της μετάβασης στην ανανεώσιμη ενέργεια, στη διαφοροποίηση των προμηθευτών και στην επέκταση των πολιτικών για ενεργειακή εξοικονόμηση.
Το πρώτιστο μέλημά μας στην κυβέρνηση, και ειδικότερα στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, είναι να φροντίσουμε να προστατεύσουμε τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις από το κύμα ανατιμήσεων που έφθασε στη χώρα. Επεξεργαζόμαστε, ήδη, μέτρα και δράσεις που θα υψώσουν ασπίδα προστασίας στον Έλληνα πολίτη και επιχειρηματία, αλλά και θα διασφαλίσουν ότι δεν θα αφήσουμε να εκτροχιαστεί το τρένο της πράσινης μετάβασης εξαιτίας των σημερινών αρνητικών συγκυριών.
Για να δείτε την έντυπη Voria σε ψηφιακή μορφή πατήστε ΕΔΩ.
*Η Αλεξάνδρα Σδούκου είναι γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών