Skip to main content

Αλήθειες της αγοράς και προτάσεις των επιχειρηματιών της Θεσσαλονίκης

Οι εκπρόσωποι των παραγωγικών φορέων της Θεσσαλονίκης βρίσκονται σε εγρήγορση, αλλά η αμηχανία για τις εξελίξεις δεν κρύβεται.

Η κρίση της πανδημίας του κορωνοϊού δοκιμάζει τα οικονομικά συστήματα σε όλο τον κόσμο. Πολύ περισσότερο από αλλού στην Ελλάδα, μια χώρα που προέρχεται από πολύχρονη γενικευμένη κρίση. Ακόμη περισσότερο στη Θεσσαλονίκη, όπου η οικονομική και κυρίως η παραγωγική υποχώρηση είχε ξεκινήσει πολύ πριν το 2010 και απλώς επιδεινώθηκε δραματικά την τελευταία δεκαετία. Οι μεγάλες απώλειες της περιοχής σε εισόδημα, απασχόληση και προστιθέμενη αξία, που οφείλονται κυρίως στη δραματική μείωση της μεταποιητικής δραστηριότητας, δεν έχουν ακόμη αποκατασταθεί.

Η δυναμική που προσέδιδαν στην οικονομία οι χιλιάδες βιοτεχνίες και βιομηχανίες που έκλεισαν τα τελευταία 25 χρόνια στην περιοχή δεν έχει ακόμη υποκατασταθεί ούτε από την αύξηση των παραδοσιακών δραστηριοτήτων όπως το εμπόριο και η αγροτική παραγωγή, ούτε από την ανάδειξη νέων οικονομικών κλάδων, όπως για παράδειγμα θα μπορούσε να είναι η ανάπτυξη του τουρισμού. Ο παραγωγικός μετασχηματισμός της Θεσσαλονίκης βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και όλοι είχαν την πεποίθηση ότι η πόλη και η ευρύτερη περιοχή θα μπορούσε να αξιοποιήσει δημιουργικά την επόμενη φάση ανόδου της ελληνικής οικονομίας, με βαθμό μεγαλύτερο από τον μέσο όρο της χώρας. Άλλωστε όσα συνέβησαν τα τελευταία χρόνια – κυρίως η ιδιωτικοποίηση του λιμανιού και του αεροδρομίου της Θεσσαλονίκης-, αλλά και όσα προγραμματίζονται ή βρίσκονται σε εξέλιξη -κατασκευή και επέκταση μετρό, ανάπλαση ΔΕΘ και αλάνας Τούμπας, αξιοποίηση στρατοπέδων, ενίσχυση ξενοδοχειακής υποδομής, ιδιωτικά έργα αναφοράς, τεχνολογικές επενδύσεις- ασφαλώς θα έδιναν ώθηση στην οικονομία και κυρίως θα συντελούσαν στην αλλαγή σελίδας στη Θεσσαλονίκη. Η πόλη θα συντονιζόταν τα επόμενα χρόνια με τον 21ο αιώνα και στο οικονομικό και παραγωγικό επίπεδο. 

Το τσουνάμι του κορωνοϊού, που τις τελευταίες εβδομάδες παρασέρνει ανεξέλεγκτο τις ζωές των ανθρώπων και τις οικονομικές δραστηριότητες, είναι βέβαιο ότι θα έχει μεσοπρόθεσμες επιπτώσεις παντού. Προφανώς η κοινωνική και οικονομική ζωή των ανθρώπων θα επιστρέψει σε καθημερινούς ρυθμούς, αλλά αυτήν τη στιγμή οποιαδήποτε πρόβλεψη για το πότε και πως θα γίνει αυτό είναι επισφαλής.

Οι εκπρόσωποι των παραγωγικών φορέων της Θεσσαλονίκης βρίσκονται σε εγρήγορση, προτείνουν καθημερινά λύσεις για τα προβλήματα που εμφανίζονται, αλλά η αμηχανία για τις εξελίξεις -απολύτως δικαιολογημένη άλλωστε- δεν κρύβεται. Κι επειδή όταν μιλάμε για οικονομία, αγορά και επιχειρήσεις η συγκολλητική ουσία είναι το χρήμα, οι προτάσεις που διατυπώνονται χρειάζονται μεγάλη προσοχή. Επισήμως τα λεφτά από τη φύση τους δεν χαρίζονται. Είτε τα κερδίζει κάποιος με τη δουλειά και τις ιδέες του, είτε τα χάνουν πολλοί όταν συμβαίνουν ατυχήματα, για παράδειγμα πτωχεύσεις επιχειρήσεων και κρατών. Όλα τα ενδιάμεσα είναι ημίμετρα. «Γέφυρες» ανάμεσα στις δύο αυτές καταστάσεις. «Λεφτόδεντρα» έχουν μόνο οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις, θεσμοί επιφορτισμένοι ταυτόχρονα να παίζουν ρόλο θεματοφύλακα ενός συστήματος, εντός του οποίου το χρήμα και οι περιουσίες έχουν αξία. Γι’ αυτό, λοιπόν, ακόμη και το… τύπωμα τρισεκατομμυρίων ευρώ, δολαρίων ή όποιου άλλου νομίσματος πρέπει να υπακούει σε κανόνες. Όσοι ονειρεύονται άπειρα ευρώ και δολάρια στις τσέπες τους με τη σημερινή αξία, απλώς δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Όπως ακριβώς δέκα και περισσότερα χρόνια τώρα ονειρεύονται επιστροφή στο 2009 μέσω εκλογών, μέσω δεύτερων εκλογών, μέσω τρίτων και τέταρτων εκλογών, ως εκ θαύματος δηλαδή!

Με αυτά τα δεδομένα οι προτάσεις ορισμένων φορέων της Θεσσαλονίκης, όπως είναι ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων – ΣΕΒΕ και ο Εμπορικός Σύλλογος, να χρησιμοποιηθεί ως βασικό εργαλείο αντιμετώπισης της κρίσης ο συνδυασμός της αυξημένης ρευστότητας και της επιμήκυνσης του οικονομικού χρόνου, ώστε να μην περιοριστεί η καταναλωτική δύναμη, βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση. Διότι κατ’ αρχήν αναγνωρίζει όχι μόνο ότι θα υπάρξει ζημία, αλλά και ότι η αποκατάσταση της θα απαιτήσει κόπο και προσπάθεια. Και επίσης ότι σε αυτή τη διαδικασία δυστυχώς θα υπάρξουν απώλειες – ευθείες και παράπλευρες. «Από τη ζημία κέρδος δε βγαίνει» έλεγαν οι παλιοί έμποροι, που είχαν δίκιο, καθώς στην ουσία ήταν φορείς σοφίας μιας διαδικασίας χιλιάδων ετών. Το εμπόριο συνοδεύει τις ανθρώπινες δραστηριότητες από την αρχή του πολιτισμού. Μια καλή αρχή για τη αναζήτηση λύσεων είναι πάντα η κατά το δυνατόν ρεαλιστική προσέγγιση των πραγμάτων.

Οι προτάσεις του ΣΕΒΕ και του ΕΣΘ, δύο φορέων με άριστη απευθείας επαφή με την αγορά και τις επιχειρήσεις, αν και αφορούν σε πολλά σημεία διαφορετικές καταστάσεις, απορρίπτουν σε πρώτη φάση τα κουρέματα στις υποχρεώσεις (φόροι, εισφορές, επιταγές, ενοίκια κ.λπ.). Προκρίνουν -με τις απαραίτητες ανά περίπτωση ιδιαιτερότητες και προϋποθέσεις- εμπροσθοβαρή μέτρα που έχουν στόχο την απρόσκοπτη παροχή ρευστότητας στην αγορά και όχι τη μετάθεση των προβλημάτων μετά από δύο, τρεις, τέσσερις μήνες, όταν δεν θα είναι αντιμετωπίσιμα επειδή οι υποχρεώσεις θα έχουν συσσωρευτεί.

Συγκεκριμένα προτείνουν την άμεση χρηματοδότηση των πληρωμών, με χαμηλότοκα δάνεια ορισμένων ετών και με την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου, το οποίο έτσι κι αλλιώς το επόμενο διάστημα θα έχει αυξημένο ρόλο στα θέματα της οικονομίας και ιδιαιτέρως της ρευστότητας. Αυτές οι ρυθμίσεις, που στην ουσία αποτελούν προσαρμογή ενός βασικού εργαλείου του καπιταλισμού και της ελεύθερης αγοράς, δηλαδή την πίστη και την πίστωση, δε σημαίνουν ότι σε μεταγενέστερο χρόνο δεν μπορεί να υπάρξουν κι πρόσθετες παρεμβάσεις. Όπως επαναλαμβάνουν πολιτικοί και οικονομικοί ηγέτες απέναντι σε έναν τόσο καταστροφικό εχθρό όλα τα όπλα είναι πάνω στο τραπέζι, μόνο που θα χρησιμοποιηθούν σταδιακά. Η μετά κορωνοϊό εποχή θα έρθει σε λίγους μήνες και θα είναι πραγματικά κρίμα οι επιπτώσεις της πανδημίας να κρατήσουν πολλά χρόνια.