Μέσα στην εβδομάδα δημοσιεύτηκε και στη Voria.gr το σκεπτικό της κίνησης πολιτών, που εναντιώνονται στο σχέδιο για την ανάπλαση της ΔΕΘ, έτσι όπως προωθείται από την κυβέρνηση, τη διοίκηση της ΔΕΘ-Helexpo και τους τοπικούς φορείς, με την επαναφορά της πρότασης για μετεγκατάσταση της ΔΕΘ δυτικά.
Ο διάλογος αυτός έχει γίνει και θεωρούσαμε ότι έχει καταλήξει –μας αρέσει δε μας αρέσει- στη σημερινή προσπάθεια για να παραμείνει η ΔΕΘ στην περιοχή που καταλαμβάνει σήμερα, με μετατροπές και με τη δημιουργία περισσότερων ελεύθερων και πράσινων χώρων, χωρίς τα κάγκελα.
Δεν έχω καμιά διάθεση να υποστηρίξω τη μία ή την άλλη πλευρά. Άλλωστε δεν έχει καμιά σημασία, δεδομένου ότι έχουν περάσει πολλά χρόνια, ατέρμονος διάλογος και οι Θεσσαλονικείς έχουν κουραστεί να εγκλωβίζονται μονίμως σε αδιέξοδα και σε διλήμματα. Ούτε έχω διάθεση να υπερασπιστώ όσους προκρίνουν την παραμονή της ΔΕΘ στη θέση της ή να επικρίνω όσους εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους και θεωρούν ότι είναι προτιμότερο να πάει η ΔΕΘ κάπου αλλού (κατά προτίμηση δυτικά) έξω από το πολεοδομικό συγκρότημα.
Λαμβάνω θέση υπέρ του σημερινού σχεδίου, έστω και αναγκαστικά, διότι κι εγώ είμαι από αυτούς που έχουν κουραστεί από τα σχέδια που δεν γίνονται ποτέ πράξη και έργο, από τους ατελείωτους διαλόγους και τις προσωπικές απόψεις, που όσον αφορά στα έργα της Θεσσαλονίκης συνοψίζονται στο: «σε κουβέντα να βρισκόμαστε».
Θα επισημάνω αυτό που καταθέτει η κίνηση πολιτών στην εκτενή ανακοίνωσή της για την ανάπλαση της ΔΕΘ. Η μετατροπή του σημερινού χώρου σε μητροπολιτικό πάρκο προβλέπεται στη χωροταξική μελέτη της Θεσσαλονίκης του 1965 και στο Ρυθμιστικό του 1985. Ήταν τότε μια προοπτική για την πόλη στο συγκεκριμένο σημείο. Προοπτική που δεν καλλιεργήθηκε τότε, αλλά πολύ πριν στο όραμα (όπως λένε οι συντάκτες) του Ερνέστου Εμπράρ...
Σκέφτομαι πόσα χρόνια πέρασαν από το όραμα του Εμπράρ ως τη χωροταξική του 1965, από τη χωροταξική του 1965 ώς το Ρυθμιστικό του 1985 κι από τότε μέχρι να αρχίσει να συζητείται λίγο πιο σοβαρά η ιδέα και να γίνεται προσπάθεια διεκδίκησης για την πόλη, το 1999. Κάνετε την αριθμητική... Πόσα χρόνια πέρασαν και πόσα περνούσαν ανάμεσα σε αυτά τα ορόσημα; Χρόνια κουβέντας ή... ωρίμανσης της ιδέας, όπως έλεγαν οι αρμόδιοι τότε. Προφανώς και προσπάθειας (αν μπορεί να χαρακτηριστεί έτσι) εξεύρεσης των αναγκαίων πόρων. Οι πόροι αυτοί δε βρέθηκαν ποτέ. Και κανείς δεν εγγυάται ότι μπορούν να βρεθούν.
Στο αδιέξοδο αυτό (τουλάχιστον έτσι παρουσιάστηκε) η νέα προοπτική ήρθε το 2007, με την εγκατάλειψη των σκέψεων περί μετεγκατάστασης της ΔΕΘ δυτικά και με το νέο σχέδιο περί ανάπλασης των χώρων της σημερινής ΔΕΘ και παραμονή της στο κεντρικό αυτό τμήμα της πόλης.
Με την οικονομική κρίση ούτε αυτό το εγχείρημα προχώρησε με ικανοποιητικούς ρυθμούς. Ωστόσο, ο διάλογος συνεχίστηκε. Μέσα σε δέκα χρόνια εξαντλήθηκαν πια τα επιχειρήματα και τα λόγια. Κάποιοι επέμειναν στην επαναφορά της προοπτικής μετεγκατάστασης της ΔΕΘ δυτικά και στη δημιουργία ενός εμβληματικού μητροπολιτικού πάρκου στη θέση της σημερινής ΔΕΘ. Καλώς ή κακώς ελήφθησαν διαφορετικές αποφάσεις. Προχώρησε ο σχεδιασμός της ανάπλασης στο σημερινό χώρο.
Σήμερα έχει βρεθεί ένας τρόπος να γίνει κάτι διαφορετικό στον κρίσιμο χώρο της ΔΕΘ. Έχουν προχωρήσει μελέτες, Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο, διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, τρόπος κατασκευής, έχουν ανακοινωθεί χρονοδιαγράμματα (2026)...
Την ώρα λοιπόν που περιμένουμε μέσα στο Δεκέμβριο να γίνει η προεπιλογή των 15 ομάδων, που θα συμμετέχουν στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, την υποβολή των προτάσεών τους τον επόμενο Μάιο και την ολοκλήρωση τον επόμενο Ιούνιο, τι νόημα έχει να επιστρέφουμε σε μια κουβέντα, που ακυρώνει όλες αυτές τις εξελίξεις;
Άραγε αν ακυρωθούν όλα αυτά, πού θα καταλήξουμε; Να συζητάμε εκ νέου αν θα πρέπει να πάει η ΔΕΘ δυτικά, αν θα πρέπει να μείνει στο κέντρο, αν θα πρέπει να πάει στον Λαγκαδά κτλ. Πόσο χρήσιμο είναι αυτό; Πού αποσκοπεί και τελικά πού οδηγεί; Νομοτελειακά σε μηδενικό έργο. Να κουβεντιάζουμε και να ξανακουβεντιάζουμε τα ίδια πράγματα, χωρίς να κάνουμε τίποτα.
Προφανώς και είμαι υπέρ του διαλόγου. Αλλά κάποτε ο διάλογος όταν πλέον έχουν εξαντληθεί τα επιχειρήματα πρέπει να καταλήγει και να λαμβάνονται αποφάσεις. Καλές ή κακές θα αποδειχθούν. Προσπαθώντας όμως να πετύχουμε το ανέφικτο, το τέλειο, το όραμα, απλώς μεταθέτουμε το πρόβλημα χρονικά. Ας περάσουν συνεπώς άλλα 30 και 40 και 50 χρόνια να συζητάμε μεταξύ μας τι θα γίνει με τη ΔΕΘ και πού πρέπει να πάει η ΔΕΘ.
Πράγματι είναι πολύ σοβαρή απόφαση, με επιπτώσεις στο μέλλον της πόλης η τύχη της ΔΕΘ. Κάποιος όμως πρέπει να αποφασίσει ποια θα είναι. Αλλιώς δεν έχει καμιά τύχη. Αλλιώς, ας αποδεχτούμε ό,τι υφίσταται, χωρίς αλλαγές και βλέπουμε. Σε ποιον αρέσει αυτό;
Θεωρώ ότι το δίλημμα ΔΕΘ στο κέντρο ή ΔΕΘ δυτικά έχει απαντηθεί. Γόνιμος θα είναι πλέον ένας διάλογος για το σχέδιο ανάπλασης της ΔΕΘ, όπως έχει αποφασιστεί. Να καταθέσουν όλοι τις απόψεις, τις ενστάσεις, τις διαφωνίες τους πάνω στο σχεδιασμό για ένα έργο κι όχι να αναλώνονται στην υπεράσπιση μιας ιδέας, ενός οράματος, μιας προοπτικής, που επαναλαμβάνω έχει ζυγιστεί κι έχει απορριφθεί. Δεν είμαι εγώ αυτός που την απέρριψε. Είναι αρμόδιοι, που φέρουν την ευθύνη και θα σηκώσουν και το βάρος της απόφασής τους.
Τη γόνιμη οδό του διαλόγου πάνω στην ανάπλαση της ΔΕΘ, όπως αυτή προωθείται, ακολουθεί το τεχνικό και επιστημονικό προσωπικό της πόλης, αλλά και πολίτες και κινήσεις πολιτών και επιχειρηματίες και φορείς. Κι αυτό είναι το ευχάριστο. Να συζητήσουμε για το ποσοστό πρασίνου στο νέο σχέδιο, για τους συντελεστές δόμησης, για τα οικονομικά δεδομένα, για τη μέθοδο ΣΔΙΤ, για την προοπτική του εκθεσιακού φορέα στο νέο πλαίσιο, για αρχιτεκτονικά, πολεοδομικά, χωροταξικά, περιβαλλοντικά, οικονομικά ζητήματα και για την πορεία της ανάπλασης. Να βελτιώσουμε όλοι, αναλόγως των δυνατοτήτων του καθενός, την ανάπλαση, όχι να συζητάμε την ακύρωση κι αυτής της προοπτικής.
Δεν είμαι εγώ που με μια άποψη θα βάλω ταφόπλακα στην προοπτική της μετεγκατάστασης της ΔΕΘ δυτικά. Αυτή έχει μπει ήδη προ πολλού. Και κατά την ταπεινή μου άποψη καλώς μπήκε. Διότι τα λόγια, οι ιδέες, τα οράματα είναι καλά αρκεί να γίνονται κάποτε πράξη ή έστω να υπάρχει η προοπτική να γίνουν έργο. Αλλιώς όχι απλώς δεν έχουν κανένα νόημα, αλλά περαιτέρω προσφέρουν –εκούσια ή ακούσια- έδαφος για τους υπερασπιστές του μηδενικού έργου στην πόλη.
Κι από αυτό έχουμε υποφέρει στη Θεσσαλονίκη και συνεχίζουμε να υποφέρουμε. Από οράματα και ιδέες χορτάσαμε πια. Γέφυρα τύπου Σαν Φρανσίσκο, υποθαλάσσια, αεροδρόμιο δυτικά... Όλα καλοδεχούμενα. Στα λόγια θα ήταν σήμερα πραγματικότητα. Στην πράξη όμως τι έγινε; Να τα επαναφέρουμε όλα εν όψει του Ταμείου Ανάκαμψης και να μπούμε σε έναν ακόμη άγονο διάλογο γιατί να δοθούν τα χρήματα για τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ κι όχι για τον εξωτερικό περιφερειακό δακτύλιο και γιατί για τον εξωτερικό περιφερειακό δακτύλιο κι όχι για τη ζεύξη του Θερμαϊκού και πάει λέγοντας... Θαρρείς και τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης είναι δικά μας και αποφασίζουμε εμείς τι θα τα κάνουμε, ποιες προτεραιότητες θα βάλουμε και ποιες ανάγκες έχουν προτεραιότητα σε όλη τη χώρα...
Τρέφω σεβασμό σε όσους υπογράφουν για την κίνηση πολιτών τη θέση της μετεγκατάστασης της ΔΕΘ δυτικά. Δεν μπαίνω καν στη διαδικασία να παραθέσω τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς, που υποστηρίζει την ανάπλαση και την παραμονή στον ίδιο χώρο. Όλοι το καλό της Θεσσαλονίκης και της ΔΕΘ θέλουμε. Αλλά πρέπει να συνειδητοποιούμε ότι κάποτε όλα τελειώνουν. Για να μπορούμε να προχωρήσουμε παρακάτω και κυρίως για να πάψει η Θεσσαλονίκη να παραμένει κολλημένη στο παρελθόν, διεκδικώντας στην πράξη ένα καλύτερο μέλλον.