Η καλλιέργεια της λεβάντας αποτέλεσε… πεδίο δόξης λαμπρό για κάποιους καλλιεργητές που μπήκαν σε αυτή στο πρόσφατο παρελθόν, επηρεασμένοι από την εναλλακτικότητά της, αλλά και από τα κέρδη που φιλοδοξούσαν να αποκομίσουν. Σήμερα οι καλλιεργητές λεβάντας στη Χαλκιδική εμφανίζονται προβληματισμένοι για την επόμενη ημέρα καθώς βλέπουν τις τιμές του κιλού του αιθέριου ελαίου που παράγεται από τη λεβάντα να φθίνει, κάποιους από τους συναδέλφους τους να στρέφονται σε άλλες καλλιέργειες, οι εξαγωγές να είναι στα σπάργανα και το μέλλον τους ουσιαστικά να φαντάζει αβέβαιο. Περιορισμένη τονωτική ένεση, που ωστόσο δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα, είναι η πρόσφατη ενίσχυση των παραγωγών λεβάντας, λόγω του κορωνοϊού, με 57 ευρώ ανά στρέμμα καλλιέργειας.
Σημειώνεται πως με παλαιότερη επιστολή τους παραγωγοί λεβάντας υπογράμμιζαν πως το ελάχιστο ποσό επιδότησης που απαιτείται για να εξισορροπηθεί η απώλεια εισοδήματος των παραγωγών είναι στα 300 ευρώ το στρέμμα.
Η πανδημία έφερε τα πάνω… κάτω
Την έντονη αβεβαιότητα επέτεινε η πανδημία καθώς πάνω από το 70% (90 τόνοι) της παραχθείσας ποσότητας ελαίου λεβάντας της καλλιεργητικής περιόδου 2019 και όλη η ποσότητα της περιόδου 2020 (130 τόνοι) παρέμεινε απούλητη στις αποθήκες εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης που επηρέασε το διεθνές εμπόριο. Την ίδια ώρα, όπως εξηγεί στη Voria.gr ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Αρωματικών και Φαρμακευτικών Φυτών Χαλκιδικής, Χρήστος Παρασκευαΐδης, ο οποίος διαθέτει και αποστακτήριο, καταγράφεται σημαντική πτώση της τιμής πώλησης του αιθέριου ελαίου. Είναι χαρακτηριστικό πως την περίοδο 2018-2019 η τιμή του κιλού ήταν στα 90-110 ευρώ για να διολισθήσει πλέον στα 25-30 ευρώ.
Αρχίζουν να μειώνονται τα στρέμματα στη Χαλκιδική
Όπως τονίζει ο κ. Παρασκευαΐδης στην ευρύτερη περιοχή της Χαλκιδικής καλλιεργούνται περί τα 2.000 στρέμματα με λεβάντα εκ των οποίων τα 1.200 σε Σχολάρι και Μεσημέρι ενώ τα υπόλοιπα στα χωριά Κρήνης, Πετραλώνων, Γωνίας, Σωζόπολης, Σίλατων, Τρίγλιας, Τενέδου, Βάβδου και Λακκώματος. Τα τελευταία χρόνια σταδιακά οι παραγωγοί τραβούν χειρόφρενο και ο αριθμός των στρεμμάτων περιορίζεται. Είναι χαρακτηριστικό πως τα έξοδα της συγκεκριμένης καλλιέργειας είναι σαφώς υψηλότερα έναντι άλλων, ενώ η ζωή του φυτού της λεβάντας δεν ξεπερνά τα 10 χρόνια.
Η κατάσταση που διαμορφώνεται έχει ωθήσει αρκετούς παραγωγούς λεβάντας σε αναδιάρθρωση καλλιέργειας, με αποτέλεσμα στη Χαλκιδική να στρέφονται στην ελιά, στο αμπέλι, στα βερίκοκα, ενώ εκτιμάται πως αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλοι παραγωγοί.
Στόχος οι εξαγωγές
Για τους παραγωγούς στόχος για το επόμενο διάστημα, προκειμένου η καλλιέργεια της λεβάντας να βρει τη θέση που της αναλογεί, είναι να τη μετατρέψουν σε οργανική, προκειμένου να υπάρξει ενίσχυση της σημερινής της τιμής και προπάντων να κατορθώσουν να εξάγουν το ποιοτικό ελληνικό προϊόν.
Και μπορεί μέχρι την περίοδο του κορωνοϊού να σχεδιάζονταν συμμετοχές σε κλαδικές εκθέσεις, σε χώρες όπως η Ολλανδία, και να υπήρχαν και επαφές με Αγγλία και Γερμανία, ωστόσο μέχρι σήμερα οι καρποί των προσπαθειών είναι περιορισμένοι. Το ελληνικό αιθέριο έλαιο βρίσκει εξαγωγική διέξοδο επί του παρόντος στη Βουλγαρία, που αποτελεί δυναμική παραγωγό λεβάντας τα τελευταία 80 χρόνια, καθώς και στην Αυστραλία, όπου ταξίδεψαν πέρυσι 1500 κιλά λεβαντίνης (υβρίδιο της λεβάντας). Στο γεγονός της περιορισμένης εξαγωγικής παρουσίας της ελληνικής λεβάντας παίζει ρόλο και το περιορισμένο δίκτυο εμπόρων.
Μπορεί η καλλιέργεια λεβάντας στη χώρα μας να βρίσκεται σε αρχικά στάδια και οι εξαγωγές της να είναι «στα σπάργανα», ωστόσο η Ελλάδα διεκδικεί σημαντικό μερίδιο καθώς -σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΟΠΕΚΕΠΕ- από το 2018 μέχρι σήμερα έχει διπλασιάσει την καλλιέργεια, από 15.630 στρ. το 2018 σε 32.410 στρ. το 2020. Βάσει υπολογισμών, δε, τα έσοδα από την παραγωγή αιθέριων ελαίων στην Ελλάδα θα ανέρχονται σε περίπου 25,1 εκατ. δολ. έως το 2023, αν και με την πανδημία του κορωνοϊού ο στόχος αυτός έχει μετατεθεί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα παράγει αιθέριο έλαιο ανώτερης ποιότητας, αποδεδειγμένα βάσει χημικών αναλύσεων. Σε αυτό έχουν συνεισφέρει σημαντικά οι εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής μας.
Η καλλιέργεια της λεβάντας
Η λεβάντα είναι θαμνώδης καλλιέργεια, καθώς το φυτό αναπτύσσεται έως και 80 εκατοστά, με στενά γκριζοπράσινα φύλλα και με ανθοφόρους βλαστούς να καταλήγουν σε ταξιανθία τύπου στάχεος με λιλά ανθάκια.
Στη λεκάνη της Μεσογείου παράδοση στην καλλιέργεια λεβάντας έχει η Ιταλία, η Ισπανία αλλά και η Γαλλία, ενώ δυναμικά έχουν μπει, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Αυστραλία. Σημαντική είναι η πολύχρονη παρουσία της Βουλγαρίας, ενώ με δειλά βήματα εισήλθε στην καλλιέργεια λεβάντας η Ρουμανία.
Σημειώνεται πως η Ευρώπη θεωρείται η μεγαλύτερη αγορά αιθέριου ελαίου λεβάντας μετά τις ΗΠΑ και την Κίνα.