Skip to main content

Χιλιάδες δένδρα και λίπασμα με το... τσουβάλι σε αγρότες της Β.Ελλάδας

Πρόγραμμα LATS: Συμπληρώθηκε ένας χρόνος δωρεάν διανομής λιπασμάτων και δενδρυλλίων από τον ΤΑΡ σε επηρεαζόμενους καλλιεργητές

«Άπαντα τίκτει χθών πάλιν τε και λαμβάνειν». Αυτό είναι ένα από τα πολλά αποστάγματα της σοφίας του Ευριπίδη που αποδίδεται ως «Τα πάντα τα γεννά η γη και πάλι τα παίρνει». Δεν υπάρχει κάτι, δηλαδή, που να μην ξεκινά τη διαδρομή του από αυτήν και να μην καταλήγει πάλι εκεί: στη γη, στο χώμα, την πεμπτουσία της ζωής. Μητέρα όλων και αέναη πηγή τροφής, είτε για την επιβίωση είτε για την εξέλιξη, η γη μάς χαρίζει τους καρπούς της και τα δομικά στοιχεία της, από ένα πιάτο φαΐ μέχρι... ουρανοξύστες.

Προσπερνούμε ένα ολόκληρο σύμπαν κάτω από τα πόδια μας ανέγνοιαστοι, θεωρώντας αυθαίρετα ότι θα είναι πάντα εκεί, σε ετοιμότητα να μας θρέψει. Αλλά δεν είναι έτσι. Αυτήν τη γη την κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας, τη δανειστήκαμε από τα παιδιά μας και πρέπει να την προστατέψουμε, να τη διαφυλάξουμε, να τη σεβαστούμε όπως της πρέπει. Για να μας το ανταποδώσει.

Αυτό ακριβώς επιτυγχάνει το πρόγραμμα LATS («Livelihood Assistance and Transitional Support/ Πρόγραμμα Βιοτικής Στήριξης και Μεταβατικής Υποστήριξης Ευάλωτων Ομάδων») που υλοποιεί οικειοθελώς ο Διαδριατικός Αγωγός Φυσικού Αερίου TAP. Το πρόγραμμα LATS είναι η δράση του TAP προς όφελος των κυρίων και χρηστών γης που επηρεάζονται από την κατασκευή του αγωγού στις τρεις Περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας από τις οποίες διέρχεται. Διότι ο TAP σέβεται την ελληνική -και όχι μόνον- γη που φιλοξενεί τον αγωγό και τους ανθρώπους της.

Έτσι, ακόμη και μετά την πλήρη καταβολή αποζημιώσεων για απόκτηση δικαιωμάτων γης και πρόσβαση σε αυτήν, ο ΤΑΡ εξακολουθεί να υποστηρίζει τα επηρεαζόμενα νοικοκυριά.

Τι είναι και ποιους αφορά το LATS

Το πρόγραμμα LATS αποτελεί εθελοντική δέσμευση του ΤΑΡ και μέρος του ευρύτερου Πλάνου Αποκατάστασης Διαβίωσης (ΠΑΔ), που έχει σχεδιάσει για κάθε μία από τις τρεις φιλοξενούσες τον αγωγό χώρες (Ελλάδα, Αλβανία, Ιταλία). Το πρόγραμμα εστιάζει στην αναγνώριση, παρακολούθηση και παροχή κατάλληλης στήριξης προς τα νοικοκυριά που επηρεάζονται από την κατασκευή του αγωγού. Απευθύνεται λοιπόν στους καλλιεργητές, ιδιοκτήτες και χρήστες γης, η γη των οποίων έχει επηρεαστεί από τον ΤΑΡ.

Στη χώρα μας ο αγωγός TAP διασχίζει τρεις Περιφέρειες (Δυτική Μακεδονία, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη) σε συνολικό μήκος 550 χλμ και επηρεάζει πάνω από 11.000 γεωτεμάχια (ιδιωτική και δημόσια ή δημοτική γη) σε 13 Περιφερειακές Ενότητες, και περί τους 15.000 ιδιοκτήτες και χρήστες γης, οι οποίοι διαμένουν σε 148 κοινότητες (30 Δήμους).

Το πρόγραμμα LATS έχει στόχο να διασφαλίσει ότι τα γεωτεμάχια που επηρεάζονται από την κατασκευή αποκαθίστανται πλήρως – επιστρέφουν δηλαδή, τουλάχιστον, στην κατάσταση που βρίσκονταν πριν την κατασκευή του αγωγού. Στην πλειονότητά τους, κατά 90%, τα επηρεαζόμενα αγροτεμάχια περιλαμβάνουν ετήσιες καλλιέργειες, ενώ οι πιο κοινές πολυετείς καλλιέργειες είναι το τριφύλλι, το ροδάκινο, το κεράσι, η ελιά, το αμύγδαλο, το μήλο, το σύκο και το σταφύλι.

Μεγάλη μελέτη, επί 2,5 χρόνια

Για να επιτύχει την καλύτερη δυνατή αποκατάσταση της γης, ο ΤΑΡ χρηματοδότησε τη διενέργεια εδαφολογικών μελετών, τις οποίες ανέλαβε το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μία τετραμελής επιστημονική ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή Εδαφολογίας Κωνσταντίνο Κοσμά, χαρτογράφησε εδαφολογικά την αγροτική γη κατά μήκος της διαδρομής του ΤΑΡ, ανέλυσε την ποιότητα του εδάφους για τις καλλιέργειες, και πρότεινε μεθόδους για τη βελτίωση της χημικής και φυσικής σύστασής του.

«Μελετήσαμε συνολικά 388 εδαφικές μονάδες κατά μήκος της όδευσης του αγωγού με ορθοφωτογραφίες. Χαράξαμε φωτοχάρτες και προχωρήσαμε σε δειγματοληψίες που εστάλησαν στο εργαστήριο, με σκοπό, μετά την ενδεδειγμένη αξιοποίησή τους, να γίνει σωστά η αποκατάσταση των εδαφών, αμέσως μετά την ολοκλήρωση του έργου. Για κάθε μία από τις 388 μονάδες (που περιλάμβανε έως και 50 χωράφια!) συντάχθηκαν και αντίστοιχες εκθέσεις», λέει στη Voria.gr ο Κωνσταντίνος Κοσμάς. Κάθε έκθεση ήταν δεκασέλιδη και συντάχθηκε στα ελληνικά και τα αγγλικά. Η επιτόπια και εξ αποστάσεως έρευνα του ΓΠΑ για την εκπόνηση των εδαφολογικών μελετών διήρκεσε περισσότερο από 2,5 χρόνια, από τον Απρίλιο του 2016 έως τον Δεκέμβριο του 2019.

«Καταγράψαμε τις συνθήκες κατά μήκος του αγωγού: βασικές, φυσικές και χημικές ιδιότητες του εδάφους (φώσφορος, κάλλιο κ.ά.). Καταγράψαμε, επίσης, τους κινδύνους που υπάρχουν ή μπορεί να εμφανιστούν λόγω διάβρωσης του εδάφους, πλημμυρικών επεισοδίων, αλάτωσης, αλκαλίωσης, συμπίεσης, απώλειας οργανικής ουσίας, μεταβολών στο pH, χημικής ρύπανσης κ.ο.κ., ώστε να συμπεράνουμε ποια είναι η βοήθεια που μπορούμε να προσφέρουμε στους χρήστες γης. Σε αρκετές περιοχές που ερευνήθηκαν, επί παραδείγματι, υπήρχε ήδη έντονο πρόβλημα οξίνισης, με αποτέλεσμα να χρειάζεται ασβέστιο για την αποκατάστασή τους. Άλλες περιοχές αντιμετώπιζαν πρόβλημα με χαμηλή αποθηκευτική ικανότητα σε νερό, με κακή εδαφογεννητική εξέλιξη, με έλλειψη σιδήρου ή/και ασβεστίου. Ως εκ τούτου, με τις μελέτες που εκπονήθηκαν και τελικά διανεμήθηκαν στους επηρεαζόμενους, δημιουργήσαμε ένα βοηθητικό εργαλείο, σαν "δώρο", για τους αγρότες», τονίζει ο κ. Κοσμάς.

Πολύτιμη συνδρομή

Τα αποτελέσματα των μελετών προσέφεραν στον ΤΑΡ χρήσιμες πληροφορίες που βοήθησαν στην παρακολούθηση της διαδικασίας αποκατάστασης της γης και στη δημιουργία προτάσεων στους καλλιεργητές για την ποιοτική βελτίωση των εδαφών. Τα πορίσματα αυτά κοινοποιήθηκαν στους επηρεαζόμενους ιδιοκτήτες και χρήστες γης, μαζί με συνοδευτικές προτάσεις για αύξηση της παραγωγικής και προστιθέμενης αξίας των καλλιεργειών τους και για εναλλακτικές, αλλά εξίσου αποδοτικές ή/και περισσότερο προσοδοφόρες, καλλιέργειες.

Επίσης, με βάση τις μελέτες αυτές και τις ποσότητες που αντιστοιχούν στο κομμάτι της γης τους το οποίο επηρεάζεται από το έργο, οι καλλιεργητές, ιδιοκτήτες και χρήστες γης, έλαβαν δωρεάν λιπάσματα κατάλληλου τύπου, ενώ ειδικότερα για τα γεωτεμάχια με πολυετείς ή δενδρώδεις καλλιέργειες ο TAP σχεδίασε μία σειρά πρωτοβουλιών τις οποίες υλοποιεί για να αποκαταστήσει και –όπου είναι δυνατόν– να ενισχύσει τα μέσα βιοπορισμού των καλλιεργητών. Μεταξύ αυτών, είναι η δωρεάν διάθεση δένδρων προς αντικατάσταση σε όσους καλλιεργητές πολυετών φυτών ή δένδρων (από ελιές, αμυγδαλιές, μηλιές, κερασιές, καρυδιές και ροδακινιές, μέχρι kiwi, αρώνια, λωτούς, ροδιές και κυδωνιές) επηρεάζονται από την κατασκευή, μαζί με συμβουλές των ειδικών για τη διαχείριση και φροντίδα τους.

Η... αριθμητική του προγράμματος

Ο TAP «τρέχει» το πρόγραμμα διανομής δωρεάν λιπασμάτων και δενδρυλλίων αποκατάστασης εδώ και έναν χρόνο. Το πρόγραμμα άρχισε από την Ανατολική Μακεδονία-Θράκη τον Φεβρουάριο του 2019, ενώ οι πιο πρόσφατες διανομές πραγματοποιήθηκαν πριν από λίγες ημέρες σε Θεσσαλονίκη, Πέλλα και Σέρρες και πιο συγκεκριμένα στις περιοχές Νέα Πέλλα, Προβατάς, Καλόκαστρο και Πεντάλοφος.

Μέσα σε μόλις έναν χρόνο, ο ΤΑΡ έχει διαθέσει περισσότερα από 31.000 σαραντάκιλα σακιά λιπασμάτων (συνολικά 1.264,48 τόνοι) σε 4.162 επηρεαζόμενα πρόσωπα που είναι ιδιοκτήτες ή χρήστες 7.653 συνολικά γεωτεμαχίων. Η διανομή λιπασμάτων έχει διεξαχθεί σε 57 κοινότητες της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, σε 56 κοινότητες της Κεντρικής Μακεδονίας και σε 28 κοινότητες της Δυτικής Μακεδονίας.

 

Διανομή λιπασμάτων στον Πεντάλοφο Θεσσαλονίκης, Ιανουάριος 2020

 

 

Διανομή λιπασμάτων στη Μαυρολεύκη Δράμας, Νοέμβριος 2019




Διανομή λιπασμάτων στο Καλόκαστρο Σερρών, Ιανουάριος 2020



 Διανομή λιπασμάτων στον Φιλώτα Φλώρινας, Νοέμβριος 2019

 

 Δωρεάν διανομή λιπασμάτων στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης

 

Σε ό,τι αφορά τις δενδρώδεις καλλιέργειες, ο TAP έχει διαθέσει συνολικά 8.590 δενδρύλλια σε 213 καλλιεργητές.

 

 Δωρεάν διανομή δενδρυλλίων στις Σέρρες, Ιανουάριος 2020

 

Ενδεικτική είναι η περίπτωση του αγρότη Ιωάννη Μαρκάκη, από την εύφορη Αβραμυλιά του δήμου Νέστου, στην Καβάλα. Παρότι η περιοχή είναι κυρίως γνωστή για τους αμπελώνες της και τα εξαιρετικής ποιότητας σταφύλια τους, ο κ. Μαρκάκης καλλιεργεί για χρόνια ακτινίδια, σε συνολική έκταση 20 στρεμμάτων. Από αυτά, 4 στρέμματα βρέθηκαν στο διάβα του TAP. Έτσι, μετά τις κατασκευαστικές εργασίες για το έργο κι εκτός της αποζημίωσης που είχε λάβει για τη χρήση της γης του, ο TAP διέθεσε στον ακτινιδιοπαραγωγό δενδρύλλια για να φυτευτούν εκ νέου.

«Είχα περίπου 120 δενδρύλλια ακτινιδίων στο κομμάτι γης που επηρεάστηκε. Ο TAP μού έδωσε πίσω 130 δένδρα, δηλαδή λίγα περισσότερα από αυτά που φύτευα πριν το Έργο», λέει χαρακτηριστικά στη Voria.gr ο κ. Μαρκάκης, ενώ προσθέτει ότι του χορήγησε και 20 σακιά λίπασμα, περίπου 800 κιλά. Συμπληρώνει, δε, ότι η σχέση με τους ανθρώπους του Έργου ήταν εξαιρετική. «Η επικοινωνία ήταν πολύ καλή. Μου έδωσαν, μάλιστα, και συμβουλές πώς και πού πρέπει να καλλιεργήσω τα νέα δενδρύλλια, ώστε να τηρηθούν οι κατάλληλες αποστάσεις από τον αγωγό, οι Ζώνες Ασφαλείας», λέει.



Διανομή δενδρυλλίων στην Καβάλα, Ιανουάριος 2020

 

 

Ένα ακόμη παράδειγμα επηρεαζόμενων καλλιεργητών και ωφελούμενων από το πρόγραμμα LATS είναι αυτό της Παναγιώτας Λυμπερίδου και του συζύγου της, Πασχάλη Κόζαρη, από τους Γαλατάδες του δήμου Πέλλας. Η Παναγιώτα Λυμπερίδου, ροδακινοπαραγωγός δεύτερης γενιάς, συνεχίζει την καλλιέργεια συμπύρηνου ροδάκινου που είχε ξεκινήσει εδώ και χρόνια ο πατέρας της, σε συνολικά 20 στρέμματα. Τα 5 από αυτά τα στρέμματα, φυτεμένα με ροδάκινα ποικιλίας Άνδρος, επηρεάστηκαν από την όδευση του αγωγού, που διήλθε ακριβώς από κάτω τους. Ο TAP αφενός αποζημίωσε άμεσα την οικογένεια κι αφετέρου της διέθεσε επιπλέον 125, συνολικά, δενδρύλλια του ίδιου είδους, στο πλαίσιο του προγράμματος LATS.

«Είναι άριστες οι σχέσεις μας με τους ανθρώπους του TAP, δεν υπήρξε το παραμικρό πρόβλημα, ενώ η επικοινωνία, για κάθε ζήτημα που προκύπτει, είναι τακτική και αποτελεσματική», λέει στη Voria.gr η κα. Λυμπερίδου.

 


Διανομή δενδρυλλίων στο Καλαμπάκι Δοξάτου, Φεβρουάριος 2019