«Μεγάλωσα με το ρωσικό στρατιωτικό δόγμα και εξακολουθώ να πιστεύω ότι όλη η επιστήμη του πολέμου βρίσκεται στη Ρωσία»... Στο περιοδικό Time έδωσε την πρώτη του συνέντευξη, μετά τη ρωσική εισβολή, ο διοικητής των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Βαλερί Ζαλούζνι.
Ο Ζαλούζνι θεώρησε ότι ήταν θέμα χρόνου μια ρωσική επίθεση ευρείας κλίμακας. Επέτρεψε στα στρατεύματά του να ανοίξουν πυρ, χωρίς να περιμένουν τη διαταγή από τα ανώτερα κλιμάκια, σε περίπτωση που δέχονταν επίθεση.
«Έπρεπε να μειώσουμε την επιθυμία τους (των Ρώσων) να επιτεθούν. Έπρεπε να δείξουμε τα δόντια μας», εξήγησε ο Ζαλούζνι στο Time.
Όταν οι στρατιωτικές ασκήσεις που οργάνωσε η Ουκρανία στις αρχές Φεβρουαρίου έφεραν απογοητευτικά αποτελέσματα και έδειξαν κενά στην άμυνα της Ουκρανίας, ο Ζαλούζνι λέει ότι φώναζε στους άλλους διοικητές για μια ώρα επειδή δεν έπαιρναν τις ασκήσεις στα σοβαρά. Οι στρατηγοί άρχισαν τότε τις προετοιμασίες τους, μετακινώντας και μεταμφιέζοντας εξοπλισμό, όπλα και στρατιώτες μακριά από τις βάσεις τους. Ο Ζαλούζνι κράτησε τις λεπτομέρειες αυτής της στρατηγικής σε μεγάλο βαθμό για τον εαυτό του.
Το όνειρο να γίνει κωμικός
Στη συνέντευξη που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα, αναφέρεται ότι ο Ζαλούζνι γεννήθηκε στη φρουρά των σοβιετικών ενόπλων δυνάμεων, στη βόρεια Ουκρανία, το 1973. Λέει ότι ονειρευόταν μια καριέρα κωμικού ως παιδί, αλλά ακολούθησε τα βήματα της οικογένειάς του στη στρατιωτική ακαδημία στην Οδησσό τη δεκαετία του 1990.
Ο Ζαλούζνι προχώρησε στις στρατιωτικές τάξεις μαζί με μια νέα γενιά αξιωματικών που μεγάλωσαν στη Σοβιετική Ένωση, αλλά ήθελαν να εγκαταλείψουν τα στρατιωτικά της δόγματα. Ο ίδιος ο Ζαλούζνι εφάρμοσε αλλαγές στην καριέρα οι οποίες αντικατόπτριζαν περισσότερο τις ενέργειες των δυνάμεων των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, παρά την άκαμπτη ηγεσία του Σοβιετικού Στρατού.
Από αρχηγός διμοιρίας έγινε επικεφαλής των δυνάμεων της χώρας στο μέτωπο της ανατολικής Ουκρανίας, μετά την προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014.
Σε αυτόν τον ρόλο, ο Ζαλούζνι ανέδειξε κατώτερους αξιωματικούς και ενθάρρυνε την πιο ευέλικτη λήψη αποφάσεων, κάτι το οποίο τους έδωσε περισσότερη ισχύ στο πεδίο της μάχης.
Ο Ζαλούζνι λέει επίσης ότι σεβόταν τους θεσμούς των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων και τους συναδέλφους του που υπηρετούσαν σε αυτές. Στο γραφείο του, διατηρεί έργα του διοικητή των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, Βαλέρι Γκεράσιμοφ.
«Έμαθα από τον Γκεράσιμοφ. Έχω διαβάσει όλα όσα έχει γράψει ποτέ. Είναι πολύ έξυπνος και οι προσδοκίες μου από αυτόν ήταν τεράστιες», εξηγεί ο διοικητής.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος έγινε πρόεδρος της Ουκρανίας το 2019, προσέφερε στον Ζαλούζνι τον βαθμό του στρατηγού και τη διοίκηση των ενόπλων δυνάμεων το 2021. Ο Ζαλούζνι λέει ότι έπινε μπύρα στο πάρτι γενεθλίων της συζύγου του όταν ήρθε η κλήση από τον πρόεδρο.
Μπερδεύτηκε όταν του έγινε η πρόταση, καθώς ο βαθμός και η θέση που είχε τότε δεν αντιστοιχούσαν στη θέση που του προσφέρθηκε. Αν και θεωρούνταν επιθετικός και φιλόδοξος, ήταν επίσης γνωστός για το χιούμορ του, καθώς αστειευόταν με τα στρατεύματά του, αντί να τους πειθαρχήσει. Ο ίδιος είχε ηγηθεί σε μια δοκιμαστική βολή αντιαρματικών πυραύλων των ΗΠΑ το 2020 που δεν πήγε καλά και ήταν σίγουρος ότι θα έμενε στην ιστορία ως «ο χαμένος με τους κακούς πυραύλους».
Οι στόχοι και η πιθανότητα της νίκης
«Φοβόμουν ότι θα χάσουμε το στοιχείο του αιφνιδιασμού. Ο αντίπαλος έπρεπε να πιστέψει ότι θα ήμασταν όλοι στις συνήθεις βάσεις μας, βλέποντας τηλεόραση και χαζεύοντας στο Facebook», λέει ο Ζαλούζνι.
Το πρωί της 24ης Φεβρουαρίου ο Ζαλούζνι είχε δύο στόχους: ο πρώτος ήταν να κρατήσει το Κίεβο υπό την κατοχή της Ουκρανίας, ενώ ο δεύτερος ήταν να προσελκύσει ρωσικά στρατεύματα στο εσωτερικό και να εκμεταλλευτεί τις αδυναμίες στην αλυσίδα εφοδιασμού τους. Την έκτη μέρα του πολέμου, ο Ζαλούζνι είδε ότι η στρατηγική του λειτουργούσε και ότι οι Ρώσοι διοικητές έστελναν τους στρατιώτες τους προς τον θάνατό τους. Ακολούθησε η αποχώρηση της Ρωσίας από τις περιοχές του Κιέβου και του Τσερνίχιβ. Πλέον, η Ουκρανία έχει απελευθερώσει την περιοχή του Χαρκόβου με την αντεπίθεσή της.
Ο Ζαλούζνι προετοιμάζεται για έναν μακρύ και αιματηρό αγώνα. Πιστεύει ότι μια πιθανή νίκη επί της Ρωσίας δεν θα είναι κάτι το οριστικό.
«Η νίκη μάς δίνει μια ευκαιρία να αναπνεύσουμε και να προετοιμαστούμε για τον επόμενο πόλεμο», καταλήγει ο Ζαλούζνι.