Όταν αποφασίζουν οι κάτοικοι των μεγαλουπόλεων να κρίνουν έναν δήμαρχο για το έργο του, περιορίζονται συνήθως σε ελάχιστα, πλην όμως θεμελιώδη, ζητήματα της καθημερινότητάς τους. Ο κόσμος γνωρίζει πια σχεδόν τις περισσότερες αρμοδιότητες και έχει πάψει εκείνο το αρρωστημένο φαινόμενο του παρελθόντος να κατηγορούνται άκριτα και αβασάνιστα οι τοπικοί φορείς στο σύνολό τους για τα λάθη του ενός ή να πετιέται η μπάλα στο κακό αθηναϊκό κράτος.
Οι αρμοδιότητες μπορεί ακόμη σε πολλές περιπτώσεις να είναι συγκεχυμένες (κατά τη γνώμη μου διόλου τυχαία), όμως χρειάζεται ελάχιστη προσπάθεια για να ξέρει κάθε πολίτης ποιος είναι πραγματικά ο υπεύθυνος, ο αρμόδιος, για καθένα από τα βασικά προβλήματα της καθημερινότητάς του.
Έτσι έχει την ευκαιρία να κρίνει με πολύ μεγαλύτερη καθαρότητα το έργο των απερχόμενων δημάρχων και τις εξαγγελίες παλιών και νέων υποψηφίων. Αυτό συνιστά μεγάλη πρόοδο και βασικό στοιχείο της ορθής –κατά περίπτωση- απόφασης στην κάλπη.
Θυμάμαι όχι πολλά χρόνια πριν που ο δήμαρχος (όποιος κι αν ήταν) τα άκουγε για το χάλι του Θερμαϊκού κόλπου κι ας ήταν άλλοι οι αρμόδιοι. Σήμερα, ακόμη δεν είναι ένας ο αρμόδιος φορέας για την κατάσταση του Θερμαϊκού, πλην όμως γνωρίζουν όλοι καλά ότι δεν είναι ο δήμος.
Δεν πέρασαν πολλά χρόνια που έβριζαν τον δήμαρχο για τις αστικές συγκοινωνίες, μέχρι που όλοι μάθαμε πού να στρέψουμε τα βέλη μας.
Είναι πολλά τα παραδείγματα, όπως πολλά είναι ακόμη και τα απομεινάρια της παλιάς νοοτροπίας του εύκολου ξεφορτώματος του αναθέματος στον δήμαρχο. Και γι' αυτή την περίπτωση θα φέρω ένα παράδειγμα. Τα προβλήματα με τον ΟΑΣΘ στις εκτός πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης περιοχές, οι δήμαρχοι τα φορτώνονται στη συνείδηση του κόσμου, επειδή το δημαρχείο είναι στον τόπο κατοικίας των πολιτών και είναι ο πιο προσβάσιμος χώρος για να απευθυνθούν και να επιδιώξουν λύσεις. Προφανώς και υπάρχει η συνείδηση ότι ο δήμαρχος δεν είναι υπεύθυνος, όμως τον υποχρεώνουν να βρει εκείνος τους αρμόδιους (του ΟΑΣΘ) για να δώσουν τη λύση... Τον καθιστούν θέλει δε θέλει μέρος του προβλήματος.
Μένω στον δήμο Θεσσαλονίκης, γι' αυτό και αναφέρθηκα σε μεγαλουπόλεις στην αρχή του κειμένου.
Στις μεγαλουπόλεις (που δεν έχουν λύσει τέτοια προβλήματα ακόμη) οι πολίτες κρίνουν τον δήμαρχο από τις επιδόσεις του κυρίως σε τρεις τομείς: στο κυκλοφοριακό, στην καθαριότητα και στον ηλεκτροφωτισμό – ευπρεπισμό (την εικόνα και τη λειτουργία) της πόλης. Στις σπάνιες περιπτώσεις εμβληματικών έργων είναι δυνατό αυτά τα ζητήματα να τα καλύψει μια μείζονος σημασίας νέα υποδομή. Όπως λιγότερο σπάνιες είναι και οι περιπτώσεις που το κλίμα πολώνεται λανθασμένα και οι αυτοδιοικητικές κάλπες μετατρέπονται σε κάλπες διαμαρτυρίας για κεντρικές πολιτικές επιλογές, για τα κόμματα και ούτω καθεξής.
Δήμαρχοι, που δεν μπορούν να στηρίξουν την προεκλογική καμπάνια τους στο έργο που έκαναν ή δεν έχουν πραγματικά σοβαρές προτάσεις για την πόλη της επόμενης μέρας (υποψήφιοι) καταφεύγουν σε τέτοιες λογικές, ώστε μέσα από γενικής φύσης πολιτικά ζητήματα να καλύψουν την ένδειά τους.
Βγάζοντας από τη μέση αυτές τις εξαιρέσεις, στις κάλπες για την Αυτοδιοίκηση θα έπρεπε να κρίνονται εκείνοι που είναι ικανοί να βελτιώσουν την καθημερινότητά μας και την ποιότητα ζωής μας, δηλαδή να βελτιώσουν τη λειτουργία των πόλεων όπου ζούμε.
Τι έκανε λοιπόν ο απερχόμενος δήμαρχος στο κυκλοφοριακό και τι σχεδιάζουν να κάνουν διαφορετικά οι επίδοξοι διάδοχοί του; Αντιστοίχως τίθεται το ερώτημα και για τα σκουπίδια και για την εικόνα της πόλης. Γι' αυτά τα τρία ζητήματα την κύρια ευθύνη φέρουν οι δήμοι και συνεπώς θεωρώ απολύτως δίκαιο να κριθούν με αυτά τα κριτήρια, με αυτή την ατζέντα.
Θυμηθείτε τι έταζαν στους Θεσσαλονικείς όλοι οι υποψήφιοι δήμαρχοι σε όλες τις προεκλογικές εκστρατείες τα τελευταία χρόνια. Ότι θα λύσουν το κυκλοφοριακό επειδή «δεν πάει άλλο» (και πήγε καμιά εικοσαετία...), θα λύσουν το πρόβλημα της καθαριότητας (να τώρα όπου να 'ναι έρχονται τα σάρωθρα...), θα βελτιώσουν την εικόνα της πόλης (κι ας έχουμε ακόμη σκοτεινούς δρόμους, στους οποίους φοβάσαι να κυκλοφορήσεις).
Ορθώς πράττει λοιπόν ο πολίτης που ψηφίζει με βάση το έργο και το σχέδιο για τα τρία αυτά ζητήματα. Τα υπόλοιπα (κι ας προκαλώ με αυτό που αναφέρω) συνιστούν πονηρό αποπροσανατολισμό. Να μιλήσουμε και για Αριστερά – Δεξιά – Κέντρο στην προεκλογική εκστρατεία, να μιλήσουμε για το σκοπιανό, να μιλήσουμε και για τη θρησκεία και για το φασισμό και για την οικονομία και για την παιδεία, την υγεία, το περιβάλλον, την ανεργία, τις συντάξεις, τα αναδρομικά, την εγκληματικότητα και όποιο άλλο ζήτημα αρμοδιότητας της κεντρικής πολιτικής σκηνής θέλετε. Αλλά το κριτήριο για την κάλπη δεν μπορεί να είναι αυτά τα ζητήματα, επειδή ψηφίζουμε για δήμαρχο κι όχι για πρωθυπουργό, για βουλευτές κτλ.
Στις δημοτικές εκλογές του Μαΐου οι Θεσσαλονικείς θα πρέπει να ζυγίσουν την προοπτική της πόλης, αλλά κυρίως να ζυγίσουν αν θα συνεχίσουν τα επόμενα τέσσερα χρόνια να ζουν με το μποτιλιάρισμα, με το σκουπιδαριό και με τα σκοτάδια. Και με αυτό που λέω δεν θέλω να κατηγορήσω τη διοίκηση Μπουτάρη. Θα κριθεί κι αυτή για το έργο της από τους πολίτες, αλλά και για το σχέδιό της για την επόμενη μέρα. Δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι κάποια άλλη διοίκηση θα τα κατάφερνε καλύτερα. Αλλά επειδή με τη θεωρία και τις εκτιμήσεις δε λύνονται τα προβλήματα, θα ήθελα πολύ να δω τους υποψήφιους δημάρχους Θεσσαλονίκης να απαντούν με μετρήσιμα στοιχεία, με τη μέγιστη δυνατή σαφήνεια, στα ερωτήματα των πολιτών για το πώς θα απαλλαγεί η πόλη μέσα στην επόμενη τετραετία από αυτά τα μόλις τρία - πέντε προβλήματα. Καλή η προοπτική και το όραμα, αλλά όταν έχεις λυμένα τα βασικά (κι ας κινδυνεύω να χαρακτηριστώ μίζερος). Για εμάς εδώ στη Θεσσαλονίκη τα βασικά είναι ζητούμενο.
Γι' αυτό και οφείλουν όλοι να καταθέσουν το σχέδιό τους για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, ώστε ο πολίτης να αποφασίσει τον επόμενο δήμαρχο, με ξεκάθαρους όρους και να αναλάβει την ευθύνη αυτός πια αν θα βελτιωθεί η ζωή του την επόμενη τετραετία, αν θα μείνει στάσιμη ή αν θα χειροτερεύσει. Έτσι θα έχουμε και τη βάση για να κρίνουμε μετά μια τετραετία την επόμενη διοίκηση στη βάση όσων εξήγγειλε. Είναι τίμιο και είναι μια αρχή για μια καλύτερη αυτοδιοίκηση και συνεπώς μια καλύτερη Θεσσαλονίκη.