Τρεις απλές και οικονομικές προτάσεις του συγκοινωνιολόγου Σταύρου Κωνσταντινίδη που αλλάζουν την εικόνα στους δρόμους της Θεσσαλονίκης οπτικοποιούνται σε ένα βίντεο μέσω 3D αναπαραστάσεων.
Οι τρεις προτάσεις εντάσσονται σε ένα σύνολο 29 λύσεων που έχει παρουσιάσει ο συγκοινωνιολόγος στο νέο εγχειρίδιό του «Έξυπνοι Δρόμοι για μια Ανθρώπινη Πόλη».
Όπως τόνισε ο κ.Κωνσταντινίδης κατά την προβολή του βίντεο στη χθεσινή εκδήλωση της παράταξης «ΠΟΛΗχρωμη Θεσσαλονίκη», «οι χαμηλού κόστους προτάσεις στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτούν απαγορευτικούς προϋπολογισμούς, ενώ μπορούν να υλοποιηθούν από τις τεχνικές υπηρεσίες των δήμων. Τελικά αρκεί η διάθεση, η ιδέα, η βούληση για να ‘ανασάνουν’ οι ελληνικές πόλεις και να πάψουν οι πολίτες να κατηγορούν όσους ασκούν διοίκηση ότι τους κάνουν το βίο αβίωτο».
Παράλληλα ανέπτυξε μέρος των προτάσεών του, κάποιες «καλές πρακτικές» όπως είπε, παρουσιάζοντας κάθε πρόβλημα «πριν» και «μετά» τη λύση που ο ίδιος προτείνει.
Ακολουθούν συνοπτικά οι 29 προτάσεις:
Κυκλικοί κόμβοι
Ο κ. Κωνσταντινίδης υποστηρίζει ότι με τους κυκλικούς κόμβους θα μειωθούν οι ταχύτητες και τα τροχαία ατυχήματα, ενώ θα επιτευχθεί «φιλικότερη ενεργειακά λειτουργία, περισσότερο πράσινο και μείωση καθυστερήσεων». Χαρακτηριστικό παράδειγμα εφαρμογής είναι η διασταύρωση του Δενδροποτάμου (Καραολή Δημητρίου στη Σταυρούπολη).
Πληροφοριακή σήμανση
Σήμερα είναι ελλιπής και σε πολλές περιοχές υπάρχει πρόβλημα προσανατολισμού για τους επισκέπτες. Ο κ. Κωνσταντινίδης επισημαίνει ότι πρέπει να εφαρμοστεί σε όλους τους περιφερειακούς Δήμους της Θεσσαλονίκης.
Ελεγχόμενη στάθμευση
Κατά τον συγκοινωνιολόγο το μέτρο πρέπει να επεκταθεί, καθώς έχει υπολογιστεί ότι «σε δέκα θέσεις εξυπηρετούνται καθημερινά έως και 50 αυτοκίνητα». Η δυνατότητα δίνεται σε όλους τους Δήμους, ενώ κατά τον ίδιο πρέπει να λειτουργήσει καλύτερα και η υφιστάμενη στο κέντρο της πόλης.
Ελεύθερη κίνηση για καροτσάκι
Για να επιτευχθεί πρέπει να απελευθερωθεί στα πεζοδρόμια μια ζώνη πλάτους τουλάχιστον 1,5 μέτρων, να αποκατασταθούν οι ανισοσταθμίες και να κατασκευαστούν ειδικές ράμπες σε όλες τις διασταυρώσεις. Εφαρμογή στο 70% των δρόμων της πόλης.
Η θέση του σηματοδότη
Με την κατάλληλη προσαρμογή των σηματοδοτών στη σωστή θέση σε σχέση με τη διάβαση πεζών (στην αρχή της) οι οδηγοί δε θα κλείνουν τις διόδους για τους πεζούς και οι τελευταίοι θα μπορούν να περνούν τις διαβάσεις με ασφάλεια και άνεση. Ο κ. Κωνσταντινίδης τονίζει ότι οι μισοί σηματοδότες της Θεσσαλονίκης είναι τοποθετημένοι εσφαλμένα.
Ενδιάμεση νησίδα για πεζούς
Ειδικά σε δρόμους μεγάλης κυκλοφορίας και με πολλές λωρίδες κίνησης, το μέτρο θα αποβεί σωτήριο. Ο συγκοινωνιολόγος τονίζει ότι το πιο τρανταχτό παράδειγμα είναι η οδός Εγνατία, όπου οι πεζοί τη διασχίζουν κάθετα και σταματούν στη διπλή διαγράμμιση, με κίνδυνο της ζωής τους. Μπορεί πάντως να εφαρμοστεί σε όλους τους διπλής κατεύθυνσης μεγάλους δρόμους της πόλης.
Κοίτα δεξιά, κοίτα αριστερά
Με την αναγραφή των συγκεκριμένων προειδοποιήσεων – συνθημάτων στο οδόστρωμα απλοποιείται η διαδικασία ελέγχου για όλους τους πεζούς και ειδικά τους μαθητές και τους ηλικιωμένους και αυξάνεται το επίπεδο ασφαλούς μετακίνησης με τα πόδια. Μπορεί να εφαρμοστεί σε όλες τις διασταυρώσεις.
Χρονόμετρο σηματοδοτών
Βοηθά πεζούς και οδηγούς στην ελαχιστοποίηση του χαμένου χρόνου και στην ασφαλέστερη μετακίνηση. Εφαρμόζεται ήδη με πολύ καλά αποτελέσματα σε περιοχές της Καλαμαριάς (Αδριανουπόλεως), μπορεί να επεκταθεί σε όλα τα φανάρια.
Διαπλατύνσεις πεζοδρομίων και διαβάσεις πεζών
Πρόκειται για μικρές επεκτάσεις των πεζοδρομίων στο πλάτος της διάβασης πεζών και για διαγραμμίσεις τύπου zebra, που μπορούν να γίνουν σε ελάχιστο χρόνο στο 70% των διασταυρώσεων της πόλης.
Ανυψωμένες διαβάσεις πεζών
Υπάρχουν ελάχιστες και κακοκατασκευασμένες. Μπορούν να γίνουν στις περιοχές σχολικών συγκροτημάτων, πλατειών και εμπορικών δρόμων. Χαρακτηριστική η περίπτωση του Ευκλείδη.
Στάθμευση στο πεζοδρόμιο
Το σημερινό χάλι με το καβάλημα όλων των πεζοδρομίων από ΙΧ μπορεί να αντιμετωπιστεί με την τοποθέτηση μεταλλικών ή μαρμάρινων πασσάλων. Όπου έχει εφαρμοστεί είχε αποτέλεσμα, όπως για παράδειγμα σε μεγάλο μέρος της Λάρισας. Στη Θεσσαλονίκη μπορεί να γίνει στο 50% των δρόμων του κέντρου και στο 80% των δρόμων της περιφέρειας.
Μικρά εργοτάξια
Είναι αναγκαίο να θεσπιστούν απλές περιβαλλοντικές και αισθητικές προδιαγραφές και οι ενδιαφερόμενοι να αδειοδοτούνται από τους Δήμους με την κατάθεση μίνι μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Εφαρμογή σε όλο το μήκος των εργοταξίων του μετρό και σε κάθε περίπτωση που γίνονται δημοτικά έργα ακόμη κι από τα δημοτικά συνεργεία.
Δένδρα παντού
«Με τη δενδροφύτευση στις μικρές επεκτάσεις του πεζοδρομίου μεταβάλλεται κυριολεκτικά η περιβαλλοντική και αισθητική εικόνα του δρόμου. Παράλληλα, αναβαθμίζεται η λειτουργικότητα στην κίνηση των πεζών και οριοθετείται ο χώρος στάθμευσης των αυτοκινήτων», τονίζει ο κ. Κωνσταντινίδης. Χαρακτηριστική περίπτωση εφαρμογής είναι η οδός Λαγκαδά και η οδός Καραολή και Δημητρίου, που διατρέχει τρεις μεγάλες οικιστικές περιοχές της δυτικής Θεσσαλονίκης (Σταυρούπολη, Εύοσμος και Κορδελιό).
Ανασχεδιασμός δρόμων και πεζοδρομίων
Ο συγκοινωνιολόγος προτείνει μείωση του πλάτους των δρόμων. «Για το ρόλο που επιτελεί ο τοπικός δρόμος τα 6,5 μ. είναι σπατάλη. Αν ο δρόμος γίνει 5,5 μ., ενώ εξυπηρετούνται το ίδιο καλά η κυκλοφορία και η στάθμευση, εξοικονομείται 1 μ. πεζοδρομίου, που βελτιώνει ικανοποιητικά το επίπεδο εξυπηρέτησης και την ασφάλεια των πεζών», σημειώνει. Εφαρμογή στο 80% των δρόμων της Θεσσαλονίκης.
Δένδρα σε επιλεγμένα σημεία
Προτείνονται επιλεκτικές δενδροφυτεύσεις με υψωμένες βάσεις, που βελτιώνουν το αστικό περιβάλλον, προσθέτουν πράσινο και ευπρεπίζουν τον αστικό ιστό, χωρίς να καταστρέφονται.
Είσοδοι σχολείων
Η πρόταση αφορά στην αύξηση του επιπέδου ασφάλειας στις εισόδους των σχολικών συγκροτημάτων. «Τρεις απλές παρεμβάσεις μεταμορφώνουν το οδικό περιβάλλον και εξασφαλίζουν υψηλό επίπεδο οδικής ασφάλειας: μικρή οπισθοχώρηση της εισόδου, η οποία αυξάνει το ζωτικό χώρο του πεζοδρομίου, τοπική διαπλάτυνση του πεζοδρομίου, που αποκαλύπτει το οπτικό πεδίο και ανυψωμένη διάβαση πεζών με χρωματική διαφοροποίηση, η οποία υποχρεώνει σε μείωση της ταχύτητας των οχημάτων και σε απόδοση προτεραιότητας στους μαθητές», αναφέρει.
Τα μηχανάκια στους πεζοδρόμους
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι της Αριστοτέλους.
Ποδηλατόδρομοι
Κάθε Δήμος θα μπορούσε κατ’ ελάχιστο να αποκτήσει ένα δίκτυο ποδηλατοδρόμων 5 – 10 χλμ. Σύμφωνα με τον συγκοινωνιολόγο, «ο ποδηλατόδρομος αποσπά 1 μ. από τα 4,5 μ. του δρόμου. Ωστόσο και με 3,5 μ. ο δρόμος ικανοποιεί στο ακέραιο την εξυπηρέτηση της κυκλοφορίας. Παράλληλα, ο ζωτικός χώρος του πεζοδρομίου αυξάνεται, καθώς όταν δεν κυκλοφορούν ποδήλατα, ο ποδηλατόδρομος προσφέρεται και για χρήση από τους πεζούς. Μπορούν να συνδεθούν με ποδηλατοδρόμους πλατείες, σχολεία, χώροι πρασίνου και αθλητικά κέντρα κάθε Δήμου».
Σηματοδότες πεζών στα σχολεία
Η απουσία ενηλίκων για να περάσουν οι μαθητές το δρόμο εγκυμονεί κινδύνους. Το ζήτημα λύνεται με την τοποθέτηση σηματοδοτών πεζών έξω από τα σχολικά συγκροτήματα.
Πληροφόρηση – χάρτες και σήμανση πεζών
Η σήμανση για τους επισκέπτες στη Θεσσαλονίκη, Έλληνες και ξένους, είναι ανεπαρκής και ανομοιόμορφη. Για να γίνει φιλόξενη και λειτουργική η πόλη και για τους τουρίστες ή επισκέπτες πρέπει να αποκτήσει εκτεταμένη ομοιόμορφη σήμανση.
Ανάπλαση σχολικών αυλών
Όπου έγινε κρίθηκε επιτυχημένη. Μπορεί να επεκταθεί σε όλα τα σχολεία.
Τοπικές διαπλατύνσεις στις διασταυρώσεις
«Με μία εύκολη και φθηνή παρέμβαση τοπικής διαπλάτυνσης του πεζοδρομίου επιτυγχάνονται παράλληλα η φυσική αποτροπή της στάθμευσης, η ανεμπόδιστη κίνηση των πεζών, η αποκάλυψη οπτικού πεδίου για τον έλεγχο της οδικής ασφάλειας και, τέλος, η αύξηση του δημόσιου χώρου για τους πεζούς», λέει ο κ. Κωνσταντινίδης.
Ειδικές διαμορφώσεις κόμβων
Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι οι κόμβοι στο Πανόραμα. Με έναν πρωτότυπο ανασχεδιασμό και συγκεκριμένα με την εφαρμογή ενός διπλού κυκλικού κόμβου και ενδιάμεσων διαχωριστικών νησίδων επιλύονται σχεδόν όλα τα προβλήματα, υποστηρίζει ο συγκοινωνιολόγος.
Λεωφορειόδρομοι
Ο κ. Κωνσταντινίδης προτείνει διαχωρισμό της λεωφορειολωρίδας όχι μόνο με διαγράμμιση, αλλά με διαχωριστική νησίδα (μικρή) και πασσαλάκια.
Πεζόδρομοι
Προτείνεται εκτεταμένο δίκτυο πεζοδρόμων στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, όπως και σε όλα τα εμπορικά κέντρα των Δήμων.
Φανάρι με όνομα
Προτείνεται η αρίθμηση και σήμανση όλων των φωτεινών σηματοδοτών. Όταν οι πολίτες τα μάθουν θα προσδιορίζουν τα σημεία στην πόλη με το «όνομα» του φαναριού και θα περιοριστεί η σπατάλη σε οχηματοχιλιόμετρα.
Προσωρινές ρυθμίσεις σε κόμβους
Πρόκειται για ένα άθροισμα μικρών παρεμβάσεων σε κόμβους, που ρυθμίζουν την κυκλοφορία για όσο διάστημα διαρκεί η κατασκευή ενός οδικού έργου, εκμηδενίζοντας τα τροχαία ατυχήματα (έτυχε εφαρμογής στη Σαντορίνη) και περιορίζοντας τα μποτιλιαρίσματα.
«Πράσινες στάσεις»
Ο κ. Κωνσταντινίδης προτείνει ομοιόμορφες «πράσινες» στάσεις για όλο το δίκτυο του ΟΑΣΘ, με φωτοβολταϊκές στέγες, πολύ μικρές αναπλάσεις του περιβάλλοντος χώρου, πληροφοριακούς χάρτες για την πόλη και πληροφοριακή σήμανση πεζών.