Η δημιουργική διέγερση που υπάρχει τα τελευταία χρόνια στη Βόρεια Ελλάδα, με αφορμή τα ενεργειακά έργα που εκτελούνται και προγραμματίζονται, ώστε η περιοχή να καταστεί ενεργειακός κόμβος με αυτονόητα οφέλη για την κοινωνία, εισέρχεται σε κρίσιμη φάση. Κι αυτό διότι τα σχέδια που επί χρόνια ήταν επί χάρτου εισέρχονται, πλέον, σε φάση υλοποίησης και η ολοκλήρωσή τους προβλέπεται για το ορατό μέλλον. Το μελλοντικό τοπίο διαγράφεται, πλέον, με σαφήνεια και φτάνει η ώρα για αποφάσεις από τις οποίες θα εξαρτηθεί η περεταίρω αξιοποίησή του.
Σημειώστε:
Πρώτον, η κατασκευή του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου από το Αζερμπαιτζάν στην Ευρώπη (ΤΑΡ), που διασχίζει ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα από τον Έβρο μέχρι τα σύνορα με την Αλβανία, συνεχίζεται κανονικά και θα ολοκληρωθεί εντός του 2020.
Δεύτερον, υπεγράφη χθες στη Σόφια η συμφωνία κατασκευής του Ελληνο-Βουλγαρικού Διασυνδετήριου Αγωγού (IGB), με αφετηρία την Κομοτηνή και κατάληξη 182 χιλιόμετρα βορειότερα στη Stara Zagora. Ο IGB, που προβλέπεται να αρχίσει τη λειτουργία του στα τέλη του 2021, αρχικά θα συνδεθεί με τον ΤΑΡ για να μεταφέρει αζέρικο αέριο στη Βουλγαρία και εν συνεχεία μέσω του αγωγού Interconnector Bulgaria – Serbia (IBS) στη Σερβία, αλλά και μέσω του αγωγού Interconnector Bulgaria – Romania (IBR) στη Ρουμανία, ώστε οι τρεις αυτές βαλκανικές χώρες να διαφοροποιήσουν τις πηγές εφοδιασμού τους σε φυσικό αέριο και μην εξαρτώνται αποκλειστικά από τη Ρωσία. Μελλοντικά ο IGB που υπογράφηκε χθες στη Σόφια θα τροφοδοτείται και από τα αποθέματα του υγροποιημένου φυσικού αερίου που θα αποθηκεύονται στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης προερχόμενα κυρίως από τις ΗΠΑ, ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τον πλουραλισμό των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου για τις χώρες των Βαλκανίων.
Τρίτον, η δημιουργία πλωτού τερματικού σταθμού και αποθηκών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Μέχρι το τέλος του 2019 αναμένεται να ολοκληρωθεί η δεύτερη δεσμευτική φάση του market test, ώστε το 2020 να ληφθεί η τελική επενδυτική απόφαση και το έργο να είναι έτοιμο για εμπορική λειτουργία εντός του 2022.
Ήδη η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με το έντονο ενδιαφέρον των ΗΠΑ -όχι μόνο λόγω του LNG, αλλά και της ανάδειξης του λιμένα της Αλεξανδρούπολης σε διαμετακομιστικό κέντρο του ΝΑΤΟ για τη μεταφορά στρατιωτών και υλικού-, αναπροσανατολίζει το μελλοντικό ιδιοκτησιακό καθεστώς του λιμανιού της πρωτεύουσας του Έβρου. Με αυτά τα δεδομένα απομακρύνεται η πιθανότητα να εξελιχθεί το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης σε τυπικά εμπορικό λιμένα διαμετακόμισης κοντέινερς και χύδην φορτίων.
Όλες αυτές οι εξελίξεις, σε συνδυασμό με την ακύρωση των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ στη Δυτική Μακεδονία, θα αλλάξουν το οικονομικό και επιχειρηματικό τοπίο σε πολλές περιοχές του Βορειοελλαδικού τόξου. To επίκεντρο γύρω από το οποίο θα αναπτυχθούν οι ομόκεντροι κύκλοι της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας ετοιμάζεται και θα ολοκληρωθεί εντός ολίγου. Ειδικά στην περιοχή της Θράκης –και ειδικότερα της Αλεξανδρούπολης- οι προσδοκίες είναι μεγάλες. Και δικαίως.
Η σημασία των ενεργειακών πρότζεκτ για τη Θράκη
Το αντιλαμβάνεται κανείς στην ατμόσφαιρα. Τη νιώθει στους δρόμους, όπως πιθανότατα θα έγραφε κάποιος λογοτέχνης, που θα ήθελε να δώσει σχήμα σε κάτι από τη φύση του αφηρημένο. Ταυτόχρονα καταγράφεται σκεπτικισμός για τον τρόπο που θα αξιοποιηθεί η ευκαιρία από την τοπική κοινωνία και τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν. Το βέβαιον είναι ότι ο επιχειρηματικός κόσμος της περιοχής οφείλει πρώτος να κινητοποιηθεί. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, έστω κι αν στις ακριτικές περιοχές της χώρας μας συχνά επικρατούν τάσεις απομονωτισμού, αυτοματισμοί δεν υπάρχουν. Η γεωγραφία έχει πάντοτε μεγάλη σημασία, αλλά από μόνη της έχει χαμηλό ταβάνι, αφού δεν μπορεί να δημιουργήσει κοινωνικό πλούτο. Αυτό είναι έργο των ανθρώπων που καταλαβαίνουν από δουλειές. Δίπλα στους επιχειρηματίες οφείλουν να σταθούν ως συμπαράσταση οι τοπικοί φορείς (αυτοδιοίκηση, επιμελητήρια, πανεπιστήμια κ.λπ), που πάντα στην περιφέρεια έχουν μεγάλη βαρύτητα, σημαντικά μεγαλύτερη από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Είναι οι φορείς που θα φέρουν κοντά στην επιχειρηματικότητα την υπόλοιπη κοινωνία, τους πολλούς που βλέπουν, ακούν, συχνά δεν μιλάνε και περιμένουν καλύτερες ημέρες για τους ίδιους και τον τόπο τους.
Η Θράκη είναι τα τελευταία 100 χρόνια μια ιδιαίτερη περιοχή. Τόσο λόγω πληθυσμιακού μείγματος, όσο και γεωγραφικής θέσης, στην καυτή μεθόριο Ελλάδας – Τουρκίας. Εξαιτίας αυτών των συνθηκών η οικονομία της περιοχής αναπτύχθηκε –κι εξακολουθεί να αναπτύσσεται- σε σημαντικό βαθμό λόγω του κύκλου χρήματος που δημιουργεί η παρουσία των Ενόπλων Δυνάμεων και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Επιτυχημένες επιχειρήσεις υπάρχουν –μικρές, μεσαίες και μεγαλύτερες-, αλλά πλέον καλούνται να παίξουν τον πρώτο ρόλο, σε ένα τοπίο που ευνοεί τις πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα. Με άξονα τις ενεργειακές εξελίξεις η Θράκη και η υπόλοιπες ακριτικές περιοχές της Βορείου Ελλάδος έχουν την ευκαιρία να βγουν από την οικονομική εσωστρέφεια. Να ανέβουν επίπεδο. Να διεκδικήσουν μεγαλύτερο μερίδιο από τον πλούτο που δημιουργείται λόγω των αγωγών ενέργειας, προς όφελος των πολιτών που αποτελούν τις τοπικές κοινωνίες.
Μόνο που θα χρειαστεί δημιουργικές πρωτοβουλίες και κινητικότητα. Διότι μπορεί η ζωή να προχωράει και από μόνη της υπακούοντας στο νόμο της φυσικής εξέλιξης, αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις που όλα βασίζονται στην τυχαιότητα οι ρυθμοί είναι αργοί και έχουν πισωγυρίσματα. Κάτι που στις μέρες μας δεν μπορεί να ικανοποιεί κανέναν.