Το ενεργειακό κόστος, τα αποθέματα νερού, οι επενδύσεις με αιχμή την επέκταση του διυλιστηρίου νερού, αλλά και οι προτεραιότητες στο πεδίο του σεβασμού του περιβάλλοντος είναι τα βασικά θέματα που θίγει στη συνέντευξη που παραχώρησε στη Voria.gr ο διευθύνων σύμβουλος της Εταιρείας Ύδρευσης Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης Άνθιμος Αμανατίδης.
Κύριε Αμανατίδη, σε ποιο βαθμό επηρεάζονται τα οικονομικά της ΕΥΑΘ από τις μεγάλες αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα και την ενέργεια γενικότερα;
Είναι αλήθεια ότι, στο σύνολο των λειτουργικών μας εξόδων, τα ενεργειακά κόστη είναι υψηλά -υψηλότερα ακόμη κι από τις αμοιβές του προσωπικού- γύρω στο 25%.
Δεδομένου όμως ότι η τιμολογιακή μας πολιτική είναι δεσμευτική έως το 2023 (η εφαρμογή της ξεκίνησε τον Μάιο του 2019), δεν μετακυλίεται στη δική μας περίπτωση το ενεργειακό κόστος στον τελικό καταναλωτή, πολύ δε περισσότερο που διανύουμε περίοδο αύξησής του. Η στόχευσή μας είναι λοιπόν να «απορροφήσουμε» αυτά τα κόστη μέσα από σειρά ενεργειακών επενδύσεων που ήδη «τρέχουν». Για να καταλάβετε, προχωράμε στη λειτουργία μονάδας επεξεργασίας βιοαερίου στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης, καθώς και μονάδων συμπαραγωγής θερμικής/ηλεκτρικής ενέργειας στην ίδια εγκατάσταση. Έχουμε προχωρήσει στη μελέτη και αδειοδότηση τριών φωτοβολταϊκών σταθμών με το καθεστώς του net metering και πάλι στην ΕΕΛΘ, έχουμε δρομολογήσει γενικότερη μελέτη για την εξοικονόμηση ενέργειας σε όλες τις υποδομές σημαντικών ενεργειακών καταναλώσεων που διαχειριζόμαστε και θα περιορίσουμε δραστικά την κατανάλωση ενέργειας ακόμη και στο υπό ανακαίνιση κτίριο διοίκησης της Εγνατίας. Επίσης, δρομολογήσαμε την αγορά 10 νέων φιλικών προς το περιβάλλον αυτοκινήτων μέσα στο 2022 και μεριμνούμε για τη γενικότερη ανανέωση του στόλου μας με την ίδια ενεργειακή στόχευση.
Με δεδομένη τη σταθερότητα των τιμολογίων, πώς αντιμετωπίζει η εταιρεία την βραχυπρόθεσμη αύξηση του λειτουργικού της κόστους;
Όπως σας είπα προηγουμένως, «τρέχουμε» σειρά από έργα ενεργειακής εξοικονόμησης. Κοντά σε αυτά, μεριμνούμε για την κατά το δυνατόν ελαχιστοποίηση του μη τιμολογούμενου νερού. Έχουμε ένα δίκτυο πολλών χιλιομέτρων, σημειακά γερασμένο, γι’ αυτό και κάθε χρόνο αντικαθιστούμε δεκάδες χιλιόμετρα, ενώ παράλληλα εντατικοποιούμε τους ελέγχους για παράνομες υδροληψίες, αντικαθιστούμε κατεστραμμένα υδρόμετρα και, σε επίπεδο διαχειριστικό, ολοκληρώνουμε την εγκατάσταση συστήματος τηλεελέγχου-τηλεμετρίας στο δίκτυό μας, κάτι που θα βελτιώσει τη λειτουργία του και θα μειώσει τις απώλειες. Στην ίδια κατεύθυνση θα λειτουργήσει και η εγκατάσταση έξυπνων υδρομέτρων, που θα επιτρέψει αποτελεσματικότερο έλεγχο του συστήματος, από τα αντλιοστάσια ως τον τελικό χρήστη, με μείωση απωλειών και κατανάλωσης ενέργειας. Κι αυτά είναι μερικά μόνο μέτρα μείωσης του λειτουργικού μας κόστους, με έμμεσο ή άμεσο τρόπο.
Υπάρχουν μεσοπρόθεσμα σχέδια για τη βελτίωση του ενεργειακού μείγματος που χρησιμοποιεί η εταιρεία στις εγκαταστάσεις της;
Καταρχήν να πούμε ότι ο σεβασμός και η προστασία του περιβάλλοντος είναι αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητά μας, είναι στοιχείο της ίδιας της εταιρικής μας κουλτούρας. Γι’ αυτό ακριβώς και γίνεται συστηματική μέτρηση των επιδράσεων της δραστηριότητάς μας πάνω στο φυσικό περιβάλλον: ήδη την περίοδο 2019-2020 η εταιρεία εμφανίζει μείωση της ενεργειακής της κατανάλωσης 4,9% (με χρήση δεικτών ενεργειακής έντασης που σχετίζονται με τον κύκλο εργασιών της και τις πωλήσεις της). Άλλωστε, έως το τέλος της δεκαετίας θα εφαρμοστούν αυστηρότερες περιβαλλοντικές προδιαγραφές, που θα μας βρουν έτοιμους κι έχοντας ολοκληρώσει ένα σημαντικότατο έργο αναβάθμισης των εγκαταστάσεών μας. Τα έργα διασύνδεσης και επεξεργασίας του βιοαερίου, η βελτίωση της αφυδάτωσης, η θέση σε λειτουργία των μονάδων συµπαραγωγής ενέργειας 3,5 MWatt για την παραγωγή αφενός ηλεκτρικής ενέργειας (θα διατίθεται στο δίκτυο μέσης τάσης της εγκατάστασης) και αφετέρου θερμότητας (θα διατίθεται για τη θέρμανση των χωνευτών και υποστηρικτικά στη μονάδα θερμικής ξήρανσης), η αύξηση του όγκου αναερόβιας χώνευσης, μαζί με όσα προανέφερα είναι το νέο ενεργειακό μας μοντέλο.
Ποιος είναι ο βαθμός σύνδεσης των ενεργειακών επενδύσεων της ΕΥΑΘ με την πολιτική της για καθαρότερο και ασφαλέστερο περιβάλλον;
Η προστασία του περιβάλλοντος κι η μέτρηση των επιδράσεων της δραστηριότητάς μας σε αυτό είναι, όπως σας είπα, σταθερή μας δέσμευση που διαπερνά όχι μόνο την καθημερινή μας επιχειρησιακή λειτουργία, αλλά και τις επενδύσεις μας που σας προανέφερα, με τη χρήση βεβαίως καινοτομιών και βέλτιστων πρακτικών ανά τομέα επιχειρηματικής δραστηριοποίησης. Ο στρατηγικός μας σχεδιασμός έχει περιβαλλοντικό πρόσημο κι η ίδια η εταιρική μας κουλτούρα «περνάει» από περιβαλλοντικό φίλτρο. Άλλωστε, η πανδημία ανέδειξε τη βιωσιμότητα, την αειφορία σε λέξεις-κλειδιά για την επόμενη μέρα, για το μέλλον των παιδιών μας.
Σε ποια φάση βρίσκονται αυτήν την περίοδο οι επενδύσεις της εταιρείας; Ειδικότερα με το διυλιστήριο νερού υπάρχουν νεότερα;
Οι επενδύσεις της εταιρείας το 2021 παρουσίασαν ανοδική τροχιά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και αναμένεται να «τρέξουν» ακόμη περισσότερο τη χρονιά που διανύουμε, ενώ η εταιρεία σχεδιάζει και ωριμάζει και νέα επενδυτικά έργα για το σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης. Σε σχέση με την επέκταση της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Νερού Θεσσαλονίκης, αυτήν την περίοδο αναμένουμε την έκδοση δικαστικών αποφάσεων για τον οριστικό ανάδοχο, μετά από προσφυγές που πραγματοποιήθηκαν από τους συμμετέχοντες στον διαγωνισμό. Εκτιμούμε ότι η διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι.
Στα δύο χρόνια της πανδημίας ποιοι παράγοντες διαμόρφωσαν την κατανάλωση νερού στη Θεσσαλονίκη;
Η πρόσβαση σε ασφαλές και καθαρό πόσιμο νερό είναι, ως γνωστόν, θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, σύμφωνα άλλωστε και με τον στόχο 6 της Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Υπάρχει μια πυρηνική σχέση του νερού με την ανθρώπινη ύπαρξη και το περιβάλλον. Το διάστημα της πανδημίας ο φυσικός αυτός πόρος έλαβε ανθρωπιστική διάσταση: το διακύβευμα ήταν (και δυστυχώς παραμένει) καθαρό νερό για όλους. Σε όλα τα αστικά κέντρα του δυτικού κόσμου το τυπικό πλύσιμο των χεριών και η εντατική καθαριότητα αποτυπώθηκαν στις καταναλώσεις των νοικοκυριών (μελέτες κάνουν λόγο για αύξηση 10-20% περίπου). Ωστόσο, τα δεδομένα της κατανάλωσης δεν διαφοροποιήθηκαν εντέλει ουσιαστικά, καθώς με τα λοκντάουν έπαυσαν σημαντικές δραστηριότητες (εργασιακοί χώροι, σχολεία, δημόσια κτίρια, βιομηχανίες) και η κατανάλωση εξισορρόπησε. Η Θεσσαλονίκη δεν διαφοροποιήθηκε σε σχέση με τη γενική εικόνα.
Με βάση τα μοντέλα σας πως αναμένεται να εξελιχθεί η κατανάλωση του νερού στην ευρύτερη περιοχή της πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης;
Στόχος της εταιρείας μας, στο πλαίσιο του προγράμματος δράσεων κι επενδύσεων για την εξοικονόμηση νερού που υλοποιούμε, είναι να μειωθεί η κατά κεφαλήν κατανάλωση του νερού στο μέλλον. Λαμβάνοντας υπόψη τα στοχαστικά μοντέλα εξέλιξης του πληθυσμού, την ανάπτυξη της βιομηχανικής δραστηριότητας στη ζώνη της ΒΙΠΕ-Θ, την κατά κεφαλήν εξοικονόμηση νερού και την μελλοντική επέκταση της περιοχής αρμοδιότητας της εταιρείας όσον αφορά στην ύδρευση, αναμένουμε μία μέση ημερήσια αύξηση της κατανάλωσης νερού της τάξης του 40% μέχρι το 2055.
Με βάση τις σημερινές υποδομές για πόσο χρονικό διάστημα η επάρκεια νερού στη Θεσσαλονίκη είναι διασφαλισμένη; Υπάρχουν συγκεκριμένες κινήσεις που μπορούν να γίνει ώστε να αυξηθεί ο χρονικός ορίζοντας της επάρκειας;
Οι βασικές υποδομές του κεντρικού συστήματος υδροδότησης της πόλης μας λειτουργούν ήδη εδώ και πολλά χρόνια πολύ ικανοποιητικά. Τα τελευταία χρόνια η εταιρεία μας έχει εγκρίνει σχέδιο διαχείρισης και διανομής νερού για την περιοχή αρμοδιότητάς της συνολικού προϋπολογισμού της τάξης των 125 εκατ. ευρώ, το οποίο περιλαμβάνει τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας του υφιστάμενου συστήματος με ταυτόχρονη πρόβλεψη για τη μεταφορά νερού προς νέες περιοχές. Βασικοί άξονες του σχεδίου αυτού είναι η αύξηση της χωρητικότητας των δεξαμενών αποθήκευσης νερού, η εγκατάσταση συστήματος τηλεελέγχου και τηλεχειρισμού στο δίκτυο, η εξασφάλιση νέων ποσοτήτων νερού, οι διασυνδέσεις μεταξύ ξεχωριστών υδραγωγείων, η στατική ενίσχυση και επισκευή του υδαταγωγού Αραβησσού και η μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος του συστήματος. Όπως αντιλαμβάνεστε από όσα προαναφέρθηκαν, πολλά από τα έργα που περιλαμβάνονται στο σχέδιο αυτό έχουν ήδη ξεκινήσει να κατασκευάζονται, ενώ ωριμάζουν και τα υπόλοιπα.
Η ΕΥΑΘ είναι έτοιμη να ανταποκριθεί σε αιτήματα γειτονικών δήμων να αναλάβει την υδροδότηση τους;
Η εταιρεία μας αυτήν τη στιγμή υπερκαλύπτει τις ημερήσιες ανάγκες σε νερό, ο σχετικός δείκτης ασφάλειας εφοδιασμού, να φανταστείτε, φτάνει το 99%. Σειρά έργων, με αιχμή τη διασύνδεση των υδραγωγείων Αλιάκμονα - Αραβησσού, δίνουν στην ΕΥΑΘ τη δυνατότητα καλύτερης διαχείρισης των διαθέσιμων αποθεμάτων νερού σε όλο το Πολεοδομικό Συγκρότημα. Αιτήματα για υδροδότηση από δήμους στα ανατολικά και τα δυτικά υπάρχουν ασφαλώς και η ΕΥΑΘ διάκειται απολύτως θετικά - είναι άλλωστε εταιρική μας ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι θα παράσχουμε υγιεινό και ασφαλές νερό σε όσους περισσότερους μπορούμε στην ευρύτερη περιοχή. Ο διπλασιασμός της δυναμικότητας της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Νερού του Αλιάκμονα θα είναι έργο-κλειδί, προκειμένου να επεκτείνουμε τη δραστηριότητά μας τα επόμενα χρόνια.
Υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης του προσωπικού της εταιρείας και σε ποιες ειδικότητες;
Έχουν προκηρυχθεί 48 νέες θέσεις στην εταιρεία, μηχανικοί κυρίως και διοικητικοί υπάλληλοι, και πρέπει να σας πω ότι υπήρξε τεράστιο ενδιαφέρον για συμμετοχή στον διαγωνισμό. Ο τελευταίος βρίσκεται στο στάδιο της επεξεργασίας των αποτελεσμάτων από το ΑΣΕΠ, προκειμένου να οριστικοποιηθεί η λίστα των επιτυχόντων τους επόμενους μήνες. Ο προσδιορισμός πάντως των αναγκών σε προσωπικό από τα στελέχη της εταιρείας είναι πάντα συνάρτηση του στρατηγικού μας σχεδιασμού. Η τυχόν συμμετοχή μας σε ΣΔΙΤ, όπως αυτό του Χαβρία στη Χαλκιδική, ή η επέκταση σε νέους δήμους που λέγαμε προηγουμένως, προφανώς και θα αποτελέσουν αφορμή επαναπροσδιορισμού των αναγκών μας σε προσωπικό.