Skip to main content

Επέτειος ΕΒΕΘ: Η εθνική αντίσταση ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη;

Από Voria.gr
Είναι πιθανό η πρώτη πράξη αντίστασης να πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 9 Απριλίου 1941, ημέρα της κατάληψης της πόλης από τους Ναζί.

Τον Απρίλιο του 1941 η είσοδος των Γερμανών στην Ελλάδα και η κατοχή της χώρας σήμανε την αρχή για 3,5 δύσκολα και αιματοβαμμένα χρόνια για τον τόπο. Σήμανε, όμως, και την αρχή της εθνικής αντίστασης, οι ηρωικές πράξεις της οποίας έχουν καταγραφεί με χρυσά γράμματα στην ευρωπαϊκή ιστορία. Όπως φαίνεται από τα πρακτικά του ΕΒΕΘ εκείνων των χρόνων είναι πιθανό η πρώτη πράξη αντίστασης να πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 9 Απριλίου 1941, την ημέρα της κατάληψης της πόλης από τους Ναζί.

Η ιστορία, όπως καταγράφεται στην έκδοση για τα 100 χρόνια του ΕΒΕΘ έχει ως ακολούθως:

Η 8η Απριλίου, παραμονή της εισόδου των γερμανικών τεθωρακισμένων της 2ης Μεραρχίας Πάντσερ στη Θεσσαλονίκη, καταγράφεται ως ημέρα θλιβερής αναμονής, αλλά και μεγάλης φυγής προς το νότο. Διοικητικοί αξιωματούχοι, αστυνομικοί, δημόσιοι υπάλληλοι, διπλωματικές αποστολές, ανταποκριτές ξένων εφημερίδων, ξένοι υπήκοοι των εμπολέμων χωρών και ιδιώτες, ενόψει της επικείμενης κατάληψης της πόλης από τα γερμανικά στρατεύματα προσπαθούσαν με τραίνα, αυτοκίνητα και βαπόρια να απομακρυνθούν. Την πόλη εγκαταλείπουν ο Υπουργός - Γενικός Διοικητής Γεώργιος Κυρίμης μαζί με άλλα στελέχη της Γενικής Διοίκησης, αφήνοντας πίσω τους τον τμηματάρχη Μιχαήλ Αλμέιδα και τον διευθυντή Αγορανομίας. Ταυτοχρόνως, βρετανικές ομάδες καταστροφών με τη βοήθεια ελληνικών μονάδων οπισθοφυλακής, ξεκινάνε την ανατίναξη αποθηκών υγρών καυσίμων καθώς και των λιμενικών εγκαταστάσεων.

Την επόμενη ημέρα, 9η Απριλίου 1941, οι γερμανικές μονάδες εισέρχονταν συντεταγμένα στη Θεσσαλονίκη και στις 8 το πρωί στην αρχή της οδού Μοναστηρίου, κοντά στην πλατεία Βαρδαρίου, πραγματοποιείται από τον Στρατιωτικό Διοικητή Νικόλαο Ραγκαβή, τον δήμαρχο Κωνσταντίνο Μερκουρίου και τον Μητροπολίτη Γεννάδιο, παρουσία του καθηγητή του ΑΠΘ Περικλή Βυζουκίδη, που έκανε τη διερμηνεία, η συμβολική «παράδοση» της πόλης ως «ανοχύρωτης» στον Γερμανό ταξίαρχο Βερστ, που ηγείτο της στρατιωτικής μονάδας. Λίγο αργότερα, μεταξύ 11 το πρωί και 12.30 το μεσημέρι, υπογράφεται το Πρωτόκολλο Συνθηκολόγησης από τον Αντιστράτηγο Μπακόπουλο από ελληνικής πλευράς και τον Αντιστράτηγο Φάιελ από γερμανικής, στο κτίριο του γερμανικού προξενείου.

Για τη μέρα εκείνη καταγράφεται ένα άγνωστο περιστατικό στα πρακτικά των Συμβουλίων του ΕΒΕΘ. Συγκεκριμένα, σχεδόν δυο χρόνια μετά την είσοδο των Γερμανών στην πόλη, η εταιρία ΚΑΡΟΛΟΣ ΦΙΞ Α.Ε. ζητάει από το ΕΒΕΘ τον ορισμό πραγματογνωμόνων για την εκτίμηση ζημιών στο μηχανοστάσιο της, που προκλήθηκαν από ανατίναξη με δυναμίτη την 9/4/1941. Η αργοπορία της εταιρίας για δήλωση των ζημιών της δεν αιτιολογείται στο σχετικό πρακτικό της ΔΕ.

Πρόκειται άραγε για ανατίναξη που έγινε το βράδυ της προηγούμενης ημέρας της 9ης Απριλίου 1941 από βρετανικές και ελληνικές ομάδες καταστροφών οπισθοφυλακής, που ανατίναζαν αποθήκες υγρών καυσίμων, λιμενικές εγκαταστάσεις κλπ. ή μήπως μια πρώτη πράξη αντίστασης του υπερήφανου ελληνικού λαού;

Στη φωτογραφία: Παρέλαση Γερμανών στρατιωτών στην οδό Τσιμισκή, στο ύψος της Αριστοτέλους. Το κτίριο του ΕΒΕΘ τέταρτο από δεξιά. (Πηγή: Συλλογή Βύρωνα Μήτου)