Πετμέζι όπως… παλιά φτιάχνουν έξι γυναίκες, από 42 έως 74 ετών, από τη Γενισέα Ξάνθης, που έβαλαν στόχο πριν από μερικά χρόνια να πετύχουν την αναβίωση της καλλιέργειας και επεξεργασίας ζαχαροκάλαμου της περιοχής. Θέλοντας να αναστήσουν ένα προϊόν που είχαν μάθει από τους γονείς τους και μάλιστα με τους τρόπους που αυτό γινόταν πριν από 60 χρόνια, δημιούργησαν την Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση «Γενισέα», η οποία παράγει σήμερα τέσσερις τόνους πετμέζι (μελάσα) ετησίως, καλλιεργώντας ζαχαροκάλαμο σε 50 στρέμματα. Από αυτή την παραγωγή μάλιστα οι δύο τόνοι πωλούνται στην Ελβετία.
Οι έξι γυναίκες όμως δεν σταματούν εδώ, αφού έχουν δρομολογήσει τις διαδικασίες ώστε να κατοχυρώσουν το πετμέζι τους ως προϊόν ΠΟΠ, «Πετμέζι Γενισέας». Σήμερα, το προϊόν τους βρίσκεται από την Αλεξανδρούπολη μέχρι την Αθήνα, αλλά και σε νησιά, σε ράφια ντελικατέσεν, μικρών παντοπωλείων, καταστημάτων βιολογικών προϊόντων, αλλά και φαρμακείων.
Η αγάπη για την παράδοση και ο σπόρος Τραπεζούντας
Η ιδέα γεννήθηκε το 2006. Οι έξι γυναίκες ανήκαν στον Σύλλογο Γυναικών Γενισέας, ο οποίος είχε, μεταξύ άλλων, στόχο την αναβίωση παλαιών ηθών και εθίμων. Έτσι, και με δεδομένο ότι η περιοχή της Γενισέας είχε παράδοση στην καλλιέργεια ζαχαροκάλαμου, σκέφτηκαν να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση, αξιοποιώντας και την εμπειρία των γονιών τους, σε μια προσπάθεια να ανοίξουν και δουλειές για τα παιδιά του τόπου τους.
Από το 2006 μέχρι το 2012 πειραματίστηκαν και παιδεύτηκαν πολύ, όπως λέει στη Voria.gr η πρόεδρος της ΚοινΣΕπ «Γενισέα», Αναστασία Αμανατίδου. Το πετμέζι τους όμως δεν ήταν αυτό των παιδικών τους χρόνων, τουλάχιστον όπως απεφάνθησαν μετά από τις πρώτες γευστικές δοκιμές οι γονείς τους. Μετά από έρευνα και μελέτη κατέληξαν πως το πρόβλημα ήταν ο σπόρος. Αναζητώντας λοιπόν τον σωστό σπόρο, έμαθαν πως στον Πόντο και στην Τραπεζούντα υπήρχε σχετική παράδοση. Σε πρώτη φάση πήραν σπόρους από μια ηλικιωμένη πρόσφυγα από εκείνες τις περιοχές, η οποία επί χρόνια στη Θράκη καλλιεργούσε στον κήπο της φυτά ζαχαροκάλαμου και είχε διαθέσιμους σπόρους, ενώ στη συνέχεια προμηθεύτηκαν και από την Τραπεζούντα. Τελικά, όπως αποδείχθηκε, ο σπόρος έκανε τη διαφορά και η πρώτη ποσότητα από πετμέζι, με τη δεύτερη αυτή προσπάθεια, πήρε τον δρόμο προς το Χημείο του Κράτους και πανεπιστήμια όπως το Χαροκόπειο και το ΑΠΘ, με αίσια έκβαση, όπως λέει η Αναστασία Αμανατίδου.
Οι έξι αγρότισσες παρακολουθούν τα φυτά για να δουν πότε αυξάνονται τα σάκχαρά τους, ώστε να προχωρήσουν στη συγκομιδή, στη συνέχεια τα αποφυλλώνουν, μέχρι να μείνουν γυμνά καλάμια και έπειτα τα αποχυμώνουν. Ο χυμός αυτός ψήνεται έξι με εφτά ώρες και προκύπτει το πετμέζι, το οποίο αποθηκεύεται σε δεξαμενές προτού πάρει τον δρόμο της τυποποίησης. Όπως εξηγεί η Αναστασία Αμανατίδου, ο ένας τόνος ζαχαροκάλαμου δίνει περίπου 150 κιλά πετμέζι. Το εργαστήρι της ΚοινΣΕπ «Γενισέα» βρίσκεται στη Συδινή Ξάνθης, σε κτήριο που της έχει παραχωρήσει ο δήμος Αβδήρων. Ο δε αγωγός TAP έχει δωρίσει στις έξι γυναίκες τη γραμμή ψησίματος.
«Το ζαχαροκάλαμο εμφανίστηκε πρώτη φορά στον Εύξεινο Πόντο. Μάλιστα περνώντας ο Μέγας Αλέξανδρος πήρε κάποια στελέχη του φυτού από τις καλλιέργειες και τα έδινε στους στρατιώτες τους να τα μασάνε για να παίρνουν δύναμη, ενώ τα υπολείμματα τα έδινε στα άλογά του» λέει η πρόεδρος της «Γενισέα», που υπογραμμίζει τις αντιοξειδωτικές ιδιότητες του πετμεζιού.
