Skip to main content

Ένας Έλληνας του εξωτερικού για το δικαίωμα ψήφου των αποδήμων

Άρθρο του Κώστα Καραμάρκου, δημοσιογράφου που ζει στη Μελβούρνη, για το δικαίωμα ψήφου των Ελλήνων πολιτών του εξωτερικού στην Ελλάδα.

*Του Κώστα Καραμάρκου

Η συζήτηση για να αποκτήσουν οι Έλληνες πολίτες του εξωτερικού το συνταγματικά κατοχυρωμένο αυτονόητο δικαίωμα ψήφου στην Ελλάδα, γίνεται προσχηματικά εδώ και αρκετές δεκαετίες τώρα, από τις κυβερνήσεις όλων των πολιτικών αποχρώσεων.

Με αφορμή τις συναντήσεις των πολιτικών αρχηγών και τις συζητήσεις που γίνονται για την ενδεχόμενη επίλυση του θέματος, ας αναφέρουμε ορισμένους βασικούς άξονες που χρειάζονται, κατά τη γνώμη μου, να διέπουν την προσέγγισή μας.

Το ελληνικό έθνος έχει μια οικουμενική διάσταση, η ταυτότητά μας συγκροτείται συνεχώς, ο εξωελλαδικός Ελληνισμός δεν είναι αντιδραστικός ευμεγέθης «εχθρός» που θα προσέλθει μαζικά στις κάλπες του εξωτερικού, έτσι ώστε να μπορεί να φτάσει μέχρι μια ενδεχόμενη αλλοίωση οριακού εκλογικού αποτελέσματος στην Ελλάδα.  

Απόκτηση δικαιώματος ψήφου των Ελλήνων πολιτών του εξωτερικού, και αυτό μπορεί και πρέπει να συμπεριλαμβάνει και τους ομογενείς που έχουν, ή που μπορεί να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια και να γραφτούν στους εκλογικούς καταλόγους της Ελλάδας, συνεπάγεται ορισμό και συγκρότηση του οικουμενικού μας έθνους, της οικουμενικής μας συλλογικότητας και με πολιτικούς όρους.  Μαζί και ταυτόχρονα πέρα από το βίωμα, τον πολιτισμό, τη γλώσσα, τη θρησκεία ή το οικονομικό μέγεθος κάποιου ή κάποιας.

Αναγνώριση και συγκρότηση του έθνους ως πολιτική κοινότητα συνεπάγεται πως η ψήφος των Ελλήνων πολιτών του εξωτερικού δεν μπορεί να είναι μόνο για το ψηφοδέλτιο επικρατείας, όπου «δίνονται» ορισμένες θέσεις στη Βουλή στους «Απόδημους» και στους ομογενείς. Η ψήφος χρειάζεται να έχει πρωτίστως πολιτικά χαρακτηριστικά, όπως και στην Ελλάδα, να είναι ισότιμη και να προσμετράται και στο τελικό αποτέλεσμα.

Περιορισμός απόκτησης ή διευκόλυνσης δικαιώματος ψήφου μόνο για τους Απόδημους Έλληνες, δηλαδή για αυτούς που είναι ήδη εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους και έφυγαν μαζικά από την Ελλάδα τη δεκαετία της κρίσης, ή πριν από πολλές δεκαετίες, δηλαδή τον Ελληνισμό των μεταναστευτικών κυμάτων 1955-1975, (Δυτική Ευρώπη, Καναδάς, Αυστραλία, κ.λπ.), δηλώνει άρνηση αναγνώρισης και διεύρυνσης του πολιτικού έθνους των Ελλήνων με όρους εξωστρεφείς και οικουμενικούς. Δηλώνει διαιώνιση της ελλαδοκεντρικής πίστης πως «αληθινοί» Έλληνες και Ελληνίδες, με πολιτικά δικαιώματα, είναι μόνον τα άτομα που μένουν στην Ελλάδα. Δηλώνει πως η ελληνική πολιτεία δεν πιστεύει στη διπλή ιθαγένεια, στο γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν πολλές ταυτότητες που συγκροτούνται και ανασυγκροτούνται συνεχώς, που αλληλοσυμπληρώνονται χωρίς να είναι αναγκαστικά ανταγωνιστικές. Κάθε εν δυνάμει ομογενής, που μπορεί να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια, πρέπει να έχει το δικαίωμα να εγγραφεί στους εκλογικούς καταλόγους της Ελλάδας.

Η άσκηση εκλογικού δικαιώματος από τους Έλληνες πολίτες του εξωτερικού μπορεί να πιστοποιηθεί και/ή να διασφαλιστεί με αυτοπρόσωπη παρουσία σε πολλά εκλογικά κέντρα. Αυτά τα εκλογικά κέντρα θα είναι καλό, αν αυτό είναι δυνατόν, να μη βρίσκονται μόνο εκεί που βρίσκονται οι έδρες των διπλωματικών αρχών, ειδικά στις μεγάλες σε έκταση χώρες όπου ζουν πολλοί Έλληνες πολίτες του εξωτερικού. Οι ελληνικές αρχές μπορούν να εποπτεύουν και άλλα εκλογικά κέντρα σε κοινοτικές εστίες κ.α. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει πρόνοια για επιστολική ψήφο στην Ελλάδα, δεν πείθεις όταν ζητάς επιστολική διευκόλυνση για πολίτες του εξωτερικού, που ούτως ή άλλως τους βλέπεις καχύποπτα, ως κοινωνία και ως πολιτικός κόσμος.

Όπως συμβαίνει και με άλλες χώρες, για παράδειγμα, Αυστραλία, Γερμανία, κ.λπ., ίσως είναι χρήσιμο, νομίζω, να υπάρχει χρονικός περιορισμός στο πόσα χρόνια μπορεί ένας πολίτης να λείπει από την Ελλάδα και να διατηρεί την εγγραφή του στους εκλογικούς καταλόγους. Αυτό όμως μπορεί να χρειαστεί συνταγματική αναθεώρηση, αν έτσι κρίνει το Συμβούλιο της Επικρατείας.    

Εκτίμησή μου είναι πως μια ενδεχόμενη απόκτηση δικαιώματος ψήφου από τους Έλληνες πολίτες του εξωτερικού δε θα επηρεάσει σημαντικά τον εκλογικό χάρτη της Ελλάδας και δε θα διευρύνει σημαντικά το εκλογικό της σώμα. Όσοι/ες λείπουν πολλές δεκαετίες από την Ελλάδα και είναι ήδη γραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους είτε είναι πλέον υπερήλικες και δεν «ασχολούνται», είτε πεθαίνουν, είτε έχουν πεθάνει.  Επίσης, οι ελληνικής καταγωγής πολίτες του εξωτερικού είναι σημαντικά λιγότεροι από ό,τι νομίζουμε. Ενδεικτικά αναφέρω πως στις ΗΠΑ μόλις που ξεπερνάει ο αριθμός αυτών που δηλώνουν ελληνική καταγωγής το ένα εκατομμύριο, ενώ στην Αυστραλία ο αντίστοιχος αριθμός είναι 425.000. Η συντριπτική πλειοψηφία αυτών των ομογενών δε συμμετέχει και δε θα συμμετάσχει στη διαδικασία απόκτησης ελληνικής ιθαγένειας. Τέλος, η διεθνής εμπειρία μας λέει πως οι πολίτες άλλων χωρών που έχουν ήδη αυτό το δικαίωμα, απέχουν. Το ποσοστό συμμετοχής τους είναι της τάξης του 8% με 12%.     

*Ο Κώστας Καραμάρκος είναι δημοσιογράφος και ζει στη Μελβούρνη. Την περίοδο 2006-2012 εργάστηκε στο Πολιτικό Γραφείο του Γιώργου Παπανδρέου.