Μέχρι στιγμής η Ρωσία έχει εξυπηρετήσει τα χρέη της, αλλά τη Δευτέρα 4 Απριλίου η χώρα πρέπει να αποπληρώσει ένα ομόλογο αξίας δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων, σημειώνει η Handelsblatt. Και οι επενδυτές ανησυχούν για την αποπληρωμή.
Θα πληρώσει ή όχι το Κρεμλίνο; Στο έπος των ομολόγων της Ρωσίας, ένα νέο κεφάλαιο γράφεται σχεδόν καθημερινά. Προς έκπληξη πολλών επενδυτών, η χώρα, η οποία υπόκειται σε αυστηρές κυρώσεις, έχει μέχρι στιγμής καταφέρει να αποφύγει τη χρεοκοπία. Αλλά η επόμενη μεγάλη δοκιμασία έρχεται τη Δευτέρα 3 Απριλίου: Τότε ένα κρατικό ομόλογο αξίας δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων θα καταστεί ληξιπρόθεσμο και θα πρέπει να αποπληρωθεί.
Η εμπιστοσύνη ιδίως των ξένων επενδυτών έχει ούτως ή άλλως χαθεί, σημειώνει η γερμανική εφημερίδα. Οι τιμές των ρωσικών ομολόγων έχουν πέσει κατακόρυφα από την έναρξη του ρωσικού επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας στα τέλη Φεβρουαρίου.
Οι επενδυτές πιθανόν να φοβούνται για την πληρωμή τους για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο Ulrich Kater, επικεφαλής οικονομολόγος της Dekabank, λέει: "Μια χρεοκοπία είναι αρκετά πιθανή, οι προοπτικές γι' αυτό είναι περίπου 50:50".
Είναι όμως η Ρωσία πραγματικά χρεοκοπημένη; Γιατί οι κυρώσεις της Δύσης καθιστούν τις πληρωμές τόσο περίπλοκες; Πόσα ομόλογα έχει ακόμη σε κυκλοφορία η Ρωσία; Και πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος ενός ντόμινο σε περίπτωση χρεοκοπίας της Ρωσίας; Η Handelsblatt απαντά στα πιο σημαντικά ερωτήματα:
Είναι η Ρωσία πραγματικά χρεοκοπημένη;
"Όχι", λέει ο Kater από την Dekabank: "Το ρωσικό δημόσιο χρέος σε σχέση με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν βρίσκεται σε χαμηλό ποσοστό 20% και η Ρωσία διαθέτει συναλλαγματικά αποθέματα ύψους περίπου 640 δισεκατομμυρίων δολαρίων". Ως εκ τούτου, η Ρωσία δεν έχει χρέος - ακόμη και αν περίπου το ήμισυ των συναλλαγματικών αποθεμάτων κατέχονται από ξένες κεντρικές τράπεζες και έχουν παγώσει εκεί ως μέρος των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Ο Zsolt Papp, ειδικός σε θέματα επενδύσεων στην JP Morgan Asset Management στο Λονδίνο, έχει παρόμοια άποψη και προσθέτει: "Επιπλέον, η Ρωσία εξακολουθεί να διαθέτει μεγάλες πηγές εσόδων, τουλάχιστον θεωρητικά, χάρη στα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου που διαθέτει". Το αν η Δύση θα σταματήσει όλες τις εισαγωγές από τη Ρωσία δεν είναι ακόμη προβλέψιμο, λέει ο Papp: "Αλλά η πηγή εσόδων από πρώτες ύλες δεν θα στερέψει εντελώς, η Ρωσία μπορεί ακόμη να προμηθεύει πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε χώρες όπως η Κίνα, για παράδειγμα". Ως εκ τούτου, μια πραγματική εθνική χρεοκοπία είναι απίθανη στο ορατό μέλλον, ακόμη και αν η Ρωσία απειλείται με ύφεση.
Γιατί τότε γίνεται λόγος για χρεοκοπία της Ρωσίας;
Μιλάμε για τη λεγόμενη τεχνική χρεοκοπία. Τελικά, όμως, θα είχε τα ίδια αποτελέσματα με μια πραγματική κρατική πτώχευση: Οι επενδυτές δεν θα λάβουν χρήματα.
Ο λόγος είναι οι πολυάριθμες κυρώσεις που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ, η ΕΕ και η Μεγάλη Βρετανία ειδικότερα στη Ρωσία. "Μέχρι στιγμής, η Ρωσία ήταν σε θέση να εξυπηρετεί τα ομόλογά της, αλλά ο κίνδυνος να μην πραγματοποιηθούν πληρωμές λόγω των κυρώσεων είναι υψηλός", λέει ο Kater από την Dekabank. Ένας εμπειρογνώμονας ενός μεγάλου διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων θεωρεί μάλιστα ότι ο κίνδυνος είναι "πολύ υψηλός" επειδή υπάρχουν "πολλές αβεβαιότητες όσον αφορά τις ροές πληρωμών" λόγω των κυρώσεων.
Πόσα χρήματα διακυβεύονται, πόσα ομόλογα έχει σε κυκλοφορία η Ρωσία;
Τα λεγόμενα ευρωομόλογα είναι καθοριστικά. Πρόκειται για ομόλογα που εκδίδονται σύμφωνα με τη βρετανική ή την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Τα περισσότερα από αυτά τα ομόλογα εκφράζονται σε δολάρια.
Σύμφωνα με στοιχεία της JP Morgan, το ρωσικό κράτος έχει ανεξόφλητα ευρωομόλογα αξίας 39 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Επιπλέον, υπάρχουν ευρωομόλογα ρωσικών εταιρειών αξίας 98 δισεκατομμυρίων δολαρίων, για τα οποία οι πληρωμές τόκων και αποπληρωμής είναι επίσης αμφισβητήσιμες λόγω των κυρώσεων. Συνολικά, μιλάμε για ομόλογα αξίας 137 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Επιπλέον, υπάρχουν κρατικά ομόλογα που ονομάζονται OFZ, τα οποία εκδόθηκαν βάσει του ρωσικού δικαίου. Σύμφωνα με την JP Morgan, η Ρωσία έχει σε κυκλοφορία το ισοδύναμο των 212 δισεκατομμυρίων δολαρίων τέτοιων εγχώριων ομολόγων, συν τα ομόλογα που έχουν εκδοθεί στη Ρωσία από ρωσικές εταιρείες συνολικού ύψους 221 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Οι διεθνείς επενδυτές κατέχουν 20 δισεκατομμύρια δολάρια σε ευρωομόλογα και 38 δισεκατομμύρια δολάρια σε ρωσικά κρατικά ομόλογα σε ρούβλια, σύμφωνα με την JP Morgan. Επιπλέον, οι διεθνείς επενδυτές κατέχουν ευρωομόλογα αξίας λίγο πάνω από 21 δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν εκδοθεί από ρωσικές εταιρείες. Η πλειονότητα του ομολογιακού χρέους κατέχεται συνεπώς από Ρώσους επενδυτές, όπως τράπεζες, ασφαλιστές και ταμεία.
Υπάρχει απειλή για φαινόμενο ντόμινο σε περίπτωση αθέτησης πληρωμών;
"Δεν είναι πιθανό", λέει ο Kater από την Dekabank. Ο Ben Laidler, στρατηγικός σύμβουλος κεφαλαιαγοράς στην πλατφόρμα συναλλαγών eToro, λέει επίσης: "Μια ρωσική χρεοκοπία θα μπορούσε να είναι λιγότερο σημαντική από ό,τι φοβόταν". Ο λόγος: "Οι οικονομικές διασυνδέσεις της Ρωσίας με τον κόσμο συρρικνώνονται εδώ και χρόνια, γεγονός που επιταχύνθηκε από την εισβολή στην Κριμαία το 2014 και τις πρώτες κυρώσεις".
Σύμφωνα με τον Kater, θα υπήρχαν σημαντικά προβλήματα "εάν οι δυτικές τράπεζες κατείχαν τόσα πολλά ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που θα κατέληγαν σε δυσχερή θέση σε περίπτωση χρεοκοπίας". Ωστόσο, οι επόπτες είχαν "διερευνήσει υπερβολικά" το θέμα αυτό τις τελευταίες τρεις εβδομάδες και δεν είχαν διαπιστώσει σημαντικά προβλήματα. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) επίσης δεν βλέπει προς το παρόν μεγάλο κίνδυνο ότι μια χρεοκοπία θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμια οικονομική κρίση.
Υπάρχει επίσης συνεχής σύγχυση γύρω από τις ίδιες τις κυρώσεις. Στην αρχή, για παράδειγμα, ειπώθηκε ότι οι επενδυτές στις ΗΠΑ δεν επιτρέπεται να δέχονται χρήματα από επενδύσεις στη Ρωσία. Μόνο αργότερα κατέστη σαφές ότι αυτό ήταν δυνατό με την έγκριση του Γραφείου Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (Ofac), το οποίο υπάγεται στο Υπουργείο Οικονομικών.
Οι άδειες τους πρέπει να ληφθούν, αλλά θα χορηγηθούν μόνο μέχρι τις 25 Μαΐου. Εφόσον δεν υπάρξουν άλλες γενικές άδειες μετά από αυτό, οι τράπεζες πιθανότατα δεν θα μεταβιβάσουν τις πληρωμές σε δολάρια από τη Ρωσία στους Αμερικανούς επενδυτές, λέει η εταιρεία ανάλυσης CreditSights.
Επιπλέον, τα δυτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν επιτρέπεται να συνεργάζονται με πολλές ρωσικές τράπεζες. Ταυτόχρονα, οι ρωσικές εταιρείες που περιλαμβάνονται στους καταλόγους κυρώσεων πρέπει να λαμβάνουν έγκριση για πληρωμές προς ξένους επενδυτές από τις δυτικές εποπτικές αρχές. Σύμφωνα με τη βρετανική νομοθεσία, αυτό ισχύει και για τις εταιρείες των οποίων οι κύριοι ιδιοκτήτες περιλαμβάνονται στον κατάλογο κυρώσεων.
Αυτό ήταν η καταστροφή της χαλυβουργικής εταιρείας Severstal με τον τιμωρημένο ιδρυτή και κύριο ιδιοκτήτη της Alexei Mordashov. Η αμερικανική τράπεζα Citi, υπεύθυνη για τη μεταφορά των χρημάτων, δεν έχει μέχρι στιγμής διαβιβάσει τους οφειλόμενους τόκους στους επενδυτές - καθιστώντας τη Severstal την πρώτη ρωσική εταιρεία που χρεοκοπεί τεχνικά. Ωστόσο, δεδομένου ότι επρόκειτο μόνο για 12,6 εκατομμύρια δολάρια, αυτό δεν προκάλεσε μεγάλα κύματα. Επιπλέον, οι επενδυτές ελπίζουν ότι οι τόκοι θα καταβληθούν τελικά.
Τι ρόλο παίζουν οι ρωσικές κυρώσεις;
Παίζουν μεγάλο ρόλο και προκαλούν συνεχώς σύγχυση. Ως αντίμετρο στις δυτικές κυρώσεις, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και ο υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ ανακοίνωσαν στις αρχές Μαρτίου, για παράδειγμα, ότι οι επενδυτές από χώρες που έχουν επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα λαμβάνουν τα χρήματά τους μόνο σε ρούβλια, ακόμη και για ομόλογα σε δολάρια.
Οι μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης S&P Global, Moody's και Fitch είχαν θεωρήσει ότι επρόκειτο για αθέτηση πληρωμών. Σε αντίθεση με την αρχική ανακοίνωση, ωστόσο, η Ρωσία όντως μετέφερε τους οφειλόμενους τόκους αρκετών ομολόγων σε δολάρια στο αμερικανικό νόμισμα, και μετά από καθυστερήσεις τα χρήματα έφτασαν επίσης στους επενδυτές.
Οι καθυστερήσεις δεν αποτελούν αθέτηση υποχρέωσης εάν τα χρήματα καταβληθούν εκπρόθεσμα εντός της συμφωνηθείσας περιόδου χάριτος. Αυτή η περίοδος χάριτος είναι συνήθως 30 ημέρες για κρατικά ομόλογα δολαρίου-ευρώ.
Στην περίπτωση του ομολόγου των δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων που λήγει στις 4 Απριλίου, το υπουργείο Οικονομικών απείλησε και πάλι με πληρωμή σε ρούβλια πριν από λίγες ημέρες, αλλά στη συνέχεια υπαναχώρησε και υποσχέθηκε πληρωμή σε δολάρια.
Σύμφωνα με τον Kater, τα προβλήματα θα μπορούσαν να εξαπλωθούν μέσω του σκιώδους τραπεζικού συστήματος μόνο σε περίπτωση χρεοκοπίας. Ο Takahide Kiuchi του Nomura Resarch Institute είναι χαλαρός σχετικά με αυτό. Σε αντίθεση με το 1998, όταν η Ρωσία δεν ήταν σε θέση να εξυπηρετήσει το εγχώριο χρέος της, τα hedge funds δύσκολα θα στοιχημάτιζαν στην άνοδο των τιμών των ρωσικών ομολόγων με μεγάλη μόχλευση αυτή τη φορά και έτσι θα κερδοσκοπούσαν.
Πηγή: capital.gr