Δεκατέσσερις προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές του τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ και μία... μακέτα ενός υπερσύγχρονου κέντρου για καινοτόμο έρευνα και θεραπεία όγκων καρκίνου με τη τεχνογνωσία και την υποστήριξη του CERN περιμένουν τους Θεσσαλονικείς για να τους εξηγήσουν πώς το μεγαλύτερο σε έκταση κέντρο πυρηνικών ερευνών μπορεί να σταθεί δίπλα στον άνθρωπο. Μάλιστα, με μία βόλτα στο περίπτερο 15 δίνει την ευκαιρία στους επισκέπτες να μάθουν πώς ένα... μίνι CERN μπορεί να χτιστεί στην πόλη.
Η φοιτήτρια του τμήματος Φυσικής, Ελπίδα Θεοδωρίδου, που συμμετέχει στο εργαστήριο, το οποίο συνεργάζεται με το CERN εξηγεί στη Voria.gr την καινοτομία της θεραπείας του καρκίνου μέσω της αδρονοθεραπείας που ξεκίνησε στο CERN, καθώς και τις προσπάθειες για τη δημιουργία ενός κέντρου που θα γίνει κόμβος στη ΝΑ Ευρώπη για την έρευνα και την εφαρμογή της θεραπείας αυτής.
«Το CERN γιορτάζει φέτος τα 10 χρόνια από την ανακάλυψη του μποζονίου Higgs, σωματιδίου του Θεού όπως έμεινε γνωστό στο ευρύ κοινό και με την παρουσία του στην 86η Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης φιλοδοξεί να δείξει στο κοινό πώς η τεχνολογία και οι πληροφορίες που συλλέγονται μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της καθημερινής ζωής», σημειώνει η ίδια.
Όπως εξηγεί η Ελπίδα, στη μακέτα φαίνεται πώς είναι οι εγκαταστάσεις των κέντρων που λειτουργούν ήδη στο εξωτερικό αλλά και πώς θα είναι το αντίστοιχο της ΝΑ Ευρώπης. «Από τη μία πλευρά υπάρχει επιταχυντής σωματιδίων όπου θα μπαίνουν τα σωματίδια θα επιτυγχάνονται κοντά σε ταχύτητες του φωτός, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί έως ένα 75%", λέει. Στη συνέχεια, η ίδια αναφέρεται στο πιο κρίσιμο κομμάτι της θεραπείας, στο σημείο που ο ασθενής τοποθετείται σε μία θέση κάτω από ένα μηχάνημα, το Gantry, το οποίο και ακτινοβολεί από όσες περισσότερες γωνίες είναι εφικτό τον όγκο, ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη καταστροφή των καρκινικών κυττάρων». Μάλιστα, η Ελπίδα τόνισε πως εδώ στην Ελλάδα η θεραπεία αναμένεται να είναι πιο φθηνή, καθώς μειώνεται το κόστος κατασκευής αρκετά, λόγω του γεγονότος ότι το βάρος του gantry έχει μειωθεί κατά μία τάξη μεγέθους, δηλαδή ενώ στις άλλες χώρες ζυγίζει 600 τόνους στο SEEIIST θα ζυγίζει 60. Τη δεκαετία του 1990 έγινε θεραπεία με ιόντα άνθρακα, (που είναι η θεραπεία είναι ίδιας μορφής με τα αδρόνια, μονό που το βιολογικό τους αποτέλεσμα είναι ακόμα καλύτερο καθώς σπάει η αλυσίδα του DNA των καρκινικών κυττάρων σε δύο σημεία).
Ιδιαίτερη βάση δίνεται και στις εγκαταστάσεις για τα παιδιά αλλά και τον περιβάλλοντα χώρο. Σήμερα, υπάρχουν δύο κέντρα στη Γερμανία, ένα στην Αυστρία και ένα στην Ιταλία.
Ωστόσο, ακόμα παραμένει... μυστήριο το πού θα στεγαστεί το συγκεκριμένο κέντρο. Μάλιστα η απόφαση θα ληφθεί από τη διοικούσα επιτροπή του έργου με βάση συμφωνημένα κριτήρια και διαδικασίες και η επιλογή του χώρου θα ολοκληρωθεί έως το τέλος του 2024. Το κέντρο στοχεύει να γίνει ένα περιφερειακό κέντρο αριστείας βασισμένο στην αειφόρο τεχνολογία αιχμής που θα εξασφαλίζει υψηλή ανταγωνιστικότητα μέσα στην Ευρώπη ενώ θα προωθήσει την περιφερειακή συνεργασία στην επιστήμη και τεχνολογία και τη βιομηχανία.
Τη χωροθέτησή του διεκδικούν η Θεσσαλονίκη και άλλες εννέα πόλεις της ΝΑ Ευρώπης. Συγκεκριμένα, πρόκειται για πόλεις στην Αλβανία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τη Βουλγαρία, την Κροατία, το Κοσσυφοπέδιο, το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία τη Σερβία και τη Σλοβενία. Πάντως, όπως ανέφερε η Ελπίδα, η μονάδα πρέπει να χτίσει κοντά σε ογκολογική μονάδα και το νοσοκομείο Παπαγεωργίου κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος.
Το νοσοκομείο, πέρα από το γεγονός πως διαθέτει το πλεονέκτημα της επάρκειας χώρων και το εξειδικευμένο προσωπικό που θα μπορούσε να υποστηρίξει τη δομή είναι και σημείο επαφής με τις άλλες τέσσερις δομές που υπάρχουν στην Ευρώπη και ακολουθούν τη συγκεκριμένη θεραπεία, στο πλαίσιιο της συνεργασίας του με το CERN. Η διοίκηση του νοσοκομείου Παπαγεωργίου επιδιώκει τη χωροθέτηση της κύριας εγκατάστασης του νέου Κέντρου με τη λειτουργία του επιταχυντή για την παραγωγή πρωτονίων και βαρέων ιόντων άνθρακα στο νοσοκομείο
Μάλιστα, νωρίτερα φέτος επιστήμονες του CERN (Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικών Ερευνών) και των χωρών μελών της διακρατικής πρωτοβουλίας επισκέφτηκαν τις εγκαταστάσεις του νοσοκομείου και μέλη της αντιπροσωπείας διαπίστωσαν πως το Παπαγεωργίου έχει τις δυνατότητες να μπει σε αυτό το project. Σημειώνεται πως η χώρα μας στηρίζει το εγχείρημα της διακρατικής πρωτοβουλίας SEEIIST (Διεθνές Ινστιτούτο Νοτιοανατολικής Ευρώπης για τις Βιώσιμες Τεχνολογίες), με συντονισμένη προσπάθεια του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Τεχνόπολης Θεσσαλονίκης.
Το CERN και η Θεσσαλονίκη
Το CERN στην Ελλάδα και την Ελλάδα στο CERN έφερε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και η Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης. Με πρωτοβουλία του περιφερειάρχη, Απόστολου Τζιτζικώστα, από το 2014 έχει αρχίσει με πρωτοβουλία του η συνεργασία με το CERN, με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας να είναι ο ένας από τους τέσσερις αυτοδιοικητικούς φορείς παγκοσμίως που έχει επίσημη συνεργασία με το ερευνητικό κέντρο. Και από αυτή τη συνεργασία δόθηκε η ευκαιρία σε φορείς και εταιρείες της περιοχής να αναπτύξουν συνέργειες με τον κορυφαίο ερευνητικό οργανισμό, μέσα από τις συνεχείς αποστολές και δράσεις της Περιφέρειας στη Γενεύη, αλλά και τις δράσεις στη Θεσσαλονίκη, με τη συμμετοχή εκπροσώπων του CERN. Μέσα από αυτές τις πρωτοβουλίες δόθηκε και η δυνατότητα σε φοιτητές του ΑΠΘ να έρθουν σε επαφή με το CERN, ενώ η διεκδίκηση μόνιμης δομής του CERN στη Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα του νέου Ερευνητικού Κέντρου Θεραπείας Καρκίνου με την καινοτόμο τεχνολογία του CERN ανακοινώθηκε από τον ίδιο τον περιφερειάρχη τον προηγούμενο Απρίλιο.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα
Η ακτινοβολία καρκινικών όγκων με πρωτόνια και βαρέα ιόντα άνθρακα (αδρονική θεραπεία) αποτελεί την πλέον σύγχρονη, αποτελεσματική και ελπιδοφόρα θεραπευτική παρέμβαση ακριβείας για πολλά είδη καρκίνου σε διεθνές επίπεδο. Ερευνητικά και θεραπευτικά κέντρα έχουν ήδη δημιουργηθεί και λειτουργούν με εξαιρετικά αποτελέσματα σε διάφορες χώρες του κόσμου, ενώ στο ορατό μέλλον εκτιμάται πως θα αποτελεί την θεραπεία επιλογής για τα περισσότερα είδη θεραπείας καρκίνου συμπαγών οργάνων.
Η αδρονοθεραπεία είναι μια μορφή ακτινοθεραπείας, όπως εξηγεί η Ελπίδα, στην οποία πρωτόνια ή άλλα ιόντα, όπως ιόντα άνθρακα, χρησιμοποιούνται με υψηλή ακρίβεια για τη θεραπεία του καρκίνου. Τα ιόντα άνθρακα επίσης δίνουν τη δυνατότητα θεραπείας όγκων που είναι ανθεκτικοί σε άλλες μορφές ακτινοθεραπείας.
Το CERN συμβάλλει στην ανάπτυξη των τεχνολογιών για επιταχυντές οι οποίοι χρησιμοποιούνται τώρα στα κέντρα θεραπείας CNAO (Ιταλία) και MedAustron (Αυστρία). Στα κέντρα αυτά γίνεται διπλή χρήση ιόντων (πρωτόνια και ιόντα άνθρακα).
Το σημαντικό είναι πως η συγκεκριμένη θεραπεία είναι πιο φθηνή από άλλες για τον καρκίνο και συγκεκριμένα από την ακτινοθεραπεία που χρησιμοποιείται από την ιατρική κοινότητα. Η διαφορά με τα υπόλοιπα κέντρα είναι πως αν και τα υπόλοιπα περιθάλπουν 700 ασθενείς τον χρόνο και το συγκριμένο 400 αλλά θα προάγει την έρευνα. Έτσι,
Η καταστροφή του καρκινικού DNA που προκαλείται από τα πρωτόνια είναι πολύ ισχυρότερη σε σύγκριση με αυτή που προκαλούνται από τον υψηλής ενέργειας που χρησιμοποιούνται στη συμβατική ακτινοθεραπεία. Η συγκεκριμένη θεραπεία, βέβαια, έχει βοηθήσει πολύ κόσμο και είναι πολλές φορές ιδανική για επιφανειακούς όγκους, όμως, στην ανδρονοθεραπεία υπάρχει καλύτερη στόχευση και δεν επηρεάζονται οι γύρω περιβάλλοντες υγιείς ιστοί.