Άρθρο του Γιώργου Μπαρμπουτίδη, Ειδικού Συνεργάτη ΥΜΑΘ
Είναι γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες, βρίσκεται σε εξέλιξη μια δημιουργική συζήτηση, σχετικά με την θέση της Θεσσαλονίκης στην εποχή της τεχνολογικής επανάστασης και του δυνητικού της ρόλου ως «κόμβου καινοτομίας». Η μεγάλη συγκέντρωση πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και ερευνητικών κέντρων υψηλής ποιότητας, δημιουργεί μία κρίσιμη μάζα δυναμικού, με εξαιρετικό ερευνητικό αποτύπωμα σε παγκόσμιο επίπεδο. Προκύπτουν ωστόσο αδήριτα δύο απλά, αλλά όχι απλοϊκά, ερωτήματα: πόσο αποτελεσματικές ήταν οι προσπάθειες που πραγματοποιήθηκαν έως σήμερα για την αξιοποίηση των συγκριτικών αυτών πλεονεκτημάτων και κυρίως ποιο σχέδιο θα επιλεγεί να υλοποιηθεί την επόμενη μέρα.
Ερωτήματα, που όσο απλά κι αν είναι στη διατύπωση τους, άλλα τόσο σύνθετα είναι στην απάντηση τους, συχνά δε η ψηλάφηση τους μπορεί να αποκαλύψει και «ενοχλητικά» στοιχεία.
Ιδιαίτερη σημασία στις προκλήσεις αυτές, συχνά αποδίδεται στην ίδρυση ειδικών χώρων, όπου θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν και να αναπτυχθούν καινοτόμες δραστηριότητες. Με βάση την παραδοχή αυτή, δόθηκε ήδη από τον ιδρυτικό νόμο της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας, η δυνατότητα ίδρυσης και εκμετάλλευσης των αποκαλούμενων «Θυλάκων Υποδοχής Καινοτομικών Δραστηριοτήτων» (Θ.Υ.Κ.Δ.), ακολουθώντας τη διαδικασία σχετικής πολεοδομικής διαδικασίας. Διαδικασία διόλου απλή, αντιθέτως πολυσύνθετη και πολύπαραγοντική, που θέτει εξίσου επιτακτικά τα ζητήματα χρηματοδότησης και βιωσιμότητας της επένδυσης. Εγείροντας ταυτόχρονα μια σειρά προβληματισμών, όσον αφορά το αν η δημιουργία θυλάκων, αποτελεί το επόμενο και ουσιαστικό βήμα της εταιρείας. Και αν ναι, υπό ποιες προϋποθέσεις και παράγοντες σχεδιασμού, θα μπορούσε να διασφαλιστεί στο μέγιστο βαθμό η επιτυχία του εγχειρήματος.
Κομβικό σημείο στην υλοποίηση του πρώτου θύλακα της ΑΖΚ αποτέλεσε η παραχώρηση έκτασης 60 στρεμμάτων, με αποκλειστικό σκοπό την υποδοχή δραστηριοτήτων αγροδιατροφικού τομέα. Ήδη ωστόσο, από το σκοπό της παραχώρησης προκύπτουν ζητήματα σχετικά με το κατά πόσο η «αποκλειστικότητα» των δραστηριοτήτων υποδοχής, καθώς και λοιποί όροι της σύμβασης, εξυπηρετούν τους ιδρυτικούς σκοπούς της ΑΖΚ και συνεπακόλουθα ναρκοθετούν εν τη γενέσει της την προσπάθεια οριοθέτησης. Οι ενστάσεις αυτές, διατυπωμένες μάλιστα από επίσημη εποπτεύουσα αρχή – την αποκεντρωμένη διοίκηση – παρέμειναν αναπάντητες.
Η ανακοινωθείσα τον Απρίλιο του 2018 ίδρυση του «Κέντρου Ψηφιακής Αγροτοδιατροφής», αποτελεί παρόλα αυτά και ανεξαρτήτως τυχόν ενστάσεων, ένα σημαντικό στόχο. Στόχο όμως που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με συστηματική προσπάθεια, σοβαρότητα και πάνω από όλα διαφάνεια. Διαφάνεια τόσο στον οικονομικό απολογισμό, όσο και στη δημόσια ενημέρωση. Διότι, παραδείγματος χάριν, έρχεται σε αντίθεση η διατύπωση ίδρυσης «θύλακα 60 στρεμμάτων» με την υποβληθείσα προς έγκριση μελέτη οριοθέτησης 40 στρεμμάτων. Γεννά διαφορετικές εντυπώσεις η «έγκριση 260.000€ για την εκπόνηση μελετών ανακατασκευής κτιρίων του θύλακα», από την ύπαρξη απλά ενός αιτήματος χρηματοδότησης και μάλιστα αίολου, άραγε και παραπλανητικού;
Όσον αφορά δε την ουσία και το μέλλον του θύλακα, οι παράγοντες σχεδιασμού που τίθεται υπό αξιολόγηση, περιστρέφονται γύρω από τρεις άξονες: α) της χρησιμότητας ενός εξειδικευμένου θύλακα 40 στρεμμάτων και της ανταποδοτικότητας που θα επιφέρει, συνεκτιμώντας τις υψηλές χρηματοδοτικές ανάγκες, που σύμφωνα με το στρατηγικό σχέδιο της εταιρείας εκτιμώνται σε 45εκ€, β) παρά τις όποιες ενστάσεις, την προσήλωση στην υλοποίηση του σχεδίου, διότι θα αποτελέσει «πιλότο» και «μαγνήτη» μεγαλύτερων δράσεων, και γ) της εναλλακτικής δυνατότητας αξιοποίησης υφιστάμενου ανενεργού κτιριακού αποθέματος της πόλης, ή της πρόκρισης μεγαλύτερων συγκεντρώσεων με την αντίστοιχη κατεύθυνση των χρηματοδοτικών πόρων σε αυτές.
Βρισκόμαστε σε ένα σταυροδρόμι επιλογής στόχων που δεν ετεροκαθορίζονται από τον «θόρυβο» που προκαλούν «μαρκετίστικες» τεχνικές προώθησης υπηρεσιών, «αρεστότητας» και προσωπικής αυτοπροβολής, αλλά ανταποκρίνονται σε ρεαλιστικούς παράγοντες σχεδιασμού. Δεν φταίει για όλα η γραφειοκρατία. Πολλές φορές εμείς τη δημιουργούμε, είτε με τις παραλήψεις μας, είτε επιδιώκοντας την αποποίηση ευθυνών σε μια πιθανή αποτυχία.
Είμαστε στη φάση της επιλογής της κατάλληλης στρατηγικής για την πραγματοποίηση του βήματος εκείνου, που θα οδηγήσει στην επόμενη μέρα. Με σαφήνεια, συστηματική προσπάθεια και διαφάνεια.
*Ο Γιώργος Μπαρμπουτίδης είναι Ειδικός Συνεργάτης ΥΜΑΘ, Πολιτικός Μηχανικός, MSc, Phd Cand.