Skip to main content

Οι εύπιστοι Θεσσαλονικείς και η πραγματικότητα της αγοράς

Οι απαντήσεις των καταναλωτών και οι εκτιμήσεις των επιχειρήσεων στο βαρόμετρο του ΕΒΕΘ εξηγούν πολλά απ’ όσα συμβαίνουν ή δεν… συμβαίνουν στην αγορά.

Το Βαρόμετρο οικονομικών προσδοκιών του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου, το οποίο «μετράει» δέκα συναπτά έτη, είναι πιθανόν ότι πιο αντιπροσωπευτικό έχει υπάρξει ποτέ για την οικονομική συμπεριφορά των πολιτών και των επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη.

Η απόλυτη χρονική συνέπειά του -κάθε Μάρτιο και Σεπτέμβριο εδώ και 10 χρόνια-, αλλά και η δομή του στα πρότυπα του αντίστοιχου Βαρόμετρου της Eurostat ενισχύει την αξιοπιστία του και δίνει μεγαλύτερη αξία στα συμπεράσματα που προκύπτουν, καθώς παρέχει τη δυνατότητα συγκρίσεων. Το μόνο «τρωτό» σημείο για το Βαρόμετρο του ΕΒΕΘ, το οποίο επιμελείται η εταιρεία Palmos Analysis, είναι ότι ξεκίνησε το 2009. Σε μια αρνητική συγκυρία, κατά την οποία βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη η παγκόσμια οικονομική κρίση που εκδηλώθηκε το 2008, ενώ είχαν αρχίσει να γίνονται ορατά και τα πρώτα σημάδια του ελληνικού οικονομικού προβλήματος. Ίσως, όμως, αυτή η σύμπτωση να είναι θετική, υπό την έννοια ότι έχουμε την καταγραφή των οικονομικών προσδοκιών στη Θεσσαλονίκη στα χρόνια της κρίσης και της ύφεσης. Οι απαντήσεις των καταναλωτών και οι εκτιμήσεις των επιχειρήσεων εξηγούν πολλά απ’ όσα συμβαίνουν ή δε… συμβαίνουν στην αγορά, την οικονομία και την κοινωνία γενικότερα.

Σημειώστε: 

Πρώτον, είναι σαφές ότι στα δέκα χρόνια που έχουν μεσολαβήσει από την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης στη χώρα οι πολίτες της Θεσσαλονίκης παραμένουν δεκτικοί στις εξαγγελίες των πολιτικών προσώπων. Παρά το ότι η χώρα έχει περάσει από «χίλια μύρια κύματα» και βρίσκεται σε μια εντελώς νέα κατάσταση, που απέχει πολύ από την εικόνα της δεκαετίας του 2000. Ειδικά απέναντι στις αισιόδοξες διαβεβαιώσεις οι Θεσσαλονικείς αποδεικνύονται ενθουσιώδεις. Υιοθετούν εκ των προτέρων και με ευκολία τις θετικές εκτιμήσεις για την πορεία της οικονομίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι όπως φαίνεται από τα στοιχεία του 2009, του 2012 και του 2015, τόσο πριν από τις εκλογές, αλλά και αμέσως μετά κατά τους πρώτους μήνες της νέας κάθε φορά κυβέρνησης, οι καταναλωτές είναι πιο αισιόδοξοι απ’ ότι στα μεσοδιαστήματα. Κάτι που οι αναλυτές βλέπουν να συμβαίνει και στην τωρινή συγκυρία. Αναμένουν, μάλιστα, ενίσχυση της συγκεκριμένης τάσης στις μετρήσεις του προσεχούς Μαρτίου, όταν οι εκλογές θα είναι πιο κοντά. Με απλά λόγια οι πολίτες της Θεσσαλονίκης σε σημαντικό βαθμό αποδέχονται διαβεβαιώσεις ότι τα πράγματα θα πάνε καλύτερα μέσω εκλογών, ακόμη κι αν η καθημερινότητα που βιώνουν είναι δύσκολη. Πιστεύουν ότι η οικονομική τους κατάσταση εξαρτάται περισσότερο από τα πρόσωπα που ασκούν τη διακυβέρνηση και λιγότερο τη δική τους στάση. Στην ουσία αδιαφορούν ακόμη και για αντικειμενικά δεδομένα, όπως –για παράδειγμα- το στρεβλό, αντιπαραγωγικό και ως εκ τούτου ελάχιστα ανταγωνιστικό μοντέλο που εφαρμόζεται στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες.

Δεύτερον, αυτή η νοοτροπία εξηγεί γιατί οι πολιτικές αλλαγές δε βοηθούν αυτόματα τις οικονομικές εξελίξεις. Τα πολιτικά πρόσωπα που τις τελευταίες δεκαετίες κινούνται περισσότερο ως επαγγελματίες της εξουσίας που χρησιμοποιούν ανάλογα εργαλεία (μετρήσεις κοινής γνώμης κ.λπ.) και λιγότερο ως ιδεολογικές και τεχνοκρατικές οντότητες, υποκύπτουν στην ανάγκη για καλό εκλογικό αποτέλεσμα. Προσαρμόζονται σε αυτά που θέλουν να ακούσουν οι πολίτες και αποφεύγουν τις εξαγγελίες επί του πραγματικού. Σύμφωνα με το Βαρόμετρο του ΕΒΕΘ αυτή η τακτική έχει αποτέλεσμα στη Θεσσαλονίκη.

Τρίτον, οι άνθρωποι της αγοράς έχουν καλύτερη εικόνα της οικονομίας. Επειδή σε αντίθεση με τους καταναλωτές οι επιχειρήσεις λαμβάνουν μηνύματα από πολλές πλευρές (εγχώρια πιάτσα, εξωτερικό, πελάτες, προμηθευτές, χρηματοπιστωτικό σύστημα κ.λπ.) τα συμπεράσματά τους είναι εγγύτερα στην πραγματικότητα, έχουν περιορισμένη μεταβλητότητα και αξίζει να τα λαμβάνει κανείς υπόψιν του. Δεν επηρεάζονται εύκολα ούτε από εκλογικούς κύκλους, ούτε από κούφια λόγια και εξαγγελίες. Οτιδήποτε λέγεται περνάει σχεδόν αυτόματα από την κρισάρα της πιάτσας. Άλλωστε στα οικονομικά θέματα τα αποτελέσματα απεικονίζονται με μολύβι και χαρτί, ενώ διέρχονται και από κάποιο ταμείο.