Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, αμέσως μετά τη δεύτερη νίκη του Ανδρέα Παπανδρέου στις εκλογές, η κυβέρνηση άλλαξε την οικονομική της πολιτική. Ο Υπουργός Εθνικής Οικονοµίας Γεράσιμος Αρσένης αντικαταστάθηκε από τον Κώστα Σηµίτη, ο οποίος εξήγγειλε ένα «σχέδιο έκτακτης ανάγκης», µε µία «δέσµη µέτρων για τη σταθεροποίηση της οικονοµίας». Το «διετές πρόγραµµα σταθεροποίησης» ξεκίνησε µε υποτίµηση της δραχµής κατά 15%, τον Οκτώβριο του 1985, τη δεύτερη µέσα σε µία διετία.
Τον Νοέµβριο του 1985, στο πλαίσιο της «δέσµης µέτρων» επιβλήθηκε έκτακτη εφάπαξ εισφορά από τις παραγωγικές επιχειρήσεις. Η εισφορά υποτίθεται ότι ήταν ανάλογη µε το εισόδηµα, αλλά δεν λάµβανε υπόψη της στοιχεία που µειώνουν το εισόδηµα, όπως οι ζηµίες και τα αφορολόγητα αποθεµατικά. Οι συντελεστές εισφοράς καθορίστηκαν κατά κλιµάκια καθαρού εισοδήµατος και η εξόφλησή της προσδιορίστηκε σε τέσσερις µηνιαίες δόσεις.
Δάνεια σε συνάλλαγµα
Πρωταρχικό ζήτηµα για την τότε διοίκηση του ΣΒΒΕ υπό τον Αλέξανδρο Μπακατσέλο ήταν η στήριξη των βιομηχανικών επιχειρήσεων, οι οποίες στο παρελθόν είχαν λάβει δάνειο σε συνάλλαγµα ή µε ρήτρα συναλλάγµατος και οι οποίες - λόγω των υποτιµήσεων της δραχµής- είχαν περιέλθει σε αδυναµία να καλύπτουν τα τοκοχρεολύσια, διότι η δραχµική τιµή τους ήταν κατά πολύ αυξηµένη. Για το θέµα αυτό ο ΣΒΒΕ είχε υποβάλει και στο παρελθόν υποµνήµατα στην Τράπεζα της Ελλάδος, αλλά το θέµα δεν είχε αντιµετωπιστεί, αν και επισήµως είχε γίνει η παραδοχή του προβλήµατος.
Σε συνέντευξή του στην εφηµερίδα «Καθηµερινή» το 1986 ο πρόεδρος του ΣΒΒΕ Αλ. Μπακατσέλος ερωτήθηκε για τις προϋποθέσεις που θα έπρεπε να ισχύσουν, προκειµένου να ενθαρρυνθεί η παραγωγή και οι εξαγωγές, ώστε να µειωθεί ο πληθωρισµός και η ανεργία. Η απάντηση του περιλαμβάνει θέματα που 30 τόσα χρόνια μετά όχι μόνο δεν έχουν διευθετηθεί στην Ελλάδα, αλλά συχνά επανέρχονται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Όπως είπε χρειάζεται «µία πειστική βεβαιότητα στο επιχειρηµατικό κλίµα» και η διασφάλιση των δραστηριοτήτων του ιδιωτικού τοµέα της οικονοµίας «γιατί εκεί βρίσκεται το μεγαλύτερο ποσοστό της ευθύνης». Τόνισε ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία «δεν πρέπει να θεωρείται ως συγκρουόµενη µε το δηµόσιο τοµέα, αλλά να συνεργάζεται, µε κοινό στόχο την προκοπή αυτού του τόπου». Και συνέχισε: «Όµως είναι γνωστό το µέγεθος των παρανοήσεων και των µύθων που κυκλοφορούν εις βάρος της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, η οποία έχει τεθεί υπό κατηγορίαν και διωγµόν. Με ποια λογική µπορούν να γίνουν επενδύσεις από ιδιωτικούς φορείς, όταν αυτοί αποτελούν µόνιµο στόχο, κυρίως µιας µεγάλης µερίδας των µέσων µαζικής ενηµέρωσης, και κατά συνέπεια του κοινωνικού συνόλου που υπόκειται σε διαρκή πλύση εγκεφάλου κατά της ιδιωτικής πρωτοβουλίας;».
Ευρωπαϊκά κονδύλια
Τα Μεσογειακά Ολοκληρωµένα Προγράµµατα» αποτέλεσαν την πρώτη µεγάλης κλίµακας χρηµατοδότηση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας προς την Ελλάδα. Εκπονήθηκαν από τις περιφερειακές δηµόσιες υπηρεσίες και τις νοµαρχίες, αλλά εγκρίθηκαν από το Υπουργείο Εθνικής Οικονοµίας, που είχε και τον καθοριστικό λόγο. Στον τοµέα της βορειοελλαδικής βιοµηχανίας προτάθηκε η διάθεση 42 δισ. δρχ. για την παροχή τεχνικής βοήθειας, την εκπαίδευση και επιµόρφωση στελεχών µε προγράµµατα σχεδίασης και κατασκευής ηλεκτρονικών συσκευών και δικτύων υπολογιστών, καθώς και εκπαίδευση εκπαιδευτών για τη στελέχωση του κέντρου κατάρτισης του ΟΤΕ Θεσσαλονίκης. Προτάθηκαν επίσης «παραγωγικές επενδύσεις τόσο του δηµόσιου όσο και του ιδιωτικού τοµέα» και η κατασκευή µεταλλείων. Στη Δυτική Μακεδονία το επίκεντρο ήταν ο εκσυγχρονισµός της γουνοποιίας. Στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη η «δηµιουργία υποδοµών σε συνδυασµό µε την ύπαρξη σηµαντικών κοιτασµάτων σε ορυκτά και υδρογονάνθρακα».
Περιστολή χρηµατοδοτήσεων
Η χρηµατοπιστωτική πραγµατικότητα επιδεινώθηκε σηµαντικά στα µέσα του 1986. Στις 12.7.1986 ο ΣΒΒΕ εξέδωσε ανακοίνωση, µε την οποία εξέφραζε την ανησυχία και τον προβληµατισµό του για την «ακόµα δραστικότερη περιστολή των πιστώσεων του τραπεζικού συστήµατος προς τον ιδιωτικό τοµέα της οικονοµίας, που είναι σαφές ότι δηµιουργεί σωρεία ανυπέρβλητων δυσχερειών στις επιχειρήσεις». Η ανακοίνωση τόνιζε ότι από τις αρχές του έτους οι πιστώσεις προς τον ιδιωτικό τοµέα της οικονοµίας ήταν ανεπαρκέστατες, σε καταφανή αντίθεση προς ό,τι συνέβαινε µε τη χρηµατοδότηση του δηµόσιου τοµέα. Το αίτηµα αυτό υπήρξε γενικότερο, και τελικώς δικαιώθηκε µε τη σύσταση της Επιτροπής για την Αναµόρφωση και τον Εκσυγχρονισµό του Τραπεζικού Συστήµατος, γνωστής ως «επιτροπής Καρατζά», υπό τον γενικό γραµµατέα, τότε, του Υπουργείου Εθνικής Οικονοµίας, δικηγόρο και τραπεζίτη Θεόδωρο Καρατζά, µετά από λίγους µήνες. Πάντως, η δυσµενής εξέλιξη στον χρηµατοπιστωτικό τοµέα, µε τον περιορισµό των πιστώσεων, κατέστη δυσµενέστερη τον Ιούνιο του 1987, όταν η κυβέρνηση αποφάσισε την αύξηση των επιτοκίων χρηµατοδότησης.
Άνθιση αριθμών
Σύµφωνα µε µελέτη του ΣΒΒΕ που δημοσιοποιήθηκε το Δεκέμβριο του 1988 κατά την περίοδο 1958 - 1983 οι βιοµηχανικές επιχειρήσεις στην Κεντρική Μακεδονία είχαν αυξηθεί κατά 109%, έναντι 29% σε πανελλαδικό επίπεδο, ενώ οι απασχολούµενοι στη μεταποίηση της περιοχής είχαν αυξηθεί κατά 154%, έναντι 63% σε πανελλαδικό επίπεδο. Κατά την περίοδο, δηλαδή, της σχετικής σταθερότητας της ελληνικής οικονοµίας, οι δείκτες ανάπτυξης της βιοµηχανίας ήταν πολύ υψηλότεροι στην Κεντρική Μακεδονία. Έτσι, ανακτήθηκε µέρος του εδάφους που είχε απολεσθεί µετά το 1938 προς όφελος της Αττικής.
Στη συνέχεια όμως, η υπεροχή των ρυθµών υπέρ της Κεντρικής Μακεδονίας αναστράφηκε. Στην περίοδο 1981 - 86 ο αριθµός των επιχειρήσεων της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας αυξήθηκε µε ετήσιο ρυθµό 2,5%, έναντι 4% πανελλαδικού. Το φαινόµενο αυτό συνδυάστηκε µε αύξηση του αριθµού των ζηµιογόνων επιχειρήσεων και διόγκωση του βραχυπρόθεσµου δανεισµού από το τραπεζικό σύστηµα. Συνολικά, ο τραπεζικός δανεισµός της τοπικής βιοµηχανίας αυξήθηκε κατά 4,4 φορές στην πενταετία 1981 - 86. Πρέπει βέβαια να ληφθεί υπόψη ο υψηλός πληθωρισµός (πάνω από 100% στην πενταετία), τα αντιστοίχως υψηλά επιτόκια, και οι καθυστερήσεις εκ µέρους των ζηµιογόνων επιχειρήσεων.
Απεργίες
Το καλοκαίρι του 1987 εκδηλώθηκε σειρά απεργιών στη Θεσσαλονίκη, η οποία απορρύθµισε ακόµη περισσότερο την κατάσταση στη βιοµηχανία. Η σηµαντικότερη απεργία, µε τη γενικότερη επίπτωση, εκδηλώθηκε στο λιµάνι και είχε δυσµενείς επιπτώσεις τόσο στον εφοδιασµό των βιοµηχανικών επιχειρήσεων όσο και στις εξαγωγές. Ειδικά ο κλάδος των ποτών πλήγηκε από µεγάλη απεργία στην Ελληνική Εταιρεία Εµφιαλώσεως, την οποία ακολούθησε η κήρυξη δύο καθηµερινών τετράωρων απεργιών συµπαράστασης, από 1 - 7 Ιουλίου, εκ µέρους της κλαδικής οµοσπονδίας. Την άνοιξη του 1988, µερικές εβδοµάδες µετά την υπογραφή εθνικής συλλογικής σύµβασης σηµειώθηκαν αρκετές απεργιακές κινητοποιήσεις σε βιοµηχανίες της Θεσσαλονίκης. Αξιοσηµείωτο είναι ότι επαναλήφθηκαν απεργίες στον κλάδο ποτών από ένα µόνο κλαδικό σωµατείο. Το αίτηµα του σωµατείου είχε κριθεί καταχρηστικό, αλλά η απεργία συνεχιζόταν. Οι απεργοί – ο κλάδος των οποίων αποτελούσε µικρό ποσοστό στους εργαζοµένους των επιχειρήσεων- εµπόδιζαν τη λειτουργία όλων των εργοστασίων του κλάδου. Ο ΣΒΒΕ παρενέβη ζητώντας από τον Υπουργό Εργασίας Γ. Γεννηµατά να παραπέµψει άµεσα το θέµα στη διαιτησία, όπως θα έκανε αν επισπεύδον ήταν το σωµατείο. Η κυβέρνηση όµως δεν παρενέβη, παρά το γεγονός ότι οι καθηµερινές βιαιοπραγίες µπροστά στα εργοστάσια εµπόδιζαν τη λειτουργία τους.
Ευρωπαϊκό Κέντρο Πληροφόρησης
Τον Ιούνιο του 1987 ο ΣΒΒΕ σε συνεργασία µε το ΕΒΕΘ ανέλαβε τον Ιούνιο την υλοποίηση ενός φιλόδοξου προγράμματος της ΕΟΚ, που αφορούσε την πληροφόρηση των µικροµεσαίων επιχειρήσεων σε θέµατα οικονοµικής νοµοθεσίας, χρηµατοδότησης, τεχνικών προδιαγραφών, εµπορικών συναλλαγών κ.λπ. Η πληροφόρηση αυτή προγραµµατίστηκε να παρέχεται από ειδικά γραφεία («θυρίδες»), ένα από τα οποία ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη και λειτούργησε στους χώρους του ΣΒΒΕ, µε βάση σύµβαση που υπέγραψε ο Σύνδεσµος µε την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πληροφόρησης Επιχειρήσεων της Θεσσαλονίκης εγκαινιάστηκε στις 17 ∆εκεµβρίου 1987 και άρχισε να λειτουργεί στον έβδοµο όροφο του κτιρίου της πλατείας Μοριχόβου.
Ο ΣΒΒΕ εξακολούθησε εκείνη την περίοδο να επικεντρώνει το ενδιαφέρον του για την εκπαίδευση, ως τον κυριότερο παράγοντα για τη µακροπρόθεσµη µεταβολή των οικονοµικών συνθηκών στην Ελλάδα. Γι’ αυτό και ήταν από τους πρώτους φορείς που υποστήριξαν ήδη από το 1989 ότι έπρεπε να επιτραπεί η ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών ανώτερων και ανώτατων σχολών, προκειµένου να δηµιουργηθεί υγιής ανταγωνισµός, που θα οδηγούσε σε αναβάθµιση τα δηµόσια εκπαιδευτικά ιδρύµατα.