Τους τελευταίους μήνες, με αφορμή την άψογη οργάνωση και τον προγραμματισμό των εμβολιασμών, ακούγεται συχνά ότι η Ελλάδα αλλάζει επίπεδο. Η αλήθεια είναι ότι στη χώρα μας δεν είναι συνηθισμένο να αναλαμβάνει το κράτος μια τόσο μεγάλη και πολύπλοκη διαδικασία και να την εκτελεί με αξιοπιστία και ακρίβεια. Και μάλιστα όταν χρειάζεται να συντονιστούν πολλές υπηρεσίες, οργανισμοί και συστήματα. Χωρίς ουρές, χωρίς ταλαιπωρία για τους πολίτες. Μία δράση που αξιοποιεί στο έπακρο τις δυνατότητες της πληροφορικής και επιπλέον καταφέρνει να κινητοποιήσει στο 110% τους ανθρώπους που υλοποιούν το πρότζεκτ με άψογο επαγγελματισμό και πλήρη ευσυνειδησία.
Όλα αυτά είναι εξαιρετικά σημαντικά. Και επιπλέον υπέροχα, σε βαθμό που οι πολίτες οι οποίοι εμβολιάζονται να νιώθουν για λίγο ότι βρίσκονται σε… άλλη χώρα. Και πράγματι βρίσκονται σε άλλη χώρα, στην Ελλάδα των εξαιρέσεων. Διότι η άλλη, η γνωστή, η παραδοσιακή Ελλάδα, η κατά Νίκο Γκάτσο… «Χοντρομπαλού», είναι εδώ. Έτοιμη να αντισταθεί σε κάθε αλλαγή, σε κάθε μεταρρύθμιση. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της έκδοσης των συντάξεων από τον ΕΦΚΑ, που καθυστερεί επί χρόνια χωρίς οι εμπλεκόμενοι παράγοντες του δημοσίου οργανισμού να ντρέπονται. Να χαμηλώνουν το βλέμμα. Ή έστω να αναρωτιούνται πως τα βγάζει πέρα ένας απόμαχος της εργασίας με μηδενικό εισόδημα επί χρόνια; Είναι οι ίδιοι που ξυπνούν από το λήθαργο και αντιδρούν όταν ο πολιτικός τους προϊστάμενος υπουργός προσπαθεί να βρει μια πρακτική λύση σε αυτό το μπάχαλο. Πιθανόν διότι το μπάχαλο τους αρέσει. Πιθανότερο διότι αυτές οι καθυστερήσεις της απελπισίας για τους υποψήφιους συνταξιούχους, είναι για όσους απασχολούνται στη διοίκηση και την κρατική γραφειοκρατία δουλειά. Κανονικό μεροκάματο.
Η Ελλάδα δεν άλλαξε ούτε διότι είναι πλήρες μέλος της ΕΕ και της Ευρωζώνης, ούτε επειδή υπέστη την μεγαλύτερη οικονομική πανωλεθρία απ’ οποιαδήποτε άλλη χώρα εν καιρώ ειρήνης, ούτε –φυσικά- λόγω των συνεπειών της πανδημίας. Αντίθετα ο κορωνοϊός είναι η απόλυτη δικαιολογία, ώστε εδώ και 15 μήνες ένα σημαντικό κομμάτι του ελληνικού δημοσίου να βρίσκεται μεταξύ ημιαργίας και πλήρους παραλύσεως. Δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις των ημερών –απόλυτα επείγουσες λόγω της συγκυρίας- δείχνουν ποια είναι η πραγματική κατάσταση στη χώρα και ότι σε πολλά επίπεδα η νοοτροπία και οι πρακτικές ανάγονται 50 χρόνια πριν. Σημειώστε:
Πρώτον, ο οδικός τουρισμός στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τη Νυμφαία Ροδόπης. Ένα συνοριακό πέρασμα με τη Βουλγαρία, που εξυπηρετεί πολύ κόσμο, κυρίως Ρουμάνους, που κατεβαίνουν το καλοκαίρι στην Ελλάδα για να πάνε στην Καβάλα, στη Θάσο, στην Αλεξανδρούπολη, στη Σαμοθράκη. Ενώ, λοιπόν, εγκαίρως οι φορείς της περιοχής είχαν ενημερώσει το υπουργείο Τουρισμού και είχαν λάβει διαβεβαιώσεις ότι το πέρασμα θα λειτουργήσει, όταν στις 15 Μαΐου άνοιξε επίσημα η τουριστική σεζόν η Νυμφαία παρέμεινε κλειστή. Διότι δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις για να δημιουργηθεί από τον ΕΟΔΥ η απαραίτητη για τον υγειονομικό έλεγχο, δηλαδή για τα τεστ, υποδομή. Η είδηση ότι η Νυμφαία θα παραμείνει κλειστή ενεργοποίησε τους τοπικούς παράγοντες (πολιτικούς, αυτοδιοικητικούς, επιχειρηματικούς), οι οποίοι έκαναν αυτό που γνωρίζουν πολλά χρόνια τώρα. Έβαλαν μέσον! Απευθύνθηκαν στον διευθυντή του πρωθυπουργικού γραφείου Γρηγόρη Δημητριάδη αλλά και στον ισχυρό πολιτικό παράγοντα της περιοχής, που σε αυτή τη φάση είναι ο υπουργός Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος. Η ανταπόκριση ήταν άμεση, με την ενεργοποίηση του μηχανισμού των Ενόπλων Δυνάμεων.
Το Μηχανικό διαμόρφωσε το οικόπεδο, έφτασαν στο σημείο μια γεννήτρια και μια υδροφόρα του στρατού, μπήκε κι ένα κοντέινερ για τη διενέργεια των τεστ. Έτσι η Νυμφαία θα ανοίξει, προς ικανοποίηση των επαγγελματιών και της τοπικής κοινωνίας γενικότερα. Είναι καλό ένα πρόβλημα να λύνεται, αλλά στην Ελλάδα του 2021 η λύση σε ένα απόλυτα προβλέψιμο πρόβλημα δεν θα έπρεπε να δοθεί εγκαίρως και με θεσμικές διαδικασίες; Λεπτομέρειες, που, όμως, κάνουν τη διαφορά.
Δεύτερον, η διεπιστημονική ερευνητική ομάδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης που ασχολείται με τη μέτρηση του ιικού φορτίου στα λύματα της πόλης κατάλαβε ότι αν τοποθετήσει κάποιους πολυαισθητήρες σε διάφορα σημεία των εγκαταστάσεων του Βιολογικού Καθαρισμού θα έχει ακριβέστερα αποτελέσματα. Για την προμήθεια χρειάζονται 40.000 ευρώ τα οποία βρέθηκαν αμέσως και τη διαδικασία ανέλαβε η Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ, ώστε να κινηθεί πιο γρήγορα από το κλασικό δημόσιο. Δεδομένου ότι η προμήθεια δεν χαρακτηρίστηκε από τους… αρμοδίους κατεπείγουσα ο χρόνος ολοκλήρωσής της και εγκατάστασης των πολυαισθητήρων αναμένεται στους πέντε με έξι μήνες, υπό την προϋπόθεση ότι αυτοί που θα χάσουν στη διαδικασία δεν θα κάνουν προσφυγές και δεν θα ασκήσουν ένδικα μέσα, οπότε θα καθυστερήσει περισσότερο. Αστειευόμενος κανείς θα έλεγε ότι το έργο θα ολοκληρωθεί όταν η πανδημία θα έχει περάσει ή… περίπου. Λογική απορία: αφού με τον χαρακτηρισμό «κατεπείγουσα» μια διαδικασία μπορεί να τρέξει γρήγορα γιατί δεν χαρακτηρίζονται έτσι όλα όσα αφορούν τον κορωνοϊό, ώστε να τελειώνουμε; Υπάρχει πιο κατεπείγουσα κατάσταση από την πανδημία; Η ίδια η κυβέρνηση για τα δικά της εκδίδει τρεις υπουργικές αποφάσεις την ημέρα εδώ και 14 μήνες, συνολικά πάνω από 1.000.
Οι δύο αυτές ιστορίες των τελευταίων ημερών αποδεικνύουν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη στον 20ό αιώνα, τουλάχιστον με το ένα πόδι. Τόσο η νοοτροπία όσο και οι διαδικασίες παραπέμπουν δεκαετίες πίσω και σίγουρα δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις σοβαρές προκλήσεις που έχει μπροστά της η χώρα και η κοινωνία. Σε αυτό τον τόπο τα αδιέξοδα δυστυχώς ανατροφοδοτούνται και η πορεία, αντί να είναι ευθεία προς την έξοδο, είναι ελλειπτική γύρω από τον εαυτό της. «Όμορφη και παράξενη πατρίδα / ωσάν κι αυτή που μού ’λαχε δεν είδα» γράφει ο Ελύτης έχοντας κατά νου τις δύο Ελλάδες, αλλά εστιάζοντας στην ηρωική της πλευρά που ξαφνιάζει, ξαναγεννιέται μετά από κάθε καταστροφή, μετατρέπει το πρόβλημα σε ευκαιρία και πορεύεται προς το μέλλον έχοντας για οδηγό το παρελθόν. Ίσως κάποτε να ίσχυε αυτό, διότι στην εποχή μας και με όλα αυτά που συμβαίνουν οι αδυναμίες του συστήματος -παρά τις εξαιρέσεις- ρυθμίζουν τις εξελίξεις.
ΥΓ. Οι εμβολιασμοί προχωρούν πολύ καλά οργανωτικά, αλλά η συμμετοχή δεν είναι ικανοποιητική. Το τι ακούγεται ως δικαιολογία μη εμβολιασμού από τον κάθε απίθανο εξυπνάκια καφενόβιο δεν περιγράφεται. Το μόνο που δεν ακούγεται είναι ότι η Ελλάδα ανήκει στις σχετικά λίγες χώρες του πλανήτη που έχει εξασφαλίσει δωρεάν εμβόλια για όλους. Υπάρχουν χώρες στις οποίες οι άνθρωποι παρακαλούν να εμβολιαστούν, αλλά δεν έχουν τη δυνατότητα. Μήπως, λοιπόν, έχουν δίκιο όσοι σκέφτηκαν ότι για να τσιμπήσουν οι Έλληνες και να σπεύσουν στα εμβολιαστικά κέντρα θα πρέπει να δημιουργηθεί τεχνητή έλλειψη; Να προσαρμόσουν, δηλαδή, 200 χρόνια μετά το κόλπο του Καποδίστρια, ο οποίος έβαλε να φυλάνε τα τσουβάλια με τις πατάτες ως κάτι πολύτιμο για να… αναγκαστούν να τις κλέψουν οι κουτοπόνηροι Ελληναράδες της εποχής, που ως τότε τις περιφρονούσαν;