Skip to main content

«Άγιος Λουκάς»: Καινοτομίες στην αντιμετώπιση της πολλαπλής σκλήρυνσης

Το Κέντρο Πολλαπλής Σκλήρυνσης της Κλινικής παρέχει έναν σύγχρονο, ολιστικό και εξατομικευμένο αλγόριθμο διάγνωσης κι αντιμετώπισης της νόσου

Καινοτομία, μέσω της χρήσης θεραπειών αιχμής, εξατομίκευση στις ανάγκες του κάθε ασθενή και ανάπτυξη της έρευνας αποτελούν τα τρία κύρια χαρακτηριστικά του ειδικού κέντρου αντιμετώπισης της σοβαρής- και ανίατης ακόμα- νόσου της πολλαπλής σκλήρυνσης, γνωστής ως σκλήρυνση κατά πλάκας, που λειτουργεί από έτους στην Κλινική «ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ».

Η λειτουργία του Κέντρου τελεί υπό την επιστημονική επίβλεψη του Αναστάσιου Ωρολογά, ενός από τους σημαντικότερους νευρολόγους της χώρας, με εμπειρία 33 ετών, πλούσια έρευνα και εξειδίκευση σε σημαντικά πανεπιστήμια του εξωτερικού στην αντιμετώπιση της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Ο κ. Ωρολογάς είναι ομότιμος Καθηγητής Νευρολογίας του Α.Π.Θ. και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας για τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας.

Στην Κλινική «ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ» γίνεται πράξη η εξειδικευμένη διάγνωση, η θεραπευτική αντιμετώπιση και η ολιστική διαχείριση των ασθενών με πολλαπλή σκλήρυνση. Η ολοκλήρωση της πλήρους διερεύνησης και διάγνωσης της νόσου διενεργείται εντός 24 ωρών μετά την πρώτη επαφή με τον ασθενή, με διενέργεια υψηλού επιπέδου απεικονιστικού και εργαστηριακού ελέγχου, όπως και οσφυονωτιαίας παρακέντησης, με συλλογή όλων των απαραίτητων αποτελεσμάτων το αργότερο εντός 7-10 ημερών. Θεραπευτικά, υπάρχει μακρά εμπειρία και πρότυπες συνθήκες χορήγησης σε όλα τα φαρμακευτικά σκευάσματα  της νόσου, ενώ η αντιμετώπιση των υποτροπών διενεργείται άμεσα, με ενδοφλέβια χορήγηση κορτιζόνης στο Τμήμα Βραχείας Νοσηλείας της Κλινικής, χωρίς ανάγκη νοσηλείας και σε ώρες οι οποίες προσαρμόζονται στις καθημερινές ανάγκες του ασθενή.

Όπως σημειώνει ο κ. Ωρολογάς: «Αυτό που μας ικανοποιεί ιδιαίτερα είναι η εμπιστοσύνη που μας δείχνουν συνάδελφοι νευρολόγοι από τη Θεσσαλονίκη και ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα, οι οποίοι παραπέμπουν ασθενείς στο Κέντρο μας, είτε για να θέσουμε την πρώτη διάγνωση, είτε για να χορηγήσουμε κάποια εξειδικευμένη θεραπεία (π.χ. μονοκλωνικά αντισώματα), με τους ασθενείς στη συνέχεια να συνεχίζουν την παρακολούθησή τους από τους οικείους θεράποντες».

Υπεύθυνος της παιδιατρικής μορφής της νόσου είναι ο Αθανάσιος Ευαγγελίου, Καθηγητής Παιδιατρικής Α.Π.Θ., ενώ νευρολόγος του Κέντρου είναι ο Κωνσταντίνος Νώτας, Ακαδημαϊκός Υπότροφος Α.Π.Θ. Συγχρόνως, στη λειτουργία του Κέντρου συμβάλλει η ευρεία διεπιστημονική ομάδα της Κλινικής, αποτελούμενη από ουρολόγους, οφθαλμιάτρους, ακτινολόγους, ορθοπεδικούς, νευροχειρουργούς, παθολόγους, φυσιάτρους, φυσικοθεραπευτές και εργαστηριακό προσωπικό, με τη στήριξη πάντα του εξειδικευμένου νοσηλευτικού τμήματος.

Ιδιαίτερα πρωτοποριακό θεωρείται το ερευνητικό πρόγραμμα που έχει εκπονήσει το Κέντρο για την επόμενη διετία, μέσω εξειδικευμένων συνεργατών, έχοντας ως στόχο την προσφορά στους ασθενείς διαρκούς νευροψυχολογικού ελέγχου και παρακολούθησης νέων βιοδεικτών της νόσου. Αντίστοιχα, απαραίτητη κρίνεται η συνεργασία με το Τμήμα Φυσικοθεραπείας και Αποκατάστασης της Κλινικής, όπου μέσω ολοκληρωμένου προγραμματισμού και στόχευσης δίνεται η δυνατότητα ολόπλευρης και άρτιας φυσικής αποκατάστασης στους ασθενείς του Κέντρου.

Υπό την αιγίδα της Κλινικής διοργανώνεται στη Θεσσαλονίκη το 5ο Διακλινικό Συμπόσιο για την Σκλήρυνση κατά Πλάκας. Από τις 9 έως τις 11 Νοεμβρίου, στο ξενοδοχείο Electra Palace, 50 περίπου ομιλητές από τις 10 Πανεπιστημιακές και τις 20 κλινικές του ΕΣΥ, αλλά και τα ιδιωτικά κέντρα της χώρας, θα συζητήσουν για ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στην αντιμετώπιση της νόσου. «Επιδίωξη του συνεδρίου, όπως κάθε χρόνο, αποτελεί η ανάδειξη των προβληματισμών και η ερμηνεία των «γκρίζων ζωνών» στη διαγνωστική και θεραπευτική προσπέλαση της νόσου. Αντίστοιχα, εξαιρετικά σημαντική κρίνεται η παροχή πρακτικών κατευθυντήριων θεραπευτικών οδηγιών για τη διαχείριση της νόσου στην καθημερινή πρακτική», ανέφερε στη Voria.gr o κ. Ωρολογάς.

Τι είναι η σκλήρυνση κατά πλάκας

Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μία χρόνια φλεγμονώδης απομυελινωτική νόσος του κεντρικού νευρικού συστήματος. Παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει 150 χρόνια από την πρώτη περιγραφή της νόσου από τον Charcot, η αιτία και η οριστική της θεραπεία είναι ακόμη άγνωστες. Εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες μεταξύ 20-40 ετών, ενώ σπανιότερα μπορεί να προσβάλει και παιδιά από 10 ετών. Παγκοσμίως 2,5 εκατ. άτομα νοσούν, τα 14.000 εκ των οποίων είναι στην Ελλάδα. Η σκλήρυνση κατά πλάκας αποτελεί την κυριότερη αιτία μη τραυματικής αναπηρίας σε νεαρούς ενήλικες.

Ουσιαστικά, ένας συνδυασμός περιβαλλοντικών και γενετικών παραγόντων οδηγούν σε παθολογική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος εναντίον της μυελίνης στο κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό), με αποτέλεσμα την καταστροφή των αξόνων και τη μείωση της ικανότητας των νευρώνων να μεταφέρουν ηλεκτρικά ερεθίσματα από και προς τον εγκέφαλο.

Οι πιο συχνές αρχικές εκδηλώσεις της πολλαπλής σκλήρυνσης είναι η οπτική νευρίτιδα (απώλεια όρασης από τον ένα οφθαλμό, συνοδευόμενη συχνά από πόνο), οι αιμωδίες («μούδιασμα») σε διάφορα σημεία του σώματος (με την προϋπόθεση ότι διαρκούν πάνω από 24-48 ώρες), το σημείο Lhermitte (αίσθημα ηλεκτρικής εκκένωσης κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης όταν ο ασθενής σκύβει το κεφάλι) και η απώλεια δύναμης σε κάποιο πόδι ή χέρι, ενώ σπανιότερα είναι δυνατόν η νόσος να εμφανιστεί με επίμονο ίλιγγο, διπλωπία, διαταραχές της ούρησης, περιφερική πάρεση του προσωπικού νεύρου (γνωστή ως ψύξη) και νευραλγία του τριδύμου (πόνος στο πρόσωπο και τα δόντια). Όλα τα παραπάνω μπορεί να είναι συμπτώματα της πολλαπλής σκλήρυνσης, αλλά συγχρόνως και πολλών άλλων διαφορετικών νοσημάτων, οπότε οι ασθενείς πρέπει να εξεταστούν από ειδικό νευρολόγο για την ορθή διάγνωση.

Σε αρκετές περιπτώσεις, λόγω της ιδιαιτερότητας των συμπτωμάτων, οι ασθενείς απευθύνονται αρχικά σε ειδικότητες άλλες από τον νευρολόγο, όπως ορθοπεδικό, οφθαλμίατρο και παθολόγο. «Οι σύγχρονοι ιατροί στη χώρα μας είναι πλέον αρκετά ευαισθητοποιημένοι για να παραπέμψουν τον υποψήφιο ασθενή σε ειδικό νευρολόγο, ώστε να ακολουθήσει η διαδικασία της διάγνωσης και η άμεση έναρξη της θεραπείας», αναφέρει ο κ. Ωρολογάς. «Ο ασθενής χρειάζεται να απευθυνθεί τάχιστα σε νευρολόγο, ώστε με το λεπτομερές ιστορικό, την κλινική εξέταση και τις εργαστηριακές εξετάσεις –εξετάσεις αίματος, μαγνητική τομογραφία, προκλητά δυναμικά (οπτικά και σωματοαισθητικά) και οσφυονωτιαία παρακέντηση – να τεκμηριωθεί η διάγνωση με ακρίβεια μέχρι και 90%».

«Πριν από 50 χρόνια, το προσδόκιμο επιβίωσης μετά τη διάγνωση της νόσου ήταν 15 έτη. Η προσθήκη των φαρμακευτικών θεραπειών, οι εμβολιασμοί και η έγκαιρη διάγνωση είναι οι λόγοι που οι ασθενείς μας πλέον ζουν όσο θα ζούσαν και χωρίς τη νόσο», εξηγεί ο κ. Ωρολογάς, σημειώνοντας πως τα τελευταία 25 χρόνια έχουν κυκλοφορήσει 13 φάρμακα για τον έλεγχο της νόσου – τα οποία καλύπτονται κατά 100% από τα ασφαλιστικά ταμεία – ενώ υπάρχουν ακόμη τρία φάρμακα, τα οποία έχουν εγκριθεί στις ΗΠΑ και σε κάποιες χώρες της Ευρώπης και είναι σε φάση έγκρισης από τον ΕΟΦ ώστε να κυκλοφορήσουν και στην ελληνική αγορά περί το 2019-2020.

Να σημειωθεί πως πρόσφατα δημοσιεύτηκε μελέτη ενός φαρμάκου που αφορά τα παιδιά που νοσούν από σκλήρυνση κατά πλάκας (ποσοστό 5-10% επί του συνόλου των ασθενών) και όπως τόνισε ο κ. Ωρολογάς: «Θεωρώ πολύ σημαντικό ότι στη θεραπεία περιλαμβάνεται πλέον και η παιδική ηλικία, παρότι αφορά ένα πολύ μικρό ποσοστό. Τα προηγούμενα χρόνια δεν υπήρχε ενδιαφέρον και το σύνολο της ιατρικής κοινότητας ασχολούνταν με ενήλικες. Με δική μου πρόταση πριν από 10 χρόνια στο ΔΣ της Διεθνούς Εταιρείας Σκλήρυνσης κατά Πλάκας στο Λονδίνο ξεκίνησε η εν λόγω έρευνα, με 6 φάρμακα να βρίσκονται υπό μελέτη και ένα πρώτο φάρμακο να έχει εγκριθεί στην παιδιατρική μορφή της νόσου. Είναι σημαντικό το ότι αυτό έγινε μετά από πρόταση της Ελλάδας».

Ο κ. Ωρολογάς σπούδασε Ιατρική στο ΑΠΘ, συνέχισε τις σπουδές του στην κλινική νευρολογία και νευροχημεία στα Πανεπιστήμια του Λονδίνου και του Στρασβούργου, ενώ εργάστηκε ως ερευνητής στο πανεπιστήμιο του UCLA. Το 1985 επέστρεψε στην Ελλάδα και με παρότρυνση από τον καθηγητή του, Ιωάννη Λογοθέτη, άνοιξε στο νοσοκομείο Άγιος Δημήτριος το πρώτο ειδικό κρατικό ιατρείο για την πολλαπλή σκλήρυνση στην Ελλάδα. Διετέλεσε Διευθυντής της Α΄ Νευρολογικής Κλινικής ΑΠΘ, στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ από το 2011 έως και το 2017.

Τα τελευταία 18 χρόνια είναι πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας για τη Σκλήρυνση κατά Πλάκας, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, ενός σωματείου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με πάνω από 7000 μέλη, το οποίο έχει ως στόχο την ενημέρωση των ασθενών και την ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα που αφορούν τη νόσο, με παράλληλη λειτουργία κέντρου ημερήσιας φροντίδας για παροχή δωρεάν ατομικής και ομαδικής ψυχοθεραπείας, θεραπευτικής άσκησης και φυσικοθεραπείας.