Την ανάγκη να συνεχιστούν με γρήγορους ρυθμούς οι εμβολιασμοί του γενικού πληθυσμού, ώστε να αναχαιτιστούν οι μεταλλάξεις του κορωνοϊού, τονίζει η επιστημονική κοινότητα.
Μιλώντας στη Voria.gr, επιστήμονες τονίζουν ότι ο εμβολιασμός όχι μόνο σώζει ζωές, αλλά φρενάρει τις πιθανές μεταλλάξεις του ιού, θωρακίζοντας έμμεσα ολόκληρη την κοινότητα.
«Το εμβόλιο και οι μεταλλάξεις συνδέονται μεταξύ τους. Όταν υπάρχει ένα υψηλό ιικό φορτίο στην κοινότητα, όσο περισσότεροι δηλαδή ιοί υπάρχουν στο περιβάλλον, τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχουν να κάνουν μεταλλάξεις. Άρα το εμβόλιο δεν προφυλάσσει μόνο τα άτομα που θα εμβολιαστούν, αλλά επιπλέον στερεί από τον ιό πιθανότητες να μεταλλαχθεί και να καταστήσει το εμβόλιο ανενεργό. Γι’ αυτό η αγωνία μας είναι να προχωρήσουν οι εμβολιασμοί με γρήγορο τρόπο. Γιατί όσο αφήνουμε την κοινότητα με ένα μεγάλο ιικό φορτίο, μπορούν να ξεσπάσουν καινούργιες μεταλλάξεις και κάποιες από αυτές μπορεί να είναι τόσο σοβαρές, ώστε να ακυρώνουν το εμβόλιο. Δεν είναι μόνο ότι σώζουμε κάποιες ζωές, αλλά και προστατεύουμε την κοινότητα έμμεσα με αυτόν τον τρόπο», εξηγεί στη Voria.gr ο καθηγητής Πνευμονολογίας και Λοιμωξιολογίας του ΑΠΘ και διευθυντής της Κλινικής Αναπνευστικής Ανεπάρκειας στο νοσοκομείο Παπανικολάου, Γιάννης Κιουμής.
Την ίδια εκτίμηση εκφράσει μιλώντας στη Voria.gr και ο αναπληρωτής καθηγητής Φαρμακολογίας του ΑΠΘ, Γιώργος Παπαζήσης. «Είναι δεδομένο ότι όσο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού είναι εμβολιασμένο, τόσο φρενάρονται αυτές οι μεταλλάξεις. Κι επειδή τα εμβόλια έχουν πολύπλευρο τρόπο δράσης. Σε κάθε περίπτωση σίγουρα δεν θα αχρηστευτούν. Αντιθέτως, βλέπουμε αναφορές ότι τα μονοκλωνικά φαίνεται να αχρηστεύτηκαν από τις μεταλλάξεις ως φάρμακο, γιατί δρουν σε έναν περιορισμένο στόχο. Το μήνυμα, λοιπόν, παραμένει ίδιο, ότι πρέπει να προχωρήσουν οι εμβολιασμοί», τονίζει.
Τα μέχρι στιγμής δεδομένα για τις μεταλλάξεις
Με βάση τα μέχρι στιγμής επιστημονικά δεδομένα οι δύο μεταλλάξεις του ιού, η βρετανική και η νοτιοαφρικανική, που έχουν εμφανιστεί και στην Ελλάδα, είναι πιο μεταδοτικές, ωστόσο ακόμα δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για το αν έχουν υψηλότερα ποσοστά θνητότητας.
«Αυτό που είναι σαφές είναι ότι μιλάμε για δύο μεταλλάξεις που έχουν μεγαλύτερη ευχέρεια στη μετάδοση, άρα έχουν έναν βαθμό επικινδυνότητας, γιατί μπορούν να διασπαρούν ευκολότερα στην κοινότητα. Το εμβόλιο καλύπτει τη βρετανική μετάλλαξη χωρίς κανένα πρόβλημα, απ’ ό,τι φαίνεται τουλάχιστον. Για τη βρετανική μετάλλαξη υπάρχει μία διχογνωμία στην επιστημονική κοινότητα από πλευράς θνητότητας. Τα στοιχεία που υπάρχουν λένε ότι δεν είναι πιο επικίνδυνη, αν και υπάρχει μία δημοσίευση που λέει ότι ίσως είναι λίγο περισσότερο. Είναι νωρίς να έχουμε σαφή εικόνα. Θα πρέπει να νοσήσουν αρκετοί ασθενείς από τη μετάλλαξη για να συγκρίνουμε τα στοιχεία με αυτούς που νόσησαν με την προηγούμενη μορφή του ιού», επισημαίνει ο κ. Κιουμής.
Σε ό,τι αφορά τη νοτιοαφρικανική μετάλλαξη, ο καθηγητής σημειώνει ότι είναι μεγαλύτερο μυστήριο, γιατί δεν υπάρχουν ακόμα επαρκή στοιχεία, ωστόσο εκτιμάται ότι και αυτό έχει μεγαλύτερη ευχέρεια μετάδοσης.
Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων
Αναφορικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων ο κ. Παπαζήσης αναφέρει: «Έχουμε μόνο κάποιες πειραματικές μελέτες της Moderna και της Pfizer που δείχνουν ότι το βρετανικό στέλεχος δεν επηρεάζει το εμβόλιό τους. Ωστόσο, δεν ξέρουν ακόμα τι ισχύει για τη νοτιοαφρικανική μετάλλαξη. Έχουμε επίσης τα πρόδρομα αποτελέσματα μίας άλλης εταιρίας, της Novavax, που αναμένεται να βγάλει και αυτή εμβόλιο το επόμενο διάστημα, ότι στη νοτιοαφρικανική φαίνεται να είναι μικρότερη η αποτελεσματικότητα, όμως το δείγμα είναι μικρότερο».
Όπως επισημαίνει ο κ. Παπαζήσης, το επόμενο διάστημα θα ανακοινωθούν και οι μελέτες των αντισωμάτων, οι οποίες δείχνουν ότι τα εμβόλια της Moderna και της Pfizer δημιουργούν καλούς τίτλους αντισωμάτων. «Φαίνεται από τις μελέτες ότι το εμβόλιο της Pfizer, το οποίο χρησιμοποιούμε στην Ελλάδα, είναι πολύ καλό και επιβεβαιώνονται τα υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητάς του. Βέβαια, μπορεί να επηρεαστεί από τις μεταλλάξεις, όμως αυτό δεν πρέπει να μας αλλάζει τον σχεδιασμό, που είναι να προχωράμε γρήγορα με τους εμβολιασμούς», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Πώς εμφανίστηκε η νοτιοαφρικανική μετάλλαξη στη Θεσσαλονίκη
Τους πιθανούς τρόπους με τους οποίους έφτασε η νοτιοαφρικανική μετάλλαξη στη Θεσσαλονίκη, όπου εντοπίστηκε το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα σε κληρικό της Μητρόπολης Νεαπόλεως – Σταυρουπόλεως εξηγεί ο κ. Κιουμής.
«Υπάρχει πιθανότητα κάποιοι από τους μετανάστες που ήρθαν να έφεραν το στέλεχος αυτό. Οι άνθρωποι αυτοί μπαίνουν σε κάποιες δομές, όπου παρεμβαίνει και η εκκλησία που προσφέρει βοήθεια. Ένας θεωρητικός τέτοιος τρόπος μετάδοσης υπάρχει. Υποθέτω πως αυτά τα άτομα που μπορεί να έρθουν αυτήν την εποχή από την Αφρική είναι πάρα πολύ περιορισμένα. Και με βάση το γεγονός ότι η επώαση του ιού από τη στιγμή που κάποιος θα τον κολλήσει μέχρι να εκδηλώσει συμπτώματα γίνεται επίσης σε περιορισμένο χρόνο, δεν μπορεί κάποιος να έφερε τον ιό το καλοκαίρι και να τον μετέδωσε τώρα. Άρα κάποιος ήρθε πρόσφατα από την περιοχή, είτε επιστρέφοντας από επαγγελματικό ταξίδι από αυτά που επιτρέπονται, είτε μπήκε παράνομα στη χώρα. Κανείς δεν μπορεί να το ξέρει αυτό. Αν δεν ξέρουμε πραγματικά ποιος είναι ο ασθενής που έφερε τον ιό, αυτός που στην επιδημιολογία ονομάζεται index patient, δεν θα μπορέσουμε να καταλάβουμε ποτέ πώς ήρθε. Η ιχνηλάτηση πρέπει να γίνει, αλλά δεν σημαίνει ότι δίνει και πάντα απαντήσεις», καταλήγει ο καθηγητής.