Ένα σπουδαίο έργο για την προστασία και ανάδειξη της σημαντικής κληρονομιάς της Μονής Βλατάδων θα αρχίσει να υλοποιείται το επόμενο διάστημα, με τη συνεργασία του υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της Ιεράς Βασιλικής, Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Βλατάδων.
Το έργο της συντήρησης, αποκατάστασης και ψηφιοποίησης μεγάλου μέρους του ιστορικού αρχείου χειρογράφων, μικροταινιών και μικρογραφιών του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών και της Μονής έχει σχεδιαστεί από το 2015.
Πλέον έχουν ολοκληρωθεί τα πολλά διαδικαστικά προαπαιτούμενα και ανοίγει ο δρόμος για την υλοποίηση του έργου.
Το έργο αναμένεται να πάρει και την έγκριση της Μητροπολιτικής Επιτροπής Θεσσαλονίκης, που συνεδριάζει σήμερα και όπως τόνισε η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης, Βούλα Πατουλίδου, την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται στη Θεσσαλονίκη η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, προκειμένου να υπογραφεί και η σχετική σύμβαση συνεργασίας ανάμεσα στα τρία μέρη.
Όπως είπε η κ. Πατουλίδου, «στο αρχείο της Μονής υπάρχουν σπάνια κείμενα, μοναδικά αρχεία στον κόσμο, χειρόγραφα ιατρικής και βοτανολογίας. Ένας πραγματικός θησαυρός. Η προσπάθειά μας είναι να μη χαθούν αυτά τα αρχεία, να αποκαταστήσουμε τις φθορές και να τα προστατεύσουμε – διασώσουμε, ενώ παράλληλα να τα ψηφιοποιήσουμε, ώστε να αποκτήσει όλος ο κόσμος πρόσβαση σε αυτή τη σπουδαία παγκόσμια κληρονομιά».
Η Μονή και το Ίδρυμα υπάγονται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Σύμφωνα με τη σχετική μελέτη προβλέπεται συντήρηση και ψηφιοποίηση 98 μικροταινιών κωδικών της Μονής Βλατάδων. Το ίδιο προβλέπεται να γίνει στο αρχείο της Μονής, το οποίο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων πατριαρχικά σιγγίλια, οθωμανικά και ελληνικά έγγραφα από το 18ο αιώνα και 500 παλαίτυπα της Μονής. Συντήρηση θα γίνει και στους 21 χειρόγραφους κώδικες και τα 2.000 παλαίτυπα της συλλογής του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών.
Το Ίδρυμα, που ιδρύθηκε το 1965 επί 42 χρόνια δημιούργησε μικροφίλμς και διαφάνειες για περίπου το 96% των χειρογράφων του Αγίου Όρους, μεταξύ των οποίων τα εικονογραφημένα χειρόγραφα της Σκήτης των Καυσοκαλυβίων, αλλά και άλλων Ιερών Πατριαρχικών και Σταυροπηγιακών Μονών, όπως της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας στα Βασιλικά, καθώς και Βιβλιοθηκών, όπως για παράδειγμα η Εθνική Βιβλιοθήκη της Σόφιας.
Στο αρχείο του Ιδρύματος βρίσκονται 15.000 αντίγραφα από το 'Αγιον Όρος, 3.500 από τη Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά, 3.500 από την Εθνική Βιβλιοθήκη στο Παρίσι και 3.000 από το Βατικανό.
Αυτός ο παγκόσμιος θησαυρός κινδυνεύει από τη φθορά του χρόνου και την υγρασία, λόγω της ελλιπούς συντήρησης, ως συνέπεια της ανυπαρξίας επαρκούς χρηματοδότησης. Πλέον η παρέμβαση που θα γίνει μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια.