Skip to main content

Η Θεσσαλονίκη δεν αντέχει νέο σίριαλ για το μετρό και τα αρχαία

Η πόλη χωρίστηκε σε δυο στρατόπεδα, που αδυνατούν να συνομιλήσουν. Η αδιαλλαξία όμως υποθηκεύει το μέλλον και των αρχαίων και του μετρό.

Η απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου για την απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων για την κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου του μετρό, αν και ομόφωνη, ρίχνει λάδι στη φωτιά του διχασμού στη Θεσσαλονίκη.

Δεν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς. Με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί έπειτα από τόσα χρόνια κόντρας ανάμεσα σε όσους υποστηρίζουν την παραμονή των αρχαίων και σε όσους υποστηρίζουν τον τεμαχισμό, την απομάκρυνση και την επανατοποθέτησή τους, δημιουργήθηκαν στρατόπεδα φανατικών. Κάτι που ενίσχυσαν και οι αντιφατικές αποφάσεις του ΚΑΣ στην πορεία των ετών.

Δυστυχώς για την πόλη δεν γίνεται κανένας σοβαρός διάλογος για το ζήτημα. Παράλληλοι μονόλογοι γίνονται. Κανένας δεν ακούει για να καταλάβει, όλοι ακούνε για να απαντήσουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του ΚΑΣ, ειπώθηκε ότι κατά την κατασκευή του μετρό στον άξονα της Εγνατίας αποσπάστηκαν 1.400 τόνοι αρχαιολογικών ευρημάτων. Πόσα από αυτά τεμαχίστηκαν; Γιατί κανένας δεν αντέδρασε σ' αυτά; Την ιστορία με τις σημαντικές αρχαιότητες στον σταθμό της Αγίας Σοφίας την ξέρουν όσοι ενδιαφέρονται, αλλά αποφεύγουν να αναφέρονται με την ίδια ζέση, όπως για τα ευρήματα στο σταθμό Βενιζέλου. Γιατί;

Προφανώς η σπουδαιότητα των αρχαιολογικών ευρημάτων στη Βενιζέλου είναι μεγαλύτερη. Αυτό όμως δεν δικαιολογεί τη μηδενική αντίδραση στις υπόλοιπες αρχαιότητες. Το ανύπαρκτο ενδιαφέρον για το πού βρίσκονται, αν προστατεύονται επαρκώς, αν έχουν υποστεί φθορές και καταστροφές... Αν και πώς θα αναδειχθούν. Φαντάζομαι στο Μουσείο που θα δημιουργηθεί στο Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά. Χωράνε;

Δεν είναι το μετρό απέναντι από τα αρχαία, ούτε το αντίθετο. Συμπολίτες είναι ο ένας απέναντι στον άλλο, πολιτικές είναι η μία απέναντι στην άλλη, συμφέροντα είναι το ένα απέναντι στο άλλο. Ο διχασμός δημιουργείται τεχνηέντως. Ορισμένοι κερδίζουν από αυτόν, ορισμένοι κάνουν τη λεζάντα τους και άλλοι στήνουν καριέρες.

Δεν μπορώ να δεχτώ ότι κάποιοι για λόγους εμμονής, για εξυπηρέτηση συμφερόντων ή ό,τι άλλο συνωμοσιολογικό, θα έπαιζαν στα ζάρια την κληρονομιά αυτής της πόλης. Αν το έκαναν υπονόμευσαν όχι μόνο την υστεροφημία τους, αλλά και την πολιτική, επιστημονική και κοινωνική τους υπόσταση. Ψιλά γράμματα θα σκεφτεί κάποιος. Μα μιλάμε για πολιτικά πρόσωπα, για επιστήμονες, για τεχνικό κόσμο... Ούτε μπορώ να δεχτώ ότι όλοι εκείνοι που ανησυχούν για την προστασία και ανάδειξη των αρχαιοτήτων πάση θυσία το κάνουν με δόλο ή με σκοπιμότητα.

Σε κάθε περίπτωση με ύβρεις και εύπεπτες υπεραπλουστεύσεις, συνθήματα και ταμπέλες, με επιλεκτικές ευαισθησίες, με μίσος (δυστυχώς έχουμε πολλούς κήρυκες), ρετσινιές και εμπάθεια δεν μπορείς να γίνεις πιστευτός. Και πλέον δεν μπορείς καν να ακουστείς, πέρα από το ακροατήριο των χειροκροτητών σου και ορισμένων μισαλλόδοξων, που τυφλοί κατέκτησαν στο μυαλό τους το παπικό αλάθητο.

Έχω προβληματιστεί και συνεχίζω να προβληματίζομαι με το θέμα των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου. Επειδή δεν μπορώ να υιοθετήσω ισοπεδωτικές λογικές και ποτέ δεν μου άρεσε το δίλημμα «ή μετρό ή αρχαία». Αναγνωρίζω ότι δεν έχω την επάρκεια των γνώσεων για να υποστηρίξω τη μία ή την άλλη πλευρά. Θεωρώ τις αρχαιότητες στον σταθμό Βενιζέλου μοναδικό εύρημα, παγκόσμιας εμβέλειας. Επίσης, θεωρώ μέσα από όσα γνωρίζω ότι ο σταθμός Βενιζέλου καλό θα ήταν να μην κατασκευαστεί και πως ήταν εξ αρχής (δεκαετίες πριν) λανθασμένη η επιλογή του σημείου για την κατασκευή σταθμού του μετρό. Και επιπλέον πιστεύω πως το μετρό το έχει ανάγκη η πόλη και πρέπει κάποια στιγμή επιτέλους να ολοκληρωθεί. Όπως θεωρώ ότι υπάρχουν τεχνικές λύσεις, που μπορούν να διασφαλίσουν «και μετρό και αρχαία».

Κατέληξα πριν από καιρό, μέσα από αυτή την αδιέξοδη κόντρα, ότι αν δεν μπορούμε ας αφήσουμε τα αρχαία στη γη να τα διατηρήσει όσα χρόνια τα διατήρησε μέχρι σήμερα. Είναι ακατανόητο πώς μια τόσο σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη δεν δημιουργεί χαρά, αλλά θλίψη, μίσος και έριδες. Πώς αντί να πέσουν όλοι οι αρμόδιοι πάνω στην υπόθεση του σταθμού Βενιζέλου με ζήλο για να πετύχουν το καλύτερο αποτέλεσμα, με ανοιχτά αυτιά και μάτια, με διάθεση συνεννόησης, από τη στιγμή που μιλάμε για κάτι που όλοι... κόπτονται, την προστασία και ανάδειξη των αρχαιοτήτων και την ολοκλήρωση του μετρό, φτάσαμε στο σημείο όλοι να στρατεύονται στην αδιαλλαξία.

Τον Νοέμβριο θα εκδικαστούν, προφανώς μέσα σε αυτή την τοξική ατμόσφαιρα, οι τρεις προσφυγές. Θα φουντώσει και πάλι η κόντρα και ο διχασμός. Και θα δούμε τι θα αποφανθεί και η Δικαιοσύνη, αν θα βάλει ένα τέλος σε αυτό το θλιβερό σίριαλ ή αν θα έχουμε κι άλλα επεισόδια.

Οι κραυγές και ο οχετός των social media και των στρατευμένων δεν βοηθάει κανέναν. Απλώς ενισχύει την αδιαλλαξία και εδραιώνει μια μάχη που θα έχει νικητές και ηττημένους, όταν θα μπορούσαμε να είμαστε όλοι νικητές.

Αν τόσο πολύ ενδιαφέρονται όλοι για τις αρχαιότητες και το έργο, τότε υπάρχει κι άλλη μια λύση. Να δημιουργηθεί ένας σταθμός – μουσείο, να παραμείνουν στη θέση τους οι αρχαιότητες και να βρεθεί μια τεχνική λύση ώστε να περνάει από τη Βενιζέλου το μετρό, να κάνει μια εικονική στάση, χωρίς αποβίβαση – επιβίβαση και να συνεχίζει το ταξίδι του. Γνωρίζω ότι η συγκεκριμένη πρόταση έχει πέσει ως ύστατη λύση στο τραπέζι για να πάψει ο διχασμός, που θα αφήσει σημάδια στην πόλη και στην κοινωνία της. Αν είναι τεχνικά, συμβατικά και οικονομικά εφικτή δεν το γνωρίζω.

Φαντάζομαι όσοι καλλιεργούν αυτόν τον διχασμό, ούτε να ακούσουν μια τέτοια προοπτική. Άλλωστε όλοι αυτοί δεν θέλουν λύση, θέλουν μόνο τη λύση που τους ταιριάζει. Αντιθέτως, προσωπικά θα άκουγα όποια λύση είχε ως αποτέλεσμα την προστασία και ανάδειξη των αρχαιοτήτων, χωρίς να χαθεί ούτε ένα λιθαράκι, και ταυτόχρονα την έγκαιρη (σύμφωνα με το νέο χρονοδιάγραμμα) ολοκλήρωση και λειτουργία του μετρό. Ζητάω μάλλον πολλά, το απόλυτο, και ίσως αιθεροβατώ. Και είμαι επίσης σίγουρος ότι όλοι αυτοί που κραυγάζουν, φανατίζονται και έχουν κατακτήσει την απόλυτη γνώση δεν θέλουν το ίδιο... Αν δεν μπορώ να βγάλω όμως άκρη με έναν σταθμό μετρό, αδυνατώ προφανώς να λύσω τα υπαρξιακά τους.