Η εικόνα της Θεσσαλονίκης τις πρώτες ημέρες με ανοιχτό το λιανεμπόριο είναι μιας πόλης που ανέκτησε τη ζωντάνια της ή τουλάχιστον μέρος αυτής. Η διαχείριση όμως της πανδημίας στην περιοχή χρειάζεται ακόμη μεγάλη προσοχή και επιμονή στην τήρηση έστω των βασικών μέτρων.
Το πολεοδομικό συγκρότημα άρχισε να θυμίζει ημέρες κανονικής κίνησης και να ζωντανεύει, παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις παραμένουν ημίκλειστες και αναφέρομαι κυρίως στην εστίαση, στον καφέ, στα μπαρ.
Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι οι περισσότεροι πολίτες φορούν τις μάσκες τους και τηρούν ως ένα βαθμό τις αποστάσεις, όμως μια χαλαρότητα ήδη άρχισε να εμφανίζεται. Οι πρώτες αυτές μέρες εξάλλου είναι το άτυπο τεστ των ίδιων των πολιτών για το πώς θα λειτουργήσουν το επόμενο διάστημα, μέχρι οι δείκτες να επιτρέψουν να κυκλοφορούμε πιο ελεύθερα.
Τα μηνύματα που πήρα από φίλους και γνωστούς αυτές τις μέρες, από τότε που άνοιξε το λιανεμπόριο με τους όποιους περιορισμούς, είναι και ενδεικτικά και συγκεκριμένα. Οι μάσκες άρχισαν να κατεβαίνουν επικίνδυνα, ορισμένοι –περισσότεροι από πριν- αντί να τις φορούν τις κρατούν στο χέρι, ο φόβος έχει περιοριστεί σημαντικά, η κινητικότητα έχει αυξηθεί πολύ, η πειθαρχία στις ουρές των καταστημάτων μεγάλων αλυσίδων είναι σχεδόν καθολική και ο κόσμος κάνει υπομονή, τα παγκάκια και τα παρατημένα τραπεζοκαθίσματα φιλοξενούν πολλά άτομα τρίτης ηλικίας, που ξαναβρήκαν τις παρέες τους, τα διπλοπαρκαρίσματα είναι και πάλι πραγματικότητα και οι έλεγχοι φαντάζουν λιγότεροι, παρότι δεν είναι, όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν οι αρμόδιοι.
Επειδή το αποτέλεσμα είναι αυτό που επιβεβαιώνει την πρόβλεψη, συνηθίζω να εμπιστεύομαι τις εκτιμήσεις ανθρώπων, οι οποίοι διάβασαν μέχρι σήμερα σωστά την πορεία της πανδημίας στη χώρα.
Τότε που κανείς δεν φανταζόταν ότι δεν θα κάναμε όχι Έκθεση, αλλά Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά, υπήρξαν ορισμένοι, που επιχειρηματολογώντας έκαναν σωστή εκτίμηση της κατάστασης και με συγκεκριμένα στοιχεία τόνιζαν πως καλό είναι να δούμε αν θα κάνουμε Πάσχα το 2021.
Κατέφυγα εκ νέου στις ίδιες φωνές και εισέπραξα (τουλάχιστον για τη Θεσσαλονίκη και τα δεδομένα της) τις νέες εκτιμήσεις. Και θα ήθελα να τις μοιραστώ. Ειδικά μετά και το χτεσινό ΦΕΚ των περιοριστικών μέτρων που ισχύουν μέχρι και την 1η Φεβρουαρίου.
Με την εικόνα που επικρατεί τις τελευταίες ημέρες στην κεντρική αγορά της πόλης και με δεδομένο ότι από την 1η Φεβρουαρίου θα ανοίξει και η δευτεροβάθμια εκπαίδευση, είναι λογικό να υπάρξει μια αύξηση -τις πρώτες τρεις εβδομάδες ή όλο το Φεβρουάριο- των κρουσμάτων κορωνοϊού στην περιοχή μας.
Πόσο μεγάλη θα είναι αυτή δεν μπορεί κανείς να το εκτιμήσει προς το παρόν. Η δουλειά που κάνει το ΑΠΘ με τη μέτρηση του ιικού φορτίου στα λύματα είναι τόσο σπουδαία, που μπορεί να αποτελέσει οδηγό για το πότε και ποια μέτρα ενδεχομένως θα χρειαστεί από το Φεβρουάριο και μετά να ληφθούν ή (μακάρι) για το ποιες δραστηριότητες επιπλέον θα ανοίξουν και πόσο μεγαλύτερος μπορεί να είναι ο βαθμός ελευθερίας μας από την άνοιξη.
Επιστήμονες ήδη πάντως προβλέπουν πως με τους ρυθμούς που πηγαίνει η πανδημία σήμερα πιθανώς θα μπορέσουμε να έχουμε έναν ικανοποιητικό βαθμό ελευθερίας από τα μέσα του Απριλίου και μετά. Με τις περισσότερες δραστηριότητες να είναι από εκεί και μετά ανοιχτές και με την προσδοκία το Πάσχα να μπορέσουμε να το κάνουμε όπως επιθυμούμε.
Προφανώς δεν μιλάμε για πλήρη απαλλαγή από τη μάσκα, ούτε για τις γνωστές ελληνικές διαχυτικότητες, πλην όμως μιλάμε για μια κατάσταση πολύ καλύτερη από τη σημερινή.
Σήμερα, με τα νούμερα που ανακοινώνονται είναι λογικό να πολλαπλασιάζονται τα αιτήματα για άρση απαγορεύσεων. Όμως η απειλή να ξαναφουντώσει η πανδημία δεν είναι αμελητέα. Με την κατάσταση άλλωστε που επικρατεί στον υπόλοιπο κόσμο πάλι καλά να λέμε... Αν η Πολιτεία αποφύγει και κάποιες υπερβολές, τότε θα περιοριστεί και η κοινωνική ή κλαδική αν θέλετε αντίδραση. Θα τα δούμε αυτά από την 1η Φεβρουαρίου και μετά.
Ωστόσο, δεν είναι για παράδειγμα κατανοητό γιατί συνεχίζεται η απαγόρευση των διαπεριφερειακών και διανομαρχιακών μετακινήσεων. Όταν αυτές ειδικά δεν αφορούν σε εκδρομές, αλλά σε πραγματικές ανάγκες για επαγγελματικούς ή προσωπικούς – οικογενειακούς λόγους. Προφανώς και θα μπορούσε να προβλεφθεί ένα μερικό και αιτιολογημένο άνοιγμα, που θα επέτρεπε για παράδειγμα την επίσκεψη σε ηλικιωμένους που ζουν σε άλλη περιοχή από τα παιδιά τους. Η μοναξιά ή ακόμη και ανάγκες καθημερινότητας θα μπορούσαν να έχουν το δικό τους sms... Κι ας συνεχιστεί η απαγόρευση της εκδρομής.
Το επόμενο διάστημα τέτοια αιτήματα θα προκύψουν πολλά. Ειδικά τα κλαδικά επαγγελματικά, όπου οι οικονομικές πληγές από τη μηδενική δραστηριότητα έχουν φέρει στα όριά του πολύ κόσμο.
Η αρμόδια επιστημονική επιτροπή που εισηγείται κυρίως βάσει των υγειονομικών παραμέτρων ορθώς κάνει τη δουλειά της και πηγαίνει με μικρά και σταθερά βήματα. Πέτυχε σήμερα που η υπόλοιπη Ευρώπη γονατίζει εκ νέου από την πανδημία του κορωνοϊού, εμείς να συζητάμε εδώ για ανοίγματα. Όμως θα πρέπει να δούμε με τι κόστος το πετύχαμε αυτό. Και να ζυγίσουμε και την αποτελεσματικότητα. Στις περιοχές με σκληρή καραντίνα πετύχαμε covid free καταστάσεις; Διότι μπορεί να μην μπαίνουν στην ίδια ζυγαριά η ανθρώπινη υγεία και η οικονομία, ωστόσο, οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας θα προκύψουν εμφατικά με το τέλος των επιδομάτων και με το συνολικό άνοιγμα της οικονομικής δραστηριότητας. Και τότε τα πράγματα μπορεί πλέον να μην είναι αντιμετωπίσιμα σε μεγάλο βαθμό.
Όταν ο εμπορικός κόσμος της Θεσσαλονίκης βλέπει κύμα «λουκέτων» φαίνεται ότι σήμερα παίζει τα ρέστα του για να κρατηθεί ζωντανός. Ακόμη κι αν αυτό αποτελεί μια από τις υπερβολές στις οποίες αρέσκονται επιχειρηματίες και έμποροι, δεν παύουν τα δεδομένα να είναι πολύ βαριά και η απειλή να είναι υπαρκτή.
Κι επιπλέον φέτος δεν μας παίρνει να χάσουμε τουριστικά τη θερινή περίοδο. Οπότε ένας παράγοντας που θα πρέπει να συνυπολογιστεί είναι ότι η χώρα θα πρέπει να έχει μειώσει πάρα πολύ τους δείκτες της πανδημίας μέχρι το Πάσχα, για να είναι έτοιμη να ανοίξει (με σχέδιο ελπίζουμε αυτή τη φορά και με ελέγχους) την τουριστική σεζόν αμέσως μετά την πασχαλινή περίοδο.
Η «κανονικότητα» είναι μακριά ακόμη, δεδομένων και των ρυθμών εμβολιασμού του πληθυσμού. Κι αν κάποιος θέλει να είναι ρεαλιστής, η κυριότερη προσδοκία που μπορεί να έχει είναι να μη χαθεί συνολικά το 2021 από τον κορωνοϊό.
Κι επειδή πρέπει να παραδειγματιζόμαστε από το παρελθόν, θυμίζω ότι σε διαδοχικές απόψεις μου είχα επισημάνει τους κινδύνους από τις απρόσεχτες συμπεριφορές κι από την πρεμούρα έως αιθεροβασία ορισμένων, που ακούν για να απαντήσουν κι όχι για να κατανοήσουν. Στις 18 Οκτωβρίου όταν κάποιοι προβληματιζόμασταν για την ετοιμότητα της Θεσσαλονίκης να αντιμετωπίσει ένα δεύτερο κύμα κατηγορούμασταν για κινδυνολογία. Στις 25 Οκτωβρίου όταν ζητούσαμε να αποφευχθούν οι εκδηλώσεις του τριημέρου χαρακτηριστήκαμε εχθροί της κανονικότητας. Και το Νοέμβριο, όταν ζητούσαμε επιπλέον μέτρα δεχόμασταν bullying. Τον Δεκέμβριο είχαν καταλάβει πλέον όλοι... Δυστυχώς δια του παραδείγματος... Ας μην περιμένουμε ξανά το παράδειγμα. Η υπομονή ως αρετή άλλωστε είναι διαχρονική και αποτελεσματική. Η πανδημία έμοιαζε από την πρώτη στιγμή με μαραθώνιο. Κι ο μαραθώνιος έχει συγκεκριμένες απαιτήσεις.