Ο απολογισμός έργου και ο προγραμματισμός δράσεων του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ, πρώην Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων & Απαλλοτριώσεων - ΤΑΠ), έναν χρόνο μετά το νέο θεσμικό πλαίσιο με το οποίο αναδιοργανώθηκε και εκσυγχρονίστηκε, παρουσιάστηκαν σήμερα από την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, και τα μέλη του ΔΣ του ΟΔΑΠ: τη νέα πρόεδρό του, Νικολέττα Διβάρη-Βαλάκου, επίτιμη διευθύντρια Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ, τον πρώην πρόεδρο Παναγιώτη Νταή και την Αλεξάνδρα Χαριτάτου, μέλος του ΔΣ, μουσειολόγο, υπεύθυνη για τα Πωλητήρια.
«Είμαστε ακριβώς έναν χρόνο από την ψήφιση και την εφαρμογή του νόμου 47/61 - δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 13/12/20 - που αφορά τη μετεξέλιξη του ΤΑΠ στον ΟΔΑΠ. Με το νέο θεσμικό πλαίσιο αναδιοργανώνεται ο οργανισμός, εκσυγχρονίζεται και αποκτά νέες δυνατότητες», δήλωσε η υπουργός παρουσιάζοντας μερικές από αυτές τις δυνατότητες, όπως η ανάδειξη και προβολή της τοπικής γαστρονομίας. «Ήδη υπάρχουν χώροι και μουσεία που με διαδικασίες οι οποίες έγιναν το 2021 μπορούν να φιλοξενούν τέτοιες εκδηλώσεις. Η γαστρονομία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον πολιτισμό και την τοπική οικονομία. Η πρωτογενής παραγωγή μας ενδιαφέρει απολύτως και με απόλυτο σεβασμό, με βάση τα κριτήρια και τους όρους του ΚΑΣ, είναι δυνατή η φιλοξενία κάποιων γεγονότων γαστρονομικών σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους», επισήμανε η υπουργός. Όπως έγινε γνωστό στην παρουσίαση, έχει θεσμοθετηθεί πρόγραμμα αξιοποίησης και προβολής αρχαιολογικών χώρων και μνημείων για τη διεξαγωγή τέτοιων εκδηλώσεων, στο οποίο έχουν ενταχθεί 19 αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία, όπως η Αρχαία Νικόπολη, η Αρχαία Μεσσήνη, το Ανδρομονάστηρο Μεσσηνίας και ο Αρχαιολογικός Χώρος των Αιγών.
Μια επίσης πολύ σημαντική δυνατότητα που έχει πλέον ο οργανισμός - σε συνεργασία και με το Υπουργείο Παιδείας - είναι η δημιουργία Σχολής, ενός δημόσιου ΙΕΚ, για εκμαγείς. «Οι εκμαγείς είναι καλλιτέχνες. Απευθυνόμαστε λοιπόν μέσα από μια μαθητεία 4 εξαμήνων σε νέους ανθρώπους που θέλουν να γίνουν κατ' επάγγελμα καλλιτέχνες εκμαγείς - αυτό εξασφαλίζει στους ίδιους επαγγελματική αποκατάσταση, ένα μεγάλο μέρος τους μπορεί να απορροφηθεί από τον ΟΔΑΠ, οι δε απόφοιτοι θα έχουν ένα πιστοποιητικό, μια μορφή διπλώματος, για την εργασία στην οποία έχουν φοιτήσει. Ο στόχος μας είναι το ΙΕΚ να λειτουργήσει από τον Σεπτέμβριο 2022», ενημέρωσε η κ. Μενδώνη.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο έδωσε επίσης τη δυνατότητα να ενισχυθεί η εξωστρέφεια του ΟΔΑΠ. Για παράδειγμα, ο ΟΔΑΠ για πρώτη φορά θα συμμετάσχει στη μεγάλη έκθεση βιβλίου που οργανώνεται από το American Institute of Archaeology (AIA) στις ΗΠΑ, που φέτος θα πραγματοποιηθεί στο Σαν Φρανσίσκο, ενώ, όπως επισήμανε η υπουργός, ο ψηφιακός μετασχηματισμός όχι μόνο του ΟΔΑΠ αλλά όλων των πολιτιστικών οργανισμών είναι ένας από τους βασικούς στόχους του ΥΠΠΟΑ. «Σε συνεργασία με την Κοινωνία της Πληροφορίας, ετοιμάζεται ένα έργο ΣΔΙΤ για ηλεκτρονικά εισιτήρια σε 100 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία», δήλωσε η κ. Μενδώνη, προσθέτοντας ότι ο ΟΔΑΠ, για πρώτη φορά, εκμεταλλεύτηκε δυνατότητες που του παρέχουν ευρωπαϊκά προγράμματα. «Είναι η πρώτη φορά που μπόρεσε να διεκδικήσει τεχνική βοήθεια της ΕΕ προκειμένου να χρησιμοποιήσει τους πόρους αυτούς για μια σειρά μελετών. Μια από αυτές είναι η μελέτη για την αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας που έχει ο ΟΔΑΠ στη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου», είπε η υπουργός Πολιτισμού.
Επιπλέον, έχει εξασφαλιστεί από το Ταμείο Ανάκαμψης ένα ποσό άνω των 30 εκατ. ευρώ για δράσεις που αφορούν τη γενικότερη αναβάθμιση της εμπορικής πολιτικής του ΟΔΑΠ, όπως νέα πωλητήρια, εκσυγχρονισμένος τρόπος πώλησης, νέα εκσυγχρονισμένα εργαστήρια παραγωγής αντιγράφων, πιλοτικές εφαρμογές για τη λειτουργία πωλητηρίου εκτός αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, αλλά και εκτός ΟΔΑΠ. «Η μοντελοθήκη του πρώην ΤΑΠ και νυν ΟΔΑΠ είναι ένας τεράστιος πλούτος για τον Οργανισμό, καθώς έχει ακριβή αντίγραφα και μήτρες», δήλωσε η υπουργός τονίζοντας τη σημασία αυτής της μοντελοθήκης, που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ένα μουσείο ελληνικού πολιτισμού: «Πολλές φορές τα ίδια τα μνημεία, κυρίως αυτά που είναι σε εξωτερικό χώρο και για τα οποία οι μήτρες και τα εκμαγεία είναι πολύ παλιά, δεν σώζουν όλες τις λεπτομέρειες που έσωζαν πριν από δεκαετίες όταν έγινε το αποτύπωμα. Επομένως η μοντελοθήκη μπορεί να είναι ένα μουσείο του ελληνικού πολιτισμού - π.χ. εκμαγεία Γάλλων αρχαιολόγων από μνημεία και γλυπτά των Δελφών αποτελούν σήμερα ένα πολύ σημαντικό μέρος των εκθεμάτων της μεγάλης έκθεσης που φιλοξενείται αυτό το διάστημα στο Λούβρο, αφιερωμένης στα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση και συγκεντρώνουν ένα τεράστιο ενδιαφέρον από το ευρύ κοινό», υπογράμμισε η Λ. Μενδώνη. Επίσης γνωστοποίησε ότι το εργαστήριο παραγωγής πιστών αντιγράφων, η μοντελοθήκη και οι αποθήκες του ΟΔΑΠ θα μετεγκατασταθούν σε κτήριο στο κέντρο της Αθήνας, εμβαδού περίπου 4.500 τ.μ., που θα ανακοινωθεί μόλις ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις. Τέλος, η πιλοτική εφαρμογή για πωλητήριο εκτός αρχαιολογικών χώρων και μουσείων αφορά στον χώρο των ανθοπωλείων της Βουλής (ανήκει στην ΕΤΑΔ και θα παραχωρηθεί στον ΟΔΑΠ), ενώ η πιλοτική λειτουργία ενός πωλητηρίου εκτός ΟΔΑΠ θα ανατεθεί με συγκεκριμένες προϋποθέσεις και κριτήρια σε εξωτερικό ανάδοχο.
Από τη νέα πρόεδρο του ΟΔΑΠ, Ν. Βαλάκου, παρουσιάστηκαν η νέα πολιτιστική ταυτότητα του ΟΔΑΠ που κοσμεί όλα τα πωλητέα είδη και τις συσκευασίες του Οργανισμού (πρόκειται τον πλοχμό ή πλεξούδα, το διαχρονικό διακοσμητικό σύμβολο, η σύνθεση του οποίου για λογαριασμό του Οργανισμού παραπέμπει στο λατινικό γράμμα h και στο hellenic), καθώς και λεπτομέρειες για τις νέες δυνατότητες του ΟΔΑΠ. Επισημάνθηκε επίσης ότι, σύμφωνα με τη νέα οργανωτική δομή, ο Οργανισμός ενισχύθηκε το 2021 με 40 άτομα προσωπικό - με τη διαδικασία των αποσπάσεων και των μετατατάξεων από άλλες υπηρεσίες -, ενώ συνολικά η στελέχωσή του θα φτάσει τα 300 νέα άτομα.
Από τη μεριά του ο κ. Νταής μίλησε για την ψηφιακή αναβάθμιση του ΟΔΑΠ, όπως το ηλεκτρονικό εισιτήριο στους 11 αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία (με χορηγία Ιδρύματος Στ. Νιάρχος και Εθνικής Τράπεζας Ελλάδας), που επεκτάθηκε με ιδία μέσα σε Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και Μουσείο Βασιλικών Τάφων στις Αιγές, ενώ εντός 2022 θα επεκταθεί σε 9 ακόμα σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους, όπως η Ολυμπία, οι Δελφοί, οι Μυκήνες και η Επίδαυρος (με χορηγία Ιδρύματος Ωνάση). Όσον, δε, αφορά τα αναψυκτήρια σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία σχεδιάζεται εντός του 2022 η δεύτερη φάση αξιοποίησης, με στόχο την αύξηση του αριθμού τους και τη βελτίωση της ποιότητάς τους. Τέλος η κ. Χαριτάτου μίλησε για τα πωλητήρια και την εξέλιξή τους (π.χ. το τετράμηνο Ιούλιος ως Οκτώβριος 2021 υπήρξε αύξηση 300% στα έσοδα ανά επισκέπτη σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019), αλλά και για τη νέα εποχή που εγκαινιάστηκε τόσο με τη νέα ταυτότητα («Ελληνική Πολιτιστική Κληρονομιά» και «Hellenic Heritage») όσο και με την ανανέωση της συλλογής των πωλητέων και των συσκευασιών, ενώ δημιουργήθηκαν και δύο εορταστικά είδη: Ένα ημερολόγιο-ατζέντα και δύο γούρια για το 2022 εμπνευσμένα από την επιστήμη και την υγεία. Επιπλέον, έγινε γνωστό, ότι μέσα στις γιορτές θα λειτουργήσει πιλοτικά το ηλεκτρονικό κατάστημα με τα εορταστικά είδη και μερικά ακόμα, το οποίο θα εμπλουτιστεί το νέο έτος. Η λειτουργία του e-shop με τα αποθέματα που θα εξασφαλίζουν την απόλυτη ανταπόκριση στη ζήτηση θα γίνει μέσα από το πρόγραμμα Ελλάδα 2.0 του Ταμείου Ανάκαμψης.