Skip to main content

Βροντερό «Ποτέ Ξανά!» και φόρτιση στην πορεία μνήμης για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης

Πολίτες της Θεσσαλονίκης με έντονη τη συναισθηματική φόρτιση άφησαν κόκκινα γαρύφαλλα πάνω στα βαγόνια που έφυγαν για το μαρτυρικό Άουσβιτς.

Σε κλίμα συγκίνησης και με έντονες τις αναφορές στην ανέγερση του Μουσείου Ολοκαυτώματος αλλά και της περιπατητικής διαδρομής από την πλατεία Ελευθερίας έως και τον παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση μνήμης για τους πρώτους Εβραίους της Θεσσαλονίκης που πήραν πριν από 79 χρόνια το πρώτο τρένο του θανάτου με προορισμό το στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς Μπίρκεναου.

Πολίτες της Θεσσαλονίκης με έντονη τη συναισθηματική φόρτιση άφησαν κόκκινα γαρύφαλλα και κρέμασαν μπαλόνια που αναγράφουν «Ποτέ ξανά!» πάνω στα βαγόνια του θανάτου. Είχε προηγηθεί η πορεία μνήμης από την πλατεία Ελευθερίας.

Διαβάστε ακόμη: Δάκρυσε η Σακελλαροπούλου στα βαγόνια του θανάτου - «Η Θεσσαλονίκη δεν θα τους ξεχάσει ποτέ» (video)

Με έργα των Εβραίων Maurice Ravel και Ernest Bloch άνοιξε την εκδήλωση το σύνολο εγχόρδων του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του ΠΑΜΑΚ υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του καθηγητή Δημήτρη Χανδράκη άνοιξαν την εκδήλωση.

Ανεβαίνοντας στο βήμα ο αντιπρόεδρος της ευρωπαϊκής επιτροπής, Μαργαρίτης Σχοινάς, τόνισε πως η διατήρηση της μνήμης ζωντανής και αναλλοίωτης δεν είναι μόνο ιστορικό μας καθήκον ως Θεσσαλονικείς, ως Έλληνες, ως Ευρωπαίοι, είναι επένδυση». «Ο μόνος τρόπος για να χτίσουμε συμπεριληπτικές κοινωνίες στις οποίες όλοι μπορούν να ζήσουν ελεύθεροι». Ο κ. Σχοινάς τόνισε ότι η ευρωπαϊκή ζωή στην Ευρώπη ήταν, είναι και θα είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι των κοινωνιών μας. «Αισθάνομαι ιδιαίτερη περηφάνια ως αρμόδιος αντιπρόεδρος που παρουσίασα την πρώτη στρατηγική για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού την οποία χαιρέτησε το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο». Μάλιστα, αναφέρθηκε στην εξέλιξη που έχει σημειώσει η Ελλάδα στην αντιμετώπιση του αντισημιτισμού ιδιαίτερα με τη δημιουργία του εβραϊκού μουσείου ολοκαυτώματος. Τέλος, από το βήμα που του δόθηκε, καταδίκασε μάλιστα τις εχθροπραξίες που γίνονται αυτό το διάστημα στην Ουκρανία μεταξύ των λαών. «Αυτές τις μαύρες ώρες που η Ευρώπη  ξανά δοκιμάζεται το μήνυμα για την ανάγκη της ειρηνικής συνύπαρξης και της ιστορικής μνήμης είναι πιο επιτακτικό από ποτέ. Θέλω να τονίσω ότι δε θα κάνουμε αποδεκτό κανένα επιχείρημα που συνδέει αυτούς που αγωνίζονται για την ανεξαρτησία τους με το ναζισμό. Δε θα δεχθούμε να ξανά γραφτεί η ευρωπαϊκή ιστορία από τους επιτιθέμενους και τους αδικούντες. Θα γραφτεί μέσα από τη βούληση όλων μας να ζήσουμε ειρηνικά μαζί σε συνεκτικές κοινωνίες».




Ο υφυπουργός Εσωτερικών αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας Θράκης, Σταύρος Καλαφάτης, τόνισε από την πλευρά του πως η άσβεστη κραυγή της ιστορίας γίνεται ακόμα πιο επίκαιρη τώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. «Σήμερα διατρανώνουμε την απόφαση μας να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη μας. επίσης, δεσμευόμαστε να ολοκληρώσουμε το ταχύτερο δυνατόν τις εργασίες του Μουσείου Ολοκαυτώματος για να μην ξεχάσει κανείς ποτέ ξανά».

Ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας, σημείωσε ότι σήμερα όλοι μαζί δίνουμε ένα παρών μνήμης αλλά και ένα επίκαιρο παρών. Κάναμε μια πορεία μνήμης που ξεκινάει από το παρελθόν αλλά συνεχίζεται έως το μακρύ μέλλον. Στέλνουμε ένα έντονο μήνυμα απέναντι σε όσους που τόσο αποκάλυπτα επιτίθενται σε άλλους λαούς. «Οι περιφέρειες και οι δήμοι ολόκληρης της Ευρώπης λέμε πως η αντιμετώπιση της βίας και του μίσους μάς αφορά ακόμα και όταν δεν στρέφονται απευθείας απέναντι μας. Το πάρκο μνήμης στην πλατεία Ελευθερίας αλλά και το μουσείο Ολοκαυτώματος θα αποτελούν ζωντανό μάθημα της ιστορίας του τόπου μας αλλά και του εβραϊκού ελληνισμού για να μην σιωπούμε».

«Το 1943 το σώμα της πόλη ακρωτηριάστηκε. Πρέπει κάθε μέρα να φωνάζουμε αυτές τις δύο λέξεις, "Ποτέ ξανά", για τις επόμενες γενιές». Με αυτά τα λόγια ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας, χαιρέτισε την εκδήλωση μνήμης για τη συμπλήρωση 79 ετών από την αναχώρηση του πρώτου τρένου του θανάτου. Στο μεταξύ, ανέφερε πως τώρα περισσότερο από ποτέ είναι απαραίτητη η ολοκλήρωση του Μουσείου Ολοκαυτώματος αλλά και της πορείας μνήμης από την πλατεία της Ελευθερίας έως και τον παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό.

Ο δήμαρχος αναφέρθηκε επίσης και στη σημασία της ισραηλινής κοινότητας στην πόλη λέγοντας ότι δικαίως ονομάζοταν Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων.

«Η Θεσσαλονίκη σήμερα τιμά τα θύματα του ολοκαυτώματος αλλά και την ιστορία της. Η πόλη οφείλει σε μεγάλο βαθμό τη σημερινή της στάση χάρις σε αυτήν την κοινότητα. Η συλλογική μνήμη είναι η πιο θο ασφαλής διαδρομή», σημείωσε.

«Θα αποστείλουμε επιστολή προς τον πρόεδρο της ελληνικής Βουλής, ώστε να καθιερωθεί η 6η Μαρτίου ως ημέρα των δικαίων, όπως έχει ήδη καθιερωθεί με απόφαση από το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», τόνισε.

Με τα λόγια του Α15429, του Ζακ Μεναχέμ, ξεκίνησε την ομιλία του ο πρόεδρος της Ισραηλινής Κοινότητας, Δαυίδ Σαλτιέλ. «Χωρίς να μας δώσουν φαγητό ή νερό, χωρίς κουβέρτες και χωρίς αέρα μπήκαμε πολύ περισσότεροι από όσους χωρούσαμε σε βαγόνια που παλιά μετέφερε άλογα. Η διαδρομή ήταν περίπου δύο εβδομάδες. Το χειρότερο από όλα, η δίψα. Τα παιδιά κλαίγανε, οι γυναίκες κυριεύονταν από υστερία. Είχαμε έναν νεκρό μαζί μας. Του βάλαμε τον έναν πάνω στον άλλον. Ζούσαμε σε μια νάρκη».

Ο πρόεδρος της κοινότητας διερωτήθηκε γιατί βρισκόμαστε σήμερα εδώ απαντώντας πώς το χρέος του να θυμόμαστε δεν περιορίζεται σε μία ημέρα. «Όπως γίνεται εννέα χρόνια τώρα οι Θεσσαλονικείς είναι εδώ και φέρνουν μαζί τους τα παιδιά τους που πρέπει να ξέρουν πως ο,τι έγινε τότε ήταν έργο ανθρώπων», σημείωσε ενώ τόνισε πως το ολοκαύτωμα δομήθηκε πάνω σε λέξεις όπως συναίνεση, συνεργασία, σιωπή.



«Περπατάμε μαζί κάθε χρόνο καθώς πρέπει να θυμόμαστε ότι η απώλεια για εμάς τους απογόνους των επιζόνων δεν χρήζει επετειακών υπομνήσεων. Το πάρκο μνήμης στην πλατεία Ελευθερίας και το μουσείο Ολοκαυτώματος θα είναι δύο σημεία αναφοράς για την πόλη για να μην ξεχάσει κανείς», πρόσθεσε.

«Θεωρούμε χρέος μας να προσφέρουμε ο,τι μπορούμε στον δοκιμαζόμενο λαό της Ουκρανίας, πρώτοι εμείς γνωρίζουμε την ανάγκη».

Στο βήμα για χαιρετισμό προσήλθε και πρέσβης του Ισραήλ, Γιόσι Αμράνι. «Οι Εβραίοι αποτελούσαν ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της πόλης από τα αρχαία χρόνια. Αναρωτιόμαστε γιατί να συμβεί αυτό το διαβολικό σχέδιο της εξόντωσης. Για τον λόγο αυτό είναι παραπάνω από χρέος μας να σταθούμε εδώ και να δεσμευτούμε να μην επαναληφθεί ποτέ ξανά.

Ο πρύτανης του ΑΠΘ, Νίκος Παπαϊωάννου, τόνισε ότι σήμερα βρισκόμαστε εδώ για να διατρανώσουμε την αντίστασή μας έναντι σε κάθε είδος  ρατσισμού και αντισημιτισμού. «Αποτελεί τιμή για εμάς που ακολουθήσαμε την πορεία που ακολούθησαν οι Εβραίοι πριν από 79 χρόνια».

Χρησιμοποιώντας έναν στίχο του πεζογράφου, Γιώργου Ιωάννου, ο πρύτανης αναφέρθηκε στη σημασία της κοινότητας στη Θεσσαλονίκη. «Η πόλη μας άλλαξε μορφή και πορεία και έγινε φτωχότερη δια παντός». Παράλληλα, δεσμεύτηκε ότι το πανεπιστήμιο θα κρατά ζωντανή τη μνήμη των Εβραίων αλλά και να διασφαλίσει να μην συμβεί ποτέ ξανά κάτι τέτοιο. Σημείωσε παράλληλα, ότι Εβραίοι φοιτητές ήταν παρόντες από την πρώτη ημέρα της λειτουργίας του.

Στη συνέχεια, ο πρύτανης αναφέρθηκε σε έναν φοιτητή του πανεπιστημίου που δεν βρέθηκε και αυτός στο σημείο αυτό πριν από 79 χρόνια αλλά δεν επέστρεψε ποτέ, τον Μορίς Σαλτιέ. Ο φοιτητής το 1938 πραγματοποίησε το όνειρό του και μπήκε  στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου αλλά δεν καταφέρνει ποτέ να την τελειώσει.

Ο πρύτανης του ΠΑΜΑΚ, Στυλιανός Κατρανίδης, ανέφερε πως το ολοκαύτωμα δεν ήταν ένα ατύχημα, ο καπνός στα κρεματόρια δεν ήταν μεμονωμένο περιστατικό. Ξεκίνησε με ρητορικές μίσους για ζωές που αξίζουν και άλλες που δεν αξίζουν. «Δεν αρκεί να βρισκόμαστε δύο ημέρες τον χρόνο σε πορείες μνήμης. Ως πανεπιστήμιο δώσαμε το παρών. Εδώ και δεκαετίες συνεχίζουμε να διδάσκουμε Εβραϊκή γλώσσα και λογοτεχνία ώστε η φράση ποτέ ξανά να γίνει ένα με τη συνείδησή μας».

Ο πρόεδρος της διοικούσας Επιτροπής του Διεθνούς Πανεπιστημίου, Αθανάσιος Καΐσης, ανέφερε από την πλευρά του ότι περίπου 10 αντισημιτικά περιστατικά ημερησίως μέσα στο 2021. «Ο αντισημιτισμός δεν είναι κριτική, είναι έκφραση εχθρότητας και εφαρμογή βίας», τόνισε.