Του δημάρχου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνου Ζέρβα
Η αφορμή για έναν διάλογο που πρέπει να γίνει
Η ανακοίνωση αξιοποίησης των «Κεραμείων Αλλατίνη» είναι μια θετική εξέλιξη για την πόλη που ανοίγει το μεγάλο κεφάλαιο της αξιοποίησης του κτηριακού της αποθέματος και ιδιαίτερα των κτηρίων που αποτελούν την βιομηχανική κληρονομιά της. Η υπέρβαση της οικονομικής κρίσης της προηγούμενης δεκαετίας αλλά και η δυναμική ανάκαμψη της Θεσσαλονίκης τα τελευταία χρόνια φαίνεται να αντιστρέφει την παγιωμένη κατάσταση και να δημιουργεί προϋποθέσεις αξιοποίησής τους.
Στη Νοτιανατολική Πύλη της πόλης, σε μια περιοχή με ιδιαίτερη βαρύτητα για το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης, σχεδιάζεται μία μεγάλη παρέμβαση από τον Δήμο Θεσσαλονίκης που θα αναζωογονήσει τον αστικό ιστό και περιλαμβάνει τη δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου 160 στρ., τη διάνοιξη της οδού Μ. Ψελλού και τη σύνδεσή της με την Λεωφορο Κ. Καραμανλή και την οδό Αλ. Παπαναστασίου με ανισόπεδο και ισόπεδο κόμβο αντίστοιχα, τη δημιουργία σταθμού αυτοκινήτων 1000 θέσεων και τη δημιουργία πολυτροπικού σταθμού μετεπιβίβασης λεωφορείων και ταξί που θα εξυπηρετούν τον τερματικό σταθμό του Μετρό.
Πλησίον αυτής της περιοχής, η πρόταση της ιδιοκτήτριας εταιρείας των Κεραμείων Αλλατίνη προβλέπει την αποκατάσταση ενσωμάτωση και ανάδειξη των διατηρητέων κτηρίων του οικοπέδου, τη διαμόρφωση ενός ακόμη πάρκου σχεδόν 70 στρεμμάτων, την υπογειοποίηση του συνόλου των απαιτούμενων θέσεων στάθμευσης και την κατασκευή ενός κτηρίου-τοπόσημου ύψους 100 μέτρων. Η πρόβλεψη για μέγιστο ποσοστό κάλυψης 25% συμπεριλαμβανομένης της κάλυψης των υφιστάμενων διατηρητέων κτισμάτων προσφέρει στην πόλη αυτό που ακριβώς χρειάζεται – οργανωμένο και καλά σχεδιασμένο ελεύθερο χώρο. Ας το δούμε σοβαρά, χωρίς προκαταλήψεις και ιδεοληψίες.
Λύση σε ένα σημαντικό πρόβλημα
Η δόμηση σε ύψος υπό προϋποθέσεις μπορεί να αποδειχθεί μία επιλογή που δίνει ικανοποιητικές απαντήσεις σε πληθώρα προβλημάτων των μεγάλων πόλεων. Προφανώς μια τέτοια επιλογή δεν είναι αντικείμενο μόνο μιας νομοθετικής και διοικητικής διαδικασίας αλλά είναι συνάρτηση της πορείας της οικονομίας και των κοινωνικών αναγκών κάθε εποχής. Η Πολιτεία οφείλει να προετοιμάσει το έδαφος, να εξετάσει αυτή την προοπτική και με σαφείς κανόνες και παραμέτρους να υποδεχθεί θετικά αυτήν την εξέλιξη.
Κατασκευάζοντας ψηλά κτήρια μέσα στις ελληνικές πόλεις δημιουργούμε μια χωροταξικά αλλά και οικονομικά βιώσιμη κατάσταση για τον αστικό ιστό. Το βασικότερο επιχείρημα υπέρ αυτής της εξέλιξης είναι η δημιουργία ή η διασφάλιση δημόσιου κοινόχρηστου χώρου και εκτάσεων πρασίνου. Η πυκνή δόμηση ως μοτίβο των ελληνικών πόλεων έχει δημιουργήσει μία συνθήκη ανεπάρκειας δημοσίου χώρου και ιδιαίτερα χαμηλής αναλογίας πρασίνου ανά κάτοικο ενώ δεν συμβάλλει σε αυτό που ονομάζουν οι ειδικοί «αστική ευφορία ή ευτυχία». Κάθε πρόταση που μπορεί να περιορίσει το κόστος της «διασκορπισμένης πόλης» - μεταφορές, δίκτυα, συγκοινωνίες, κοινωνικές υποδομές που απαιτούν σημαντικούς οικονομικούς πόρους και μεγάλο χρόνο υλοποίησης - είναι προς θετική κατεύθυνση.
Να τολμήσουμε
Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν ότι η τυπολογία του ουρανοξύστη δεν είναι δυνατόν να ενταχθεί στο ελληνικό τοπίο, ότι επηρεάζει αρνητικά τον ορίζοντα ή διαταράσσει τη δομή και την πολεοδομική οργάνωση δημιουργώντας ιστορική ασυνέχεια. Όμως ας είμαστε ρεαλιστές – μια εικόνα από ψηλά των πόλεών μας θα φανερώσει αρκετά προβλήματα.
Ακόμη και μικρά παραδείγματα από τη βιωμένη εμπειρία της ελληνικής πόλης όπως οι ακάλυπτοι χώροι ανάμεσα στις πολυκατοικίες, μας δείχνουν ότι όχι μόνο δεν αξιοποιούνται με τρόπο αποδοτικό αλλά συνήθως μετατρέπονται σε θύλακες ασχήμιας και εναπόθεσης απορριμμάτων. Οι δε ελεύθεροι χώροι είναι μικρής κλίμακας και δεν ανατρέπουν την αίσθηση της πυκνής δόμησης. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να προχωρήσουμε οργανωμένα σε μια χωροταξική αναδιάταξη των πόλεών μας χωρίς δογματισμούς.
Οργανωμένα
O διεθνής ανταγωνισμός ανάμεσα στις πόλεις εντείνεται συνεχώς. Είναι στοίχημα για τη Θεσσαλονίκη – αλλά και για την Ελλάδα – να έχει έτοιμο ένα ώριμο σχέδιο που θα απαντά σε αυτήν την πρόκληση. Η ανέγερση ουρανοξυστών, εάν αυτή τελικά επιλεγεί, πρέπει να γίνει με τρόπο οργανωμένο. Κανείς δεν θέλει διάσπαρτα ψηλά κτήρια εντός του υπάρχοντος αστικού ιστού χωρίς σχέδιο. Αν όμως επιλεγούν συγκεκριμένες ζώνες που θα μπορούν να υποδεχθούν αυτού του τύπου την κτηριακή ανάπτυξη τα οφέλη θα είναι πολλαπλά. Τα πολεοδομικά εργαλεία υπάρχουν. Ήδη στην ανάπλαση της Δ.Ε.Θ προβλέπεται ανέγερση κτηρίου ύψους 30 μέτρων ενώ πρόσφατα διενεργήθηκε αρχιτεκτονικός διαγωνισμός – με πολλές συμμετοχές μεγάλων ελληνικών και ξένων αρχιτεκτονικών γραφείων - που αφορά στην ανάπτυξη νέου επιχειρηματικού κέντρου της πόλης στη δυτική είσοδο με ανάλογες προβλέψεις.
Ο στόχος παραμένει πάντοτε σταθερός – η συμβολή στην αειφόρο ανάπτυξη, η προσέλκυση νέων κατοίκων αλλά και επενδύσεων που θα επαναπροσδιορίσει τη θέση της Θεσσαλονίκης στο διεθνές σκηνικό, ως μια πόλη που συνδυάζει την επιχειρηματικότητα με υψηλή ποιότητα ζωής για τους κατοίκους. Για να το πετύχουμε όμως και να προχωρήσουμε στην επόμενη ημέρα δεν μπορούμε να έχουμε το μυαλό μας στην προηγούμενη.