Αν η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά και ο κοσμοπολιτισμός η άλλη μισή τότε η Θεσσαλονίκη έχει θέμα. Δεν είναι μια καθαρή πόλη και το πρόβλημα διογκώθηκε την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς –ιδίως στο κέντρο της πόλης- κυρίως με ευθύνη του εμπορικού κόσμου.
Των εμπορικών επιχειρήσεων και των καταστημάτων, που όταν υπάρχει αυξημένη κίνηση αποδεικνύονται απροετοίμαστες –πιθανόν και πλήρως αδιάφορες- να διαχειριστούν τα απορρίμματα που παράγουν. Έτσι τα κουτιά από τις συσκευασίες σωρεύονται ανοιγμένα στα πεζοδρόμια –δίπλα στους κάδους- δημιουργώντας μια πολύ κακή εικόνα. Γι’ αυτή την κατάσταση δεν φταίει ο δήμος και είναι κρίμα κι άδικο να του τη φορτώσουμε. Με δεδομένο ότι οι ώρες που περνούν τα απορριμματοφόρα τέσσερις ή πέντε φορές την ημέρα είναι γνωστές –όσοι δεν τις γνωρίζουν είναι επειδή δεν ενδιαφέρονται, διότι δεν νιώθουν ότι τους αφορά- η ευθύνη να βγάζουν τα σκουπίδια την ώρα που πρέπει και όχι όποτε τους βολεύει ανήκει στις επιχειρήσεις. Έτσι γίνεται σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο, δεν μπορεί να ισχύουν διαφορετικά πράγματα στη Θεσσαλονίκη.
Η καθαριότητα και η ευταξία του αστικού περιβάλλοντος είναι για τις σύγχρονες πόλεις ταυτότητα πολιτισμού, αλλά και οικονομικό μέγεθος. Προφανώς αφορά την αυτοδιοίκηση και τον κάθε πολίτη ξεχωριστά, αλλά επειδή οι έμποροι και οι επαγγελματίες της αγοράς είναι αυτοί που παράγουν τα συγκεκριμένα απορρίμματα και ταυτόχρονα βγάζουν λεφτά, έχουν –ή πρέπει να έχουν- μεγαλύτερη ευαισθησία και συνακόλουθα περισσότερη υπευθυνότητα γύρω από το θέμα. Η εικόνα με τα σκουπίδια στο πεζοδρόμιο –η κατάσταση γίνεται πολύ χειρότερη όταν βρέχει ή φυσάει δυνατά- δεν τιμά κανέναν και δεν βοηθάει την αγορά. Εκείνο που πετυχαίνει σε συνδυασμό με τους ανεξέλεγκτους μικροπωλητές και το παρεμπόριο είναι να μετατρέπει έναν λαμπερό και ακριβό εμπορικό δρόμο σε ανατολίτικο παζάρι.
Ο Εμπορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης έχει δίκιο σε πολλά για τα οποία γκρινιάζει. Καιρός, όμως, είναι να ασχοληθεί με τα δύσκολα. Τουλάχιστον να τα αναδείξει στη δημόσια σφαίρα, ώστε να ξεκινήσει η συζήτηση. Κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να υπερβεί τις συνδικαλιστικές πρακτικές. Το θέμα της συμπεριφοράς του εμπορικού κόσμου στο ζήτημα των απορριμμάτων μπορεί σε πολλούς να ακούγεται –ίσως και να είναι- δευτερεύον, αλλά είναι ενδεικτικό μιας ξεπερασμένης νοοτροπίας που επιμένει στη λογική «κάνω ότι με βολεύει, όπως με βολεύει και κοιτάζω μόνο το κέρδος της στιγμής». Όπως συνηθίζει να λέει κι ένας φίλος πρόκειται για «old school».
Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης υπάρχουν παραδοσιακοί έμποροι και επαγγελματίες, οι οποίοι αντιλαμβάνονται την αξία της καθαριότητας και της ευταξίας. Ορισμένοι ακόμη και σήμερα σε καθημερινή βάση σκουπίζουν το πεζοδρόμιο έξω από το μαγαζί τους. Ποτίζουν και το δεντράκι εάν τύχει και υπάρχει. Φροντίζουν και τα αδέσποτα που δε φταίνε σε τίποτα, ώστε να περιορίσουν το πρόβλημα και σε ορισμένες περιπτώσεις να το μετατρέψουν σε πλεονέκτημα, εισπράττοντας κολακευτικά σχόλια. Υπάρχουν, όμως, και πολλοί έμποροι και επαγγελματίες που αδιαφορούν.
Που δεν θεωρούν τα πεζοδρόμια προθαλάμους των μαγαζιών τους. Που θεωρούν όλα όσα δεν τους αφορούν άμεσα –δηλαδή δεν αφορούν άμεσα την τσέπη και το ταμείο τους- δουλειά άλλων. Δεν έχει σημασία ποιων άλλων, πάντων όχι δική τους. Αυτοί χρειάζονται εκπαίδευση, ώστε να καταλάβουν όσα (κάνουν πως) δεν καταλαβαίνουν. Ο ΕΣΘ και τα Επιμελητήρια αξίζει να κάνουν μια προσπάθεια μέσω της ενημέρωσης. Να επενδύσουν στους κανόνες καλής κοινωνικής συμπεριφοράς. Το ίδιο και η αυτοδιοίκηση. Η επανάληψη είναι μήτηρ πάσης μαθήσεως και η καθιέρωση ποινών (πρόστιμα κ.λπ.) τρόπος συμμόρφωσης με τους κανόνες. Η υπόθεση με το κάπνισμα, που αν και αφενός αποτελεί εθισμό και αφετέρου αφορά μεγάλα ορατά και αόρατα οικονομικά συμφέροντα κόπηκε εν μία νυκτί, συνιστά χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι η λογική μπορεί να εφαρμοστεί ακόμη και στην Ελλάδα.
ΥΓ. Το επεισόδιο που οδήγησε στον τραγικό θάνατο ενός 28χρονου οπαδού, σε συνδυασμό με το πιστολίδι που εσχάτως πέφτει με πρωτοφανή συχνότητα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης και εντάσσεται σχεδόν επισήμως στον κύκλο της νυχτερινής διασκέδασης, είναι άκρως ανησυχητικά σημάδια. Ειδικά για μια πόλη που αγωνίζεται να ξεφύγει από την οικονομική υπανάπτυξη και να ανεβάσει το κοινωνικό της επίπεδο, ώστε να βαδίσει και πάλι σε δρόμους κοσμοπολιτισμού, όπως συνέβαινε επί αιώνες. Το καλό –ή μήπως κακό;- είναι ότι η Θεσσαλονίκη είναι μικρή και όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους. Επομένως, οι πάντως τύπου εμφύλιοι, συμπεριλαμβανομένων των οπαδικών και των ποινικών, περισσεύουν. Άσε που –όπως επιμένει ο φίλος- είναι «old school».