του Πάρη Τσογκαρλίδη*
Η σημαντική καθυστέρηση στην έναρξη του νέου ΕΣΠΑ, αλλά και οι καθυστερήσεις στην ουσιαστική έναρξη αξιοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης, δημιουργούν ανησυχία πλέον, καθώς εξελίσσεται (και φαίνεται ότι θα εξελίσσεται για μεγάλο ακόμη χρονικό διάστημα) η ενεργειακή κρίση και η κρίση ακρίβειας, που δημιουργεί συνθήκες διατάραξης της κοινωνικής συνοχής, λόγω της τεράστιας πίεσης που υφίστανται τα οικονομικά των νοικοκυριών.
Συνολικά ως Πολιτεία πιστεύω ότι υποβαθμίσαμε την κρίση ακρίβειας, θεωρώντας λανθασμένα ότι επρόκειτο για προσωρινό φαινόμενο. Με την προσθήκη του πολέμου στην Ουκρανία (που ήταν απρόβλεπτη) από τα τέλη Φεβρουαρίου και μετά, δυστυχώς άρχισαν να δημιουργούνται εκρηκτικές καταστάσεις στην ελληνική οικονομία και κυρίως στην πραγματική οικονομία.
Η αναγκαστική επιδοματική πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση ως αντίδοτο σε αυτή την κρίση δεν είναι αρκετή για να περιορίσει τον εύλογο θυμό της κοινωνίας, που τροφοδοτείται από την αντικειμενική αδυναμία «να τα βγάλει πέρα».
Έτσι καθίσταται αδήριτη η ανάγκη να ενεργοποιηθούν άμεσα όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά μέσα, που θα τροφοδοτήσουν την ανάπτυξη, τις επενδύσεις, τις επιχειρήσεις και τις θέσεις εργασίας, σε συνδυασμό με τις έκτακτες ενισχύσεις, που ήδη εφαρμόζει η κυβέρνηση.
Αυτή τη στιγμή επιχειρούμε ως Πολιτεία να μετριάσουμε τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης, της υγειονομικής κρίσης, της κρίσης ακρίβειας και του πολέμου. Τα μέτρα που λαμβάνονται για τα δημοσιονομικά δεδομένα της χώρας είναι γενναία. Αλλά δυστυχώς δεν είναι αρκετά.
Είναι μονόδρομος η έναρξη τόσο του νέου ΕΣΠΑ, όσο και του Ταμείου Ανάκαμψης, διότι μόνο με την αξιοποίησή τους μπορούμε ως χώρα να ασκήσουμε εμπροσθοβαρείς πολιτικές, οι οποίες θα δώσουν στους πολίτες προοπτική και ελπίδα, ενώ θα τονώσουν τη ρευστότητα στην πραγματική οικονομία και θα δημιουργήσουν τις επιθυμητές συνθήκες ανάκαμψης και ανάπτυξης, με την ουσιαστική αντιμετώπιση των συνεπειών που βιώνουμε σήμερα.
Εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν σε όσα βιώνουμε σήμερα όλοι οι πολίτες. Ούτε η μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα, ούτε η έκτακτη μείωση του ΦΠΑ μπορούν να δώσουν επαρκείς λύσεις. Η κρίση είναι πολυπαραγοντική και πολυεπίπεδη και απαιτεί έκτακτες ενέργειες. Αυτό πρέπει να το κατανοήσουν και οι Βρυξέλλες, που έπρεπε να έχουν πάρει το μάθημά τους από τις χρονοβόρες και τελικά παρωχημένες παρεμβάσεις τους στις κρίσεις που βιώσαμε τόσο εμείς, όσο και άλλες ευρωπαϊκές χώρες στο παρελθόν. Η διαρκής κουβέντα για τα αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισης κάθε κρίσης, η γραφειοκρατία, η ατέρμονη επιμονή στους τύπους, στα όρια μάλιστα της τυπολατρίας είχε ως αποτέλεσμα περιορισμένες σοβαρές παρεμβάσεις της ΕΕ στα προβλήματα των Ευρωπαίων πολιτών και στις ανάγκες που ανακύπτουν για τα κράτη μέλη. Στην Ελλάδα αυτό το βιώσαμε με τον χειρότερο τρόπο στη διάρκεια των μνημονίων.
Έπειτα από τόσες κρίσεις η ΕΕ πήρε κάποιο μάθημα; Αν ναι, καιρός να το αποδείξει τώρα και να αλλάξει τον «χαλαρό» τρόπο με τον οποίο ασχολείται με τα προβλήματα των Ευρωπαίων πολιτών. Οι ανεπίκαιρες παρεμβάσεις ελάχιστα προσφέρουν, οι κρίσεις διαδέχονται η μία την άλλη και οι ευρωπαϊκές κοινωνίες περνούν στο μαύρο πέπλο του Ευρωσκεπτικισμού, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για τη δημοκρατία και την ισχύ των ευρωπαϊκών θεσμών.
Πρέπει όμως πέρα από τις Βρυξέλλες να κινητοποιηθούν πιο γρήγορα και αποτελεσματικά και οι εθνικές κυβερνήσεις, ακόμη και η αυτοδιοίκηση. Έπειτα από τόσα χρηματοδοτικά πακέτα τύπου ΕΣΠΑ έπρεπε να έχουν μάθει όλοι ότι οφείλουν να έχουν ώριμες έτοιμες προς χρηματοδότηση μελέτες πριν την έναρξη κάθε προγραμματικής περιόδου. Έπρεπε όλοι να είναι έτοιμοι για την άμεση αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, να έχουν αποκτήσει την ευελιξία που απαιτούν οι κρίσεις που ανακύπτουν και να μπορούν να ανακατευθύνουν πόρους εκεί που κάθε φορά προκύπτει ανάγκη.
Δυστυχώς, η ανετοιμότητα (άραγε ως απότοκο ποιας ή ποιων αιτιών;) δεν επιτρέπει συνολικούς πόρους περίπου 100 δισεκατομμυρίων ευρώ (νέο ΕΣΠΑ και Ταμείο Ανάκαμψης και ιδιωτικοί πόροι) να πέσουν στην αγορά και να δώσουν την επιθυμητή ανάσα, την ώθηση στην οικονομική δραστηριότητα, που είναι σήμερα περισσότερο αναγκαία από ποτέ, ώστε να ανακάμψουμε και να ξαναμπούμε σε αναπτυξιακή τροχιά.
*Ο Πάρης Τσογκαρλίδης είναι ανεξάρτητος δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας-Χορτιάτη, Επενδυτικός και Χρηματοοικονομικός Σύμβουλος - Μηχανικός.
