Την προσεχή Πέμπτη, την επομένη της ψηφοφορίας για την εκλογή της Κατερίνας Σακελλαροπούλου στο αξίωμα της Προέδρου της Δημοκρατίας, ψηφίζεται τελικά ο νέος εκλογικός νόμος.
Σύμφωνα με τις έως τώρα εκφρασμένες θέσεις των κομμάτων, το νομοσχέδιο το οποίο έχει καταθέσει η κυβέρνηση αναμένεται να υπερψηφιστεί από 168 βουλευτές, καθώς εκτός από τη ΝΔ έχει δηλώσει ότι θα το ψηφίσει και η Ελληνική Λύση.
Δεδομένου ότι το νομοσχέδιο δεν πρόκειται να συγκεντρώσει πλειοψηφία 200 ψήφων, οι επόμενες εκλογές θα γίνουν με τον ισχύοντα νόμο τον οποίο ψήφισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, τον οποίο έχει βαφτίσει ως «απλή αναλογική». Μάλιστα, σε πρόσφατες δηλώσεις του ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε ότι το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα καταψηφίσει το νομοσχέδιο το οποίο έφερε στη Βουλή η κυβέρνηση διότι καταργεί την απλή αναλογική «η οποία είναι το πιο δίκαιο εκλογικό σύστημα, καθώς διασφαλίζει την ισοτιμία της ψήφου και αποδίδει στο κάθε κόμμα ό,τι του αναλογεί». Είναι όμως έτσι τα πράγματα;
Απλή μεν, αλλά όχι άδολη
Μια απλή σύγκριση ανάμεσα στην «απλή αναλογική» των ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ και στο εκλογικό σύστημα το οποίο προτείνει η ΝΔ και το οποίο προσομοιάζει σε μεγάλο βαθμό με αυτό βάσει του οποίου έγιναν οι εκλογές του περασμένου Ιουλίου, αποδεικνύει ότι κανένα από τα δύο δεν «διασφαλίζει την ισοτιμία της ψήφου» ούτε «αποδίδει στο κάθε κόμμα ό,τι του αναλογεί».
Η «απλή αναλογική» την οποία ψήφισε η προηγούμενη κυβέρνηση, απέχει από την «απλή και άδολη αναλογική» που αποτελούσε πάγια θέση και διεκδίκηση των κομμάτων της Αριστεράς. Ο λόγος είναι ότι προβλέπει ένα κοινοβουλευτικό κατώφλι της τάξης του 3% το οποίο, όποιο κόμμα δεν το διαβεί, χάνει τις έδρες τις οποίες δικαιούτο και τις οποίες καρπώνονται τα εντός Βουλής κόμματα.
Για παράδειγμα, στις εκλογές του περασμένου Ιουλίου τα εκτός Βουλής κόμματα συγκέντρωσαν ποσοστό 8,08% όπερ σημαίνει ότι οι 24 έδρες τις οποίες θα έπαιρναν εάν δεν υπήρχε το όριο του 3% θα πήγαιναν στα υπόλοιπα έξι κόμματα τα οποία κατάφεραν να εκπροσωπηθούν στο Κοινοβούλιο. Υπενθυμίζεται ότι με το εκλογικό σύστημα του μπόνους προς το πρώτο κόμμα, στις ίδιες εκλογές η ΝΔ πήρε παραπάνω 28 έδρες.
Αντιστοίχως, σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις, με την «απλή αναλογική» που ισχύσει σήμερα οι αδιάθετες έδρες υπέρ των εντός Βουλής κομμάτων θα ήταν τον Σεπτέμβριο του 2015 19 (το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων ήταν 6,4%), τον Ιανουάριο του 2015 26 (8,62%), τον Ιούνιο του 2012 18 (6%) και τον Μάιο του 2012 οι αδιάθετες έδρες θα ήταν 57 (19,02%), δηλαδή επτά παραπάνω και από το μέγιστο μπόνους το οποίο προέβλεπε ο προηγούμενος νόμος, αλλά και αυτός ο οποίος πρόκειται να ψηφιστεί.
Οι δύο διαφορές
Συνεπώς, ούτε η «απλή αναλογική» την οποία ψήφισε η προηγούμενη κυβέρνηση εξασφαλίζει ισοτιμία της ψήφου. Οι διαφορές μεταξύ των δύο συστημάτων είναι κυρίως δύο:
- Πρώτον, ότι με την «απλή αναλογική» οι έδρες αφαιρούνται από τα κόμματα τα οποία δεν θα καταφέρουν να συγκεντρώσουν το όριο του 3%, ενώ με το προτεινόμενο σύστημα αφαιρούνται έδρες και από τα εντός Βουλής κόμματα, υπέρ του πρώτου κόμματος.
- Δεύτερον, ότι με την «απλή αναλογική» οι έδρες που «απαλλοτριώνονται» από τα εκτός Βουλής κόμματα κατανέμονται με πιο δίκαιο τρόπο, στα κόμματα τα οποία έχουν υπερβεί το 3%, ενώ με το προτεινόμενο σύστημα ωφελείται μόνον το πρώτο κόμμα το οποίο παίρνει έδρες ακόμη και από τα εντός Βουλής κόμματα.
Για παράδειγμα, εάν οι εκλογές του περασμένου Ιουλίου γίνονταν με την «απλή αναλογική» η δύναμη των κομμάτων θα ήταν: ΝΔ 130 (έναντι 158 που πήρε, άρα +28), ΣΥΡΙΖΑ 103 (από 86, άρα -17), ΚΙΝΑΛ 27 (από 22, άρα -5), ΚΚΕ 17 (από 15, άρα -2), Ελληνική Λύση 12 (από 10, άρα -2) και ΜέΡΑ25 11 (από 9, άρα -2).