Την ώρα που ο κορωνοϊός συνεχίζει τη φονική του επέλαση στις χώρες των Βαλκανίων το ερώτημα που πλανάται είναι πόσο ανθεκτικές θα φανούν στην ύφεση που δημιουργεί η πρωτοφανής σφοδρή υγειονομική κρίση, αλλά και το ποιες θα είναι οι παρενέργειες των βαλκανικών επιπτώσεων για την ελληνική οικονομία και δη της Βόρειας Ελλάδας.
Στα ερωτήματα αυτά κλήθηκαν από το Ελληνοσερβικό Εμπορικό, Τουριστικό, Επαγγελματικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Βορείου Ελλάδος να απαντήσουν χθες σε διαδικτυακή ημερίδα με θέμα “Οικονομικές επιπτώσεις του Covid19 στις χώρες των Βαλκανίων”, οι Οικονομικοί και Εμπορικοί Ακόλουθοι των πρεσβειών της Ελλάδας στις βαλκανικές χώρες. Οι ΟΕΥ παρουσίασαν τα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί σε Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Ρουμανία και Σερβία, την εξέλιξη των διμερών σχέσεων με την Ελλάδα καθώς και το τι μέλλει γενέσθαι στη μετά κορωνοϊό εποχή.
«Οι οικονομικές ειδήσεις που μαθαίνουμε για τα Βαλκάνια είναι ελάχιστες. Με αφορμή, λοιπόν, την τρέχουσα υγειονομική κρίση και τις δραματικές της επιπτώσεις σε εγχώρια και παγκόσμια κλίμακα, η ημερίδα αποτελεί μια καλή ευκαιρία για τη διεξαγωγή μιας πολύπλευρης συζήτησης» ανέφερε κατά την εναρκτήρια εισήγηση του ο οικοδεσπότης και συντονιστής της εκδήλωσης Κώστας Γεωργάκος, Πρόεδρος του Ελληνοσερβικού Επιμελητηρίου Βορείου Ελλάδος και του Συνδέσμου Εμπορικών Αντιπροσώπων Βορείου Ελλάδος.
Την αποτίμηση των μέχρι στιγμής επιπτώσεων στην ελληνική οικονομία έκανε ο Δημήτριος Σκιαδάς, καθηγητής Ευρωπαϊκής Διακυβέρνησης στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών – Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στηριζόμενος σε στοιχεία από πρόσφατη έρευνα της Grant Thorton, αλλά και στοιχεία μελέτης της Icap.
Ενδεικτικό είναι πως το ΑΕΠ της χώρας μας το 2019 βρισκόταν στα 187,46 δισ. ευρώ και πλέον λόγω της πανδημίας έχει περιοριστεί στα 171,52 δισ. ευρώ.
Επιπρόσθετα, σύμφωνα με τη μελέτη της Grand Thorton, επιχειρήσεις που αντιπροσωπεύουν το 69% του συνολικού κύκλου εργασιών των ελληνικών επιχειρήσεων επλήγησαν άμεσα από την πανδημία του Covid-19 ως αποτέλεσμα του περιορισμού ή και της διακοπής της λειτουργίας τους. Συνολικά, επιχειρήσεις που παράγουν κύκλο εργασιών ποσού 32,9 δισ. ευρώ (11% επί του συνολικού κύκλου εργασιών) και απασχολούν περίπου 1,1 εκατ. εργαζομένους (25% επί του συνόλου) διέκοψαν τη δραστηριότητά τους λόγω της πανδημίας. Από την αρχική εκτίμηση των στοιχείων, προκύπτει ότι το Ακαθάριστο Εθνικό Προιόν (ΑΕΠ) θα μειωθεί κατά 8,5% το 2020. Η επίδραση της πανδημίας σε κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας για την οικονομία που σχετίζονται με τον τουρισμό, όπως οι μεταφορές, τα καταλύματα και η εστίαση, συντελεί στη μείωση του ΑΕΠ.
Μειώθηκαν οι ελληνικές εξαγωγές στα Σκόπια
Αντιμέτωπα με ύφεση που θα αγγίξει το 4,4% βρίσκονται τα Σκόπια, που ωστόσο εκτιμάται πως θα είναι σε καλύτερη θέση έναντι των άλλων χωρών των δυτικών Βαλκανίων.
Αυτό τόνισε μεταξύ άλλων η Παγώνα Λάρδα, επικεφαλής Γραφείου ΟΕΥ Σκοπίων, Σύμβουλος ΟΕΥ Α΄ υπογραμμίζοντας πως το διάστημα της πανδημίας επηρεάστηκε η ιδιωτική κατανάλωση, οι εξαγωγές και οι επενδύσεις. Σύμφωνα με έρευνα το 82% των επιχειρήσεων της χώρας επηρεάστηκαν σοβαρά από την πανδημία με τις μικρομεσαίες να είναι στην πλέον δυσμενέστερη θέση. Ιδιαίτερα επηρεάστηκαν οι κλάδοι του τουρισμού και της μεταποίησης που μετρούν σημαντικές ζημιές.
Αν και η χώρα μας παραμένει ο νούμερο 1 προμηθευτής των Σκοπίων, εντούτοις το διάστημα Ιανουαρίου - Ιουνίου οι ελληνικές εξαγωγές προς τη γειτονική χώρα έναντι του αντίστοιχου περσινού διαστήματος περιορίστηκαν κατά 30,4%. Παράλληλα, πλήγμα για τον τουρισμό της χώρας μας φέτος είναι οι μικρές εισροές τουριστών στη Βόρεια Ελλάδα και δη στη Θεσσαλονίκη κατά το τρέχον έτος. Περίπου κάθε χρόνο 1 εκατ. Σκοπιανοί επισκέπτονται τη Βόρεια Ελλάδα.
Οργασμός κατασκευών στην Αλβανία
Για την παραοικονομία αλλά και τον οικοδομικό οργασμό που συντελείται στην Αλβανία παρά τον κορωνοϊό και έχοντας ως κινητήριο δύναμη το μαύρο χρήμα που διακινείται σε αυτή αναφέρθηκε ο Σαράντης Μοσχόβης, Σύμβουλος ΟΕΥ Α’ στην ελληνική πρεσβεία στα Τίρανα. Καταλυτικό ρόλο της κινητικότητας που καταγράφεται στον κατασκευαστικό κλάδο διαδραματίζουν και οι επικείμενες εκλογές τον Απρίλιο του 2021.
Πάντως η πανδημία φαίνεται να αφήνει ηχηρό το αποτύπωμα της στην Αλβανία καθώς η ύφεση εκτιμάται στο 7% για φέτος με αυξητικές τάσεις κατά 3,5% την επόμενη χρονιά.
Την ίδια ώρα η αποεπένδυση είναι έντονη, με τη χώρα μας σε μια διετία να έχει αποσύρει περί τα 700 εκατ. ευρώ μέσω των επιχειρήσεων που αποχώρησαν από τη χώρα. Αξίζει να σημειωθεί πως το 2017 οι ελληνικές επενδύσεις άγγιζαν το 1,2 δισ. ευρώ.
Παράλληλα, στην Αλβανία το τρέχον έτος περιορίστηκαν οι εξαγωγές, με τον Οκτώβριο να καταγράφει μειωμένο εξωτερικό εμπόριο κατά 12,2%, ενώ και τα εμβάσματα που προερχόταν από εργαζόμενους στη χώρας μας έχουν μειωθεί. Σημειώνεται πως τα εν λόγω εμβάσματα αντιστοιχούσαν στο 10% του ΑΕΠ της Αλβανίας. Η ανεργία το 2020 έχει εκτιναχθεί στο 30% ενώ ένα χρόνο πριν ήταν στο 12%. Η πανδημία είχε σοβαρές αρνητικές παρενέργειες σε τουρισμό, υπηρεσίες, μεταποίηση, λιανεμπόριο.
Στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη περιμένουν τουρίστες τα Χριστούγεννα
Υψηλή ανεργία που στους νέους φτάνει το 40% καταγράφεται στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, για την οποία η ύφεση εκτιμάται πως το 2020 θα αγγίξει το 5%. Το ελλειπτικό εμπορικό ισοζύγιο αποτελεί αγκάθι για την οικονομία της χώρας διαχρονικά, που την περίοδο του κορωνοϊού εντάθηκε.
Πάντως όπως περιέγραψε ο Λεωνίδας Παπακωνσταντινίδης, Σύμβουλος ΟΕΥ Α, η χώρα δεν ακολουθεί αυστηρά μέτρα κατά του κορωνοϊού και μάλιστα έχει εκκινήσει τη χειμερινή της περίοδο για τα χιονοδρομικά κέντρα, που φιλοδοξούν να αποτελέσουν πόλο έλξης τόσο για τουρίστες από τις γύρω χώρες αλλά ακόμη και από την Αυστρία.
Σύμφωνα με τον κ. Παπακωνσταντινίδη οι Βόσνιοι αγαπούν τα ελληνικά ποιοτικά προϊόντα και τα αναζητούν όποτε τους δίνεται η ευκαιρία.
Οριακή μείωση των ελληνικών εξαγωγών στη Βουλγαρία
Μεταποίηση, τουρισμός και λιανεμπόριο βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα, με την πανδημία να κάνει έντονη την παρουσία της στη Βουλγαρία, που από την περασμένη Παρασκευή βιώνει το δεύτερο lockdown της χρονιάς. Σύμφωνα με τον Δημήτριο Μάο, Γραμματέα ΟΕΥ Α’ στην ελληνική πρεσβεία στη Σοφία, η χώρα πήρε μια σειρά μέτρων προκειμένου να υποστηρίξει τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους.
Αναφορικά με τις διμερείς εμπορικές σχέσεις της Βουλγαρίας με τη χώρα μας, ο κ. Μάος υπογράμμισε πως οι ελληνικές εξαγωγές για την τρέχουσα χρήση εκτιμώνται στο 1,2 δισ. ευρώ μειωμένες κατά περίπου 1% σε σχέση με πέρυσι. Σημειώνεται πως δυνατό χαρτί των ελληνικών εξαγωγών προς τη Βουλγαρία είναι τα οπωροκηπευτικά. Μόνο την περίοδο Μαρτίου - Ιουνίου η χώρα μας απέστειλε στη Βουλγαρία 440.000 τόνους οπωροκηπευτικά.
Αυξάνονται οι ελληνικές επιχειρήσεις στη Ρουμανία
Ύφεση που θα αγγίξει το 5% αναμένεται για φέτος στη Ρουμανία ως αποτέλεσμα του κορωνοϊού, που έχει χτυπήσει τη βαλκανική χώρα, η οποία μέτρα περί τα 48.500 κρούσματα και 11.600 θανάτους. Αναφορικά με τις διμερείς οικονομικές σχέσεις με τη χώρας μας αυτές ανέρχονται σε 1 δισ. ευρώ ελληνικές εξαγωγές και 800 εκατ.ευρώ εισαγωγές. Σημειώνεται πως το 25% των εξαγωγών μας αφορά τον αγροδιατροφικό κλάδο.
Αναφερόμενος κατά την τοποθέτηση του ο Παντελής Γιαννούλης Σύμβουλος ΟΕΥ Α΄, στις ελληνικές επενδύσεις τόνισε πως αγγίζουν το 1,7 δισ. ευρώ και αφορούν τον τραπεζικό κλάδο, το χώρο των τροφίμων, των δομικών υλικών, των ιατρικών μηχανημάτων κ.α. Η Ελλάδα είναι η 8η επενδύτρια χώρα για τη Ρουμανία, στο επιχειρηματικό δυναμικό της οποίας φέτος προστέθηκαν άλλες 400 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων.
Σταθερές οι ελληνικές εξαγωγές στη Σερβία
Στα αγκάθια της σερβικής οικονομίας με τις περιορισμένες πιστώσεις, την έντονη παραοικονομία και την ανεργία των νέων που φτάνει στο 30%, να κυριαρχούν αναφέρθηκε ο Βασίλης Σκρόνιας, Γενικός Σύμβουλος ΟΕΥ Α’.
Η ύφεση εκτιμάται για το 2020 μόλις στο 1,5% , με τις τουριστικές εισροές λόγω του κορωνοϊού να έχουν περιοριστεί κατά 1 δισ. ευρώ και τους ανέργους να αυξάνονται. Αναφορικά πάντως με τις ελληνικές εξαγωγές προς τη Σερβία εκτιμάται πως δεν έχουν επηρεαστεί σε σχέση με πέρυσι που άγγιξαν τα 577 εκατ. Ευρώ.
Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: AP Photos