Σχισμένες σελίδες και βιβλία σε διαδικασία απόσυρσης αφότου έφτασαν στις αίθουσες διδασκαλίας είναι η θλιβερή εικόνα που μεταφέρει η Κύπρος από τα σχολεία της την πρώτη εβδομάδα επαναλειτουργίας τους μετά τις θερινές διακοπές. Στις 7 Σεπτεμβρίου, οι συντονιστές καθηγητές Αγγλικών κάθε σχολικής μονάδας έλαβαν με τη μορφή του κατεπείγοντος μέσω email την εντολή «να αφαιρεθεί η σελίδα 36 (να σκιστεί πριν να δοθεί στους μαθητές)» από το βιβλίο Oxford Discover Futures 3, Workbook. Πρόκειται για βιβλίο που καλύπτει τις εκπαιδευτικές ανάγκες της Β’ Λυκείου.
Την εντολή της βίαιης λογοκρισίας του υπέγραψε ο γενικός επιθεωρητής Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης. Το απόσπασμα που κρίθηκε «απαράδεκτο» και «ακατάλληλο» από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας αναφερόταν στον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ με τον τίτλο «Ο μεγαλύτερος ήρωας της Τουρκίας». Το λεξιλόγιο του μικρού κειμένου για τον Ατατούρκ προς εκμάθηση και χρήση από τους μαθητές περιλάμβανε τις λέξεις «leadership», «courageous», «reckless», «moral», και «selfless». Η εφαρμογή της εντολής για σκίσιμο της σελίδας 36 έφερε δεκάδες καθηγητές αγγλικής στην δύσκολη θέση αποκοπής σελίδας από σχολικό εγχειρίδιο, διαδικασία που σε κάποιες περιπτώσεις έγινε υπό την επίβλεψη βοηθών διευθυντών.
Μετά το σκίσιμο… η απόσυρση
Δύο μέρες μετά, και ενώ οι σχισμένες σελίδες της κυβερνητικής εντολής έκαναν το γύρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ως τεκμήρια σκοταδιστικής πρακτικής, το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου ούτε ανακάλεσε την απόφαση, αλλά ούτε και διέταξε έρευνα για τον εντολέα. Αντίθετα, χθες το Υπουργείο ανακοίνωσε ότι το βιβλίο του Oxford University Press αποσύρεται προσωρινά από τα κυπριακά λύκεια.
Ο λόγος για την απόσυρση ήταν ο ίδιος που φαίνεται να προκάλεσε την αφαίρεση της σελίδας. Με τον υπουργό Παιδείας Πρόδρομο Προδρόμου να βρίσκεται στην Ελλάδα για την κηδεία του Μίκη Θεοδωράκη, η ανακοίνωση του υπουργείου κατέγραφε ότι «έχει εντοπισθεί μόλις χτες, αναφορά σε βιβλίο διδασκαλίας της Αγγλικής που χρησιμοποιείται στη Β’ Λυκείου, μέσα από την οποία εκθειάζεται και προβάλλεται ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ ως υπόδειγμα ‘ηγεσίας’». Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας της Κύπρου, «το όνομα του Ατατούρκ ταυτίζεται με εγκλήματα όπως η Γενοκτονία των Αρμενίων (…) όπως ακόμα και με τη γενοκτονία των Ποντίων και Ασσυρίων, αλλά και την εγκληματική ‘εκκαθάριση’ του Ελληνισμού στη Σμύρνη».
«Επομένως,» συνεχίζει η υπουργική ανακοίνωση, «δεν είναι δυνατόν να γίνονται αποδεκτές μέσα στα σχολικά βιβλία αναφορές που προβάλλουν ή και εκθειάζουν την προσωπικότητα και την ‘ηγεσία’ του». Σχολιάζοντας τις επικρίσεις για τις σχισμένες σελίδες, το υπουργείο τις αποδίδει σε «τάσεις κάποιου άκριτου ή/και επιφανειακού ‘διεθνισμού’» οι οποίες δεν έχουν θέση «στην εκπαίδευση της ημικατεχόμενης Κύπρου».
Κατηγορίες από την Άγκυρα για «έλλειψη σεβασμού»
Και ενώ το υπουργείο Παιδείας μέχρι και σήμερα υπερασπιζόταν τη γραμμή της απόσυρσης του βιβλίου με τις «απαράδεκτες» αναφορές στον ιδρυτή του τουρκικού κράτους, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης υποχρεώθηκε να τοποθετηθεί μετά από ένα μπαράζ δηλώσεων αξιωματούχων της Άγκυρας που κατηγόρησαν την ελληνοκυπριακή πλευρά για έλλειψη σεβασμού στον πατέρα του τουρκικού κράτους.
Αρχικά, το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας με χθεσινή ανακοίνωσή του αναφέρθηκε σε «ριζοσπαστικό επίπεδο στρεβλής νοοτροπίας» της ελληνοκυπριακής πλευράς κατά της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων. Την ίδια μέρα, ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Φουάτ Οκτάι μίλησε για ενέργεια που δείχνει τη νοοτροπία των Ε/Κ.
Μία μέρα μετά, ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος της Τουρκίας Ομέρ Τσελίκ προέβη σε σειρά αναρτήσεων στον λογαριασμό του στο Twitter, όπου μίλησε για «βάρβαρη προσέγγιση» των Ε/Κ που λησμονούν ότι ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε προτείνει τον Μουσταφά Κεμάλ για το Νόμπελ Ειρήνης. Κληθείς να σχολιάσει την αξιοποίηση του θέματος από την Άγκυρα, ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης απέφυγε οποιοδήποτε σχόλιο. Επί της ουσίας του θέματος των σχισμένων βιβλίων και της απόσυρσής τους, ο κ. Αναστασιάδης δεν παρέσχε πάντως κάλυψη στον υπουργό του, σημειώνοντας ότι το ενδιαφέρον του ιδίου δεν εστιάζεται στις δηλώσεις της Άγκυρας, αλλά στο «πως αντιμετωπίζεται ένα πρόβλημα, που τον 21ο αιώνα ενδεχόμενα να θέλει μία άλλη διαχείριση».
Μόνο από ΑΚΕΛ αντιδράσεις
Από τα ελληνοκυπριακά κοινοβουλευτικά κόμματα, μόνο το ΑΚΕΛ καταδίκασε τη λογοκριτική πρακτική του Υπουργείου Παιδείας, υπενθυμίζοντας με ανακοίνωσή του ότι το σχίσιμο βιβλίων δεν αρμόζει σε δημοκρατικά κράτη. Ο βουλευτής του κόμματος της Αριστεράς Χρίστος Χριστοφίδης δήλωσε σήμερα ότι οι ενέργειες του υπουργείου να σχίσει τα βιβλία και αργότερα να τα αποσύρει «είναι ακραία αντιπαιδαγωγικές και οπισθοδρομικές», ενώ παράλληλα «εκθέτουν την Κύπρο» και «δίνουν επιχειρήματα στην προπαγάνδα της κατοχικής δύναμης». Αντίθετα το ακροδεξιό ΕΛΑΜ στήριξε την απόφαση της κυβέρνησης χαρακτηρίζοντας τον Μουσταφά Κεμάλ «σφαγέα του ελληνισμού». Η συντεχνία των καθηγητών Μέσης Εκπαίδευσης, ΟΕΛΜΕΚ, καταδίκασε την εντολή για σχίσιμο σελίδων, και ζήτησε έρευνα για απόδοση ευθυνών.
Παρά το αίτημα της ΟΕΛΜΕΚ, θέση του υπουργείου Παιδείας είναι πως θα διερευνηθεί η ένταξη του βιβλίου στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Λυκείου και όχι δηλαδή το σχίσιμό του. Σύμφωνα με την ΟΕΛΜΕΚ, το υπουργείο «όφειλε να ελέγξει πριν από την αγορά το περιεχόμενο του βιβλίου», ενώ επανέλαβε τη θέση αρχής, πως τα βιβλία αποσύρονται με αποφάσεις επιστημονικών επιτροπών και όχι υπουργών. Σε καταδίκη της στάσης του υπουργείου προχώρησε και το Τμήμα Αγγλικών του Πανεπιστημίου Κύπρου, κάνοντας λόγο σε πρακτικές σκοταδισμού και απολυταρχισμού.
Λουκιανός Λυρίτσας, Λευκωσία
Πηγή: Deutsche Welle