Σε μια από τις τελευταίες έρευνές του το Ευρωβαρόμετρο επιχείρησε να καταγράψει το πως αντιδρούν οι Ευρωπαίοι στο θέμα των διακρίσεων με βάση τη θρησκεία, το χρώμα του δέρματος, το φύλο ή τη σεξουαλική προτίμηση. Για να το επιτύχει αυτό, έθεσε στους πολίτες το ερώτημα πως θα αισθάνονταν εάν ένα μέλος αυτών των διαφορετικών ομάδων αναλάμβανε το ανώτατο πολιτικό αξίωμα της χώρας τους.
Σε κάποιες από τις απαντήσεις εμφανίζεται το 72% να δηλώνει ότι θα ήταν πολύ άνετο απέναντι σε έναν πρωθυπουργό με διαφορετικό χρώμα δέρματος, σε σχέση με την πλειοψηφία του πληθυσμού και το 69% θα δεχόταν με πολύ άνεση έναν πρωθυπουργό από διαφορετικό θρήσκευμα.
Σε επόμενο ερώτημα άν θα αισθάνονταν πολύ άνετα, το παιδί τους να ερωτευθεί έναν μαύρο άνθρωπο, θετικά απαντά το 66%, ενώ τα ποσοστά υποχωρούν ακόμη περισσότερο στις περιπτώσεις που ο ερωτικός σύντροφος του παιδιού τους θα ήταν του ιδίου φύλου (55%) ή μουσουλμάνος (53%).
Τα ευρήματα αυτής της έρευνας είναι ένα ακόμη δείγμα του πως αντιλαμβανόμαστε τα γεγονότα όταν από το κάπως γενικό, αφηρημένο και απομακρυσμένο, περνάμε στο εγγύτερο, στο πιο προσωπικό. Ό,τι είναι μακριά από μας το αντιμετωπίζουμε με κατανόηση και ανεκτικότητα, όσο όμως πλησιάζει, αρχίζουμε κάπως να κουμπωνόμαστε.
Επισημαίνω αυτή τη διαφορά συσχετίζοντάς την με το προσφυγικό – μεταναστευτικό, με αφορμή όσα συνέβησαν προχθές στα Βρασνά, αντιπροχθές στον Καραβόμυλο, αύριο σε κάποιο άλλο μέρος...
Θέλω κατ' αρχάς να ξεκαθαρίσω, προκειμένου να μην υπάρξουν παρερμηνείες, ότι η ακραία συμπεριφορά αυτής της ομάδας των κατοίκων των Βρασνών να πετούν πέτρες στα λεωφορεία, προσπαθώντας να απομακρύνουν τους πρόσφυγες και μετανάστες από την περιοχή τους ήταν ασφαλώς απαράδεκτη και αυτονοήτως καταδικαστέα. Σε κάθε κοινωνία, σε κάθε πόλη, ακόμη και στο πιο μικρό χωριό υπάρχουν τέτοιοι ακραίοι πυρήνες οι οποίοι, λόγω του βίαιου τρόπου με τον οποίο δρουν, επιβάλλουν τη βούλησή τους και εμφανίζονται πολυπληθέστεροι του πραγματικού.
Ωστόσο, είναι μεγάλο λάθος, εξ αιτίας μιας μειοψηφικής συμπεριφοράς, να τσουβαλιάζουμε με τόση ευκολία και τόσο ισοπεδωτικά, το σύνολο μιας κοινότητας κάτω από ταμπέλες όπως “φασίστες” και “ρατσιστές”. Πόσω μάλλον όταν στη συγκεκριμένη περιοχή, στο δήμο Βόλβης, φιλοξενούνται εδώ και πολλούς μήνες περίπου 2.000 πρόσφυγες και μετανάστες, είτε σε δομές είτε σε σπίτια και ξενοδοχεία.
Σήμερα η ελληνική κοινωνία είναι περισσότερο δεκτική απέναντι στους πρόσφυγες και στους μετανάστες απ' ό,τι ήταν το 2015 και το 2016 όταν υπήρξε η κορύφωση του δράματος. Όμως δυστυχώς, η πολιτεία εξακολουθεί να παραμένει πολύ πίσω ως προς την προετοιμασία και την ετυμότητά της να διαχειριστεί αυτό το πράγματι πολύ σοβαρό και δύσκολο πρόβλημα.
Η έως τώρα εμπειρία έχει δείξει πόσο σπουδαίος στη διαχείριση αυτού του προβλήματος είναι ο ρόλος της αυτοδιοίκησης, κυρίως των δήμων. Οι δήμαρχοι και η εν γένει πολιτική ηγεσία κάθε τόπου, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η φιλοξενία μερικών εκατοντάδων προσφύγων και μεταναστών δεν συνιστά απειλή για την περιοχή τους.
Αντί να υποκύπτουν, αν δεν τις υποκινούν κιόλας τις ακραίες αντιδράσεις, οφείλουν να βγουν μπροστά και να εξηγήσουν στους δημότες τους ότι μερίδιο ευθύνης στη διαχείριση του προσφυγικού – μεταναστευτικού αναλογεί σε όλους.
Οφείλουν να εγγυηθούν εκείνοι προς τους δημότες τους ότι δεν πρόκειται να διασαλευτεί η καθημερινότητά τους από την πρόσκαιρη φιλοξενία μερικών εκατοντάδων ατόμων.
Βεβαίως, για να μπορέσουν οι δήμοι να παίξουν αυτόν το ρόλο, θα πρέπει προηγουμένως να είναι ενήμεροι για τα σχέδια της κυβέρνησης και όχι να τα πληροφορούνται από τα μέσα ενημέρωσης. Πρέπει να υπάρχει στενή και ειλικρινής συνεργασία μεταξύ πολιτείας και τοπικής αυτοδιοίκησης και επίσης, να εμπεδωθεί και ένα αίσθημα δικαίου το οποίο επιτυγχάνεται μόνο με τη δίκαιη κατανομή των προσφύγων - μεταναστών σε όλη την επικράτεια.
Παράλληλα, οι περιοχές οι οποίες σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος του προσφυγικού – μεταναστευτικού θα πρέπει να ανταμείβονται από την πολιτεία, μέσα από κάποια αντισταθμιστικά οφέλη, όχι εν είδει εξαγοράς, αλλά ως αναγνώριση της συμβολής τους στη διαχείριση ενός πολύ δύσκολου προβλήματος. Εάν γίνονταν όλα αυτά τότε πολλές από τις ακρότητες που βλέπουμε σήμερα δεν θα συνέβαιναν.