Η γέφυρα που κατέρρευσε μέσα στην Καβάλα προκάλεσε σοκ στους κατοίκους της πόλης, αλλά και σε όσους τυχαίνει να τη γνωρίζουν καλά. Από το συγκεκριμένο σημείο διέρχονται καθημερινά πολλά αυτοκίνητα. Το κακό –από καθαρή τύχη ή από θαύμα δεν θρηνήσαμε θύματα- θα μπορούσε να συμβεί στον καθένα, οποιαδήποτε στιγμή. Το ακόμη χειρότερο είναι ότι κανένας, όχι μόνο στην Καβάλα, αλλά παντού στην Ελλάδα, δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι η διάβαση μιας γέφυρας είναι τόσο ασφαλής όσο νομίζει τη στιγμή που φτάνει σε αυτήν με το αυτοκίνητό του.
Η έλλειψη μητρώου γεφυρών, που καθιστά αδύνατο τον συστηματικό προληπτικό έλεγχο και τη συντήρησή τους, σε συνδυασμό με τη πολυδιάσπαση αρμοδιοτήτων, ανάμεσα σε υπηρεσίες και οργανισμούς της κεντρικής διοίκησης και την αυτοδιοίκηση, αποτελεί εκρηκτικό μείγμα, ικανό να οδηγήσει ανά πάσα ώρα και στιγμή σε κάποια τραγωδία. Εάν σε όλα αυτά προσθέσει κανείς τη νοοτροπία των δήθεν υπευθύνων, οι οποίοι ποτέ δεν φταίνε, αφού δηλώνουν αναρμόδιοι, αντιλαμβάνεται τους λόγους για τους οποίους η τύχη –ή αν προτιμάτε η τυχαιότητα- καθορίζουν πολλά απ’ όσα συμβαίνουν ή δε συμβαίνουν γύρω μας.
Με δεδομένο ότι πλησιάζουν οι αυτοδιοικητικές εκλογές το ζήτημα της νοοτροπίας και του τρόπου με τον οποίο πολιτεύονται οι τοπικοί άρχοντες αναδεικνύεται στην αιχμή της επικαιρότητας. Για παράδειγμα οι πρώτες δηλώσεις της δημάρχου Καβάλας μετά την πτώση της γέφυρας. Η κ. Δήμητρα Τσανάκα, η οποία ήταν εμφανώς ταραγμένη, έκανε λόγο για μπλεγμένες αρμοδιότητες και αποπήρε τους δημοσιογράφους, όταν πολύ λογικά άρχισαν να ρωτούν για αρμοδιότητες και να αναζητούν υπευθύνους. Ταυτόχρονα ομολόγησε ότι ο δήμος ούτε ξέρει από γέφυρες, ούτε έχει τα μέσα, αλλά ούτε και τα χρήματα να ασχοληθεί με γέφυρες, ακόμη κι όταν αυτές βρίσκονται μέσα στα διοικητικά τους όρια. Ακόμη και στην καρδιά του πολεοδομικού συγκροτήματος, όπως στην περίπτωση της Καβάλας. Επομένως, στο συγκεκριμένο πεδίο ο δήμος απλώς… παρακολουθεί και… καταγράφει τα συμβάντα.
Φυσικά οι δημοτικοί άρχοντες, ως πολιτικά πρόσωπα, μπορούν να εντοπίσουν προβλήματα και κενά που υπάρχουν στην περιοχή τους και θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των συμπολιτών τους και να πιέσουν έντονα και με πολλούς τρόπους. Ανήκει και αυτό στις ευθύνες των δημάρχων, αλλά η δήμαρχος Καβάλας απέφυγε να αναφερθεί σε αυτή τη διάσταση των πολιτικών της αρμοδιοτήτων. Είναι η ίδια δήμαρχος που στη διαμάχη μερικών αγροτών της περιοχής της με τους κατασκευαστές του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου ΤΑΡ πήρε το μέρος των αγροτών χρησιμοποιώντας το επιχείρημα ότι «εμένα με ψηφίζουν οι αγρότες και όχι ο ΤΑΡ». Ξεκάθαρα πράγματα. Για όποιον ξεχνάει τι ισχύει ακόμη σε σημαντικό βαθμό στην ελληνική περιφέρεια, όπου συχνά η νοοτροπία είναι πιο κοντά στην… Άγρια Δύση, παρά στην ανεπτυγμένη Ευρώπη.
Πριν από λίγες εβδομάδες οι εικόνες από κατάρρευση γέφυρας στην Ιταλία με νεκρούς και μεγάλες καταστροφές σόκαραν ολόκληρο τον πλανήτη. Όπως κάθε φορά που συμβαίνει κάτι ανάλογο, οι κάθε λογής και κοπής αρμόδιοι (υποτίθεται ότι) ανασκουμπώνονται και ελέγχουν προληπτικά τις υποδομές. Διότι η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχουν και πολλά πιο τρομακτικά περιστατικά από την κατάρρευση μιας γέφυρας. Το ζήτημα, όμως, σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η πρόληψη. Η πρόβλεψη. Διότι η στατικότητα μιας γέφυρας, η σταθερότητα ενός οδοστρώματος, η ομαλότητα ενός πεζοδρομίου δεν είναι πυρκαγιά, δεν είναι σεισμός, δεν είναι πλημμύρα, δεν είναι τσουνάμι. Δεν είναι φυσικό φαινόμενο, που απαιτεί αντιμετώπιση εκ των υστέρων. Πρόκειται για μηχανικές κατασκευές, με προδιαγραφές, λογικές φθορές, χρόνο ζωής και κανόνες συντήρησης. Κι όταν ένας δήμος –πιθανότατα όλοι οι δήμοι της χώρας- δεν έχει τρόπο να ανταποκριθεί, ο δήμαρχοι και οι υπόλοιποι αυτοδιοικητικοί οφείλουν να απευθύνονται πιεστικά σε όσους έχουν τα μέσα, αλλά βραδυπορούν ή αδιαφορούν. Με το καλό ή με το άγριο. Με το υπηρεσιακό ή μέσω της δικαστικής συνδρομής. Μακάρι να δούμε κάποια στιγμή αυτοδιοικητικούς να κάνουν κατάληψη, να κλείνουν μια γέφυρα, επειδή οι αρμόδιες υπηρεσίες δε τη συντηρούν. Ή να αποσπούν κονδύλια από πιο ανώδυνες δράσεις –υπάρχουν τέτοιες, μη πει κανείς ότι δεν υπάρχουν- και να τις κατευθύνουν καθ’ υπέρβαση σε έργα συντήρησης γεφυρών και άλλων υποδομών. Κι ας είναι τυπικά αναρμόδιοι. Στο κάτω κάτω –για να μπούμε και το σκεπτικό της δημάρχου Καβάλας- δημότες τους είναι οι περισσότεροι που χρησιμοποιούν τις γέφυρες. Κάποιοι από αυτούς τους ψηφίζουν κιόλας.
ΥΓ. Η Ελλάδα είναι συγκεντρωτικό κράτος. Κι έτσι θα παραμείνει, όσο η περιφέρεια δεν διεκδικεί με μεθόδους πέραν της περιβόητης πολιτικής ορθότητας. Διαφορετικά μόνο μετά από καταστροφές υπάρχει πιθανότητα να μεταφερθούν αρμοδιότητες. Κρίμα δεν είναι;