Η πρόνοια και η διορατικότητα είναι σημαντικότατες αρετές και ειδικά για τους πολιτικούς θα έπρεπε να είναι στοιχεία για τα οποία και στα οποία διακρίνονται. Δυστυχώς, η πολιτική πρακτική δείχνει ότι οι περισσότεροι πολιτικοί πάσχουν από την αδυναμία να προβλέψουν.
Δεν μπορούν να δουν για την ακρίβεια σε πολλές περιπτώσεις ούτε... καράβια που έρχονται κατά πάνω τους, έστω την τελευταία στιγμή. Κι όμως όσο σπουδαίο είναι να κάνεις ένα μεγάλο έργο, άλλο τόσο σπουδαίο είναι να το προστατεύσεις, να το οχυρώσεις και να το λειτουργήσεις σωστά, ώστε να μη χάσει την αξία του από τις επιπτώσεις που αυτό δημιουργεί ή από τις αντιδράσεις του κόσμου.
Η παράσταση επαναλαμβάνεται συνεχώς κι αυτό είναι ένα στοιχείο που καταδεικνύει την έλλειψη σοβαρού πολιτικού προσωπικού, σε όλα τα επίπεδα διοίκησης της χώρας.
Σκεφτείτε πόσες φορές υπάρχει σχεδόν ομοφωνία στην υλοποίηση ενός έργου και ο όποιος καβγάς αφορά στις επιπτώσεις του. Σχεδόν πάντα περί αυτού πρόκειται κι όχι για καθαυτό το έργο.
Για να μη χανόμαστε, θα περιορίσω τα παραδείγματά μου στη Θεσσαλονίκη.
Ας πάρουμε για παράδειγμα το σύστημα της ελεγχόμενης στάθμευσης. Ελεγχόμενη στάθμευση υπήρχε και πριν το νέο σύστημα, όμως δε λειτούργησε ποτέ όπως έπρεπε. Επειδή το νέο σύστημα λειτουργεί με τον τρόπο που λειτουργεί υπάρχουν αντιδράσεις. Κανένας δεν αντιδρά στην παρέμβαση για να ελεγχθεί η στάθμευση. Στην ουσία κανείς δεν αντιδρά και στην εφαρμογή του συστήματος. Πολλοί αντιδρούν για το αποτέλεσμά του. «Προβλήματα που λύνονται στην πορεία. Κανένα σύστημα δεν είναι τέλειο», είναι φράσεις που χρησιμοποιούνται από όσους το υιοθετούν. Αν όμως είχαν προβλεφθεί σωστά οι επιπτώσεις από την αρχή της λειτουργίας του, τα προβλήματα θα ήταν πιο περιορισμένα. Φυσικά δεν αναφέρομαι σε εκείνους που δε θέλουν με τίποτα να αλλάξει η σημερινή κατάσταση με τη στάθμευση στην πόλη. Τσάμπα κόπος.
Η ίδια έλλειψη πρόνοιας παρατηρείται στην ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας. Αν είχαν προβλεφθεί 1.500 θέσεις στάθμευσης προτού αρχίσει η ανάπλαση οι υποστηρικτές του έργου θα είχαν αποδυναμώσει κάθε πηγή κριτικής εναντίον του.
Το ίδιο και με τη Νέα Παραλία. Αν προτού ολοκληρωθεί και αρχίσει να χρησιμοποιείται είχαν προβλεφθεί οι βανδαλισμοί, οι αντικοινωνικές συμπεριφορές, θα είχε βρεθεί ένας τρόπος για να προστατευτεί η νέα παραλία και να μην ψάχνουμε εκ των υστέρων λύσεις, όταν τα προβλήματα διογκώνονται και απαξιώνουν το έργο.
Ανάλογα φαινόμενα είχαμε στον σταθμό Βενιζέλου του Μετρό και συνολικά στο έργο του μετρό, για το οποίο γνωρίζουμε τι οφέλη θα φέρει στην πόλη, αλλά ελάχιστοι μιλούν για τα προβλήματα που θα δημιουργήσει.
Όπως το ίδιο συμβαίνει και με την ανάπλαση της ΔΕΘ, όπου θα πρέπει να δουν όλοι οι φορείς μαζί τα προβλήματα που θα προκύψουν για να μην απαξιωθεί μια τόσο σημαντική παρέμβαση.
Αν η όποια δημόσια διαβούλευση γίνεται με πρακτικό τρόπο και δεν είναι προσχηματική, τότε αποδίδει κιόλας. Και αποτελεί και μια μέθοδο για να καλύψεις την όποια έλλειψη προνοητικότητας. Αν όμως γίνεται για τα μάτια του κόσμου (κάτι που είναι εξαιρετικά σύνηθες), τότε απλώς οι διοικούντες επιμένουν στη λανθασμένη προσέγγισή τους και τα κάνουν τελικά μαντάρα.
Αν κάποια στιγμή όσοι έχουν οποιουδήποτε είδους εξουσία στα χέρια τους άκουγαν την κριτική και βελτίωναν παραμέτρους ενός έργου ή μιας δράσης που θεωρούν αναγκαία για την πόλη, για τη χώρα, για τους πολίτες, όλα θα ήταν καλύτερα. Αν δηλαδή η αντιπολίτευση είχε ουσιαστικό λόγο και ρόλο κι αν η εκάστοτε εξουσία λειτουργούσε με συνεννόηση και με καλή διάθεση, τότε θα είχαν αποφευχθεί πολλές κακοτοπιές.
Κακώς έχουν πεισθεί οι περισσότεροι πολιτικοί ότι είτε γεννήθηκαν, είτε απέκτησαν στην πορεία το παπικό αλάθητο. Όπως κακώς θεωρούν ότι τα ξέρουν όλα για τα πάντα. Λειτουργούν όμως έτσι. Για πολλούς λόγους. Εξαιρώ όσους έχουν να κάνουν με εσκεμμένες δόλιες συμπεριφορές, με εξυπηρέτηση συμφερόντων αλλότριων προς το συλλογικό, με φαινόμενα διαπλοκής και αδιαφάνειας. Αυτά είναι παράγοντες που επηρεάζουν πολιτικές πράξεις, αλλά αποτελούν ένα άλλο κεφάλαιο.
Αναφέρομαι μόνο στη γενικευμένη νοοτροπία που διακατέχει μεγάλο μέρος του πολιτικού προσωπικού. Η επιμονή στο λάθος για λόγους ψυχολογικούς ή τρόπου σκέψης είναι κάτι που με ξεπερνά. Η κώφωση την οποία επιδιώκουν όσοι αναλαμβάνουν θέσεις ευθύνης είναι εκπληκτική. Παύουν να ακούν τις αντίθετες φωνές, ακόμη κι όταν εκείνες ηχούν καλά στα αυτιά τους. Και μόνο επειδή είναι αντίθετες απορρίπτονται προτού ακουστούν.
Μεγάλο λάθος, διότι αποδεχόμενος αρχικά ότι δεν υπολόγισες σωστά κάτι σε γλιτώνει από το... καράβι που λέγαμε. Διορθώνεις εγκαίρως τη θέση σου και αποφεύγεις τη σύγκρουση. Για κάποιο λόγο όμως οι περισσότεροι πολιτικοί επιλέγουν να κατσικωθούν στην εσφαλμένη θέση τους να οχυρωθούν πίσω από αυτή και τελικά να μην αποφύγουν τη σύγκρουση.
Σε μια εποχή, που πρακτικά υπάρχουν λύσεις για σχεδόν τα πάντα, η πρόνοια και η διορατικότητα δεν είναι απλώς αρετές που σπανίζουν. Είναι προαπαιτούμενα για μια θετική πορεία διοίκησης. Κι αν λείπουν από έναν πολιτικό αρκεί να αναγνωρίσει την απουσία τους και να ανοίξει τα αυτιά του για να ακούσει και να ζυγίσει όλες τις απόψεις. Είναι κι αυτός ένας τρόπος για να αποφύγει τα χειρότερα. Διότι και στην περίπτωση των πρακτικών λύσεων που έρχονται έτοιμες, στο πιάτο και πακέτο στους πολιτικούς όταν διοικούν, υπάρχουν ανάλογα ζητήματα λόγω της εμμονής των πάσης φύσεως ειδικών στη μία και μόνη αλήθεια, τη δική τους.
Τώρα αν κάποιος δεν είναι προνοητικός, διορατικός και ανοιχτόμυαλος, τότε καλύτερα να μείνει στο σπίτι του και να αποφύγει την πολιτική. Δεν είναι φθορά μόνο για τον ίδιο. Δε θα ασχολούμουν καν αν ήταν έτσι. Δυστυχώς, είναι βαρίδιο για όλη την κοινωνία και υποθηκεύει με την πράξη του την πρόοδο.
Ας σκεφτούν καλά όσοι θέλουν να αναλάβουν πολιτικές ευθύνες, πόσο προνοητικοί και διορατικοί είναι κι αν διαπιστώσουν ότι δεν είναι ας σκεφτούν καλά με ποιο τρόπο θα διορθώσουν το πρόβλημά τους κι ας πάψουν να ψάχνουν για τρόπους με τους οποίους θα το κουκουλώσουν. Δεν καλύπτεται με τεχνάσματα. Κάποια στιγμή βγαίνει στην επιφάνεια και τότε αρχίζει το πάρτι της αποκάλυψης. Αν δεν τους νοιάζει για τους πολίτες και τον τόπο, τουλάχιστον ας σκεφτούν τον εαυτό τους... Θα το είχαν κάνει αν είχαν δυνατότητες πρόνοιας.