Καλημέρα σας!
Καλό μήνα!
Ο πληθωρισμός επιμένει. Χθες η Eurostat εκτίμησε ότι τον Νοέμβριο στην Ελλάδα ήταν πέριξ του 9%. Ποσοστό τυπικά μειωμένο σε σχέση με τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, αλλά επί της ουσίας τεράστιο, αφού το φθινόπωρο του 2021 οι τιμές είχαν ήδη αρχίσουν να κινούνται ανηφορικά. Κάτι που σημαίνει ότι η σύγκριση για να φθάσουμε το +9% τον φετινό Νοέμβριο ξεκινάει από ήδη υψηλά επίπεδα και επομένως οι επιπτώσεις στην αγοραστική δύναμη των καταναλωτών μεγαλύτερες απ’ ότι το καλοκαίρι που μας πέρασε, όταν τα ποσοστά του τιμαρίθμου ήταν διψήφια. Το σκηνικό που διαμορφώνεται με τις τιμές είναι κυριολεκτικά τρομακτικό και δεδομένου ότι οι μισθοί και οι αμοιβές δεν αυξάνονται, εκείνο που συμβαίνει είναι ένας σημαντικός αναπροσανατολισμός των δαπανών από τα νοικοκυριά και τον καθένα μας ξεχωριστά. Βρισκόμαστε σε εποχή κατά την οποία φαίνεται καθημερινά ποια προϊόντα και υπηρεσίες θεωρούνται για τον καθένα και την καθεμία άμεσης ανάγκης και ποιος είναι ο ορισμός τού κάτι παραπάνω. Πέραν του οικονομικού, δηλαδή, αναδεικνύεται κι ένα φιλοσοφικό θέμα, καθώς εξ’ ανάγκης καταγράφεται ιεράρχηση αναγκών και επιθυμιών. Έστω μικρο-αναγκών και μικρο-επιθυμιών.
Οικονομία κάνε
Σε πρόσφατη έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών καταδεικνύεται η ξεκάθαρη τάση των καταναλωτών για εξοικονόμηση χρημάτων. Σύμφωνα με την έρευνα, 1 στους 2 καταναλωτές μειώνει τις αγορές για βασικά καταναλωτικά είδη π.χ. διατροφή, και 2 στους 3 καταναλωτές μειώνουν την κατανάλωση ρεύματος και αναβάλουν εργασίες συντήρησης και επισκευής. Η χρηματική δαπάνη αποτελεί πλέον το βασικό κριτήριο για την επιλογή τροφίμων, σημειώνει το ΙΕΛΚΑ προσθέτοντας ότι η συνεχιζόμενη πληθωριστική κρίση επηρεάζει και αλλάζει το τελευταίο διάστημα τις αγοραστικές συνήθειες των καταναλωτών. Σωστά όλα αυτά, αλλά μόνο αν προβληθούν σε ευρύτερο πλαίσιο, ως κομμάτι της μεγάλης εικόνας. Διότι μέχρι μόλις έναν χρόνο πριν έρευνα του ΙΕΛΚΑ έδειχνε ότι το 75 των τροφίμων που αγοράζουν οι Έλληνες καταλήγουν στα σκουπίδια. Επομένως περιθώρια εξορθολογισμού στα ψώνια ακόμη και των βασικών ειδών υπάρχει. Προφανώς με αυτόν τον τρόπο δεν λύνεται το πρόβλημα της ακρίβειας, που στην πραγματικότητα ορίζεται ως αδυναμία των καταναλωτών λόγω μη επαρκών εισοδημάτων. Περιορίζεται, όμως. Απαλύνεται ο πόνος. Πολύ περισσότερο αν συνυπολογίσει κανείς αυτό που υπογραμμίζουν οι ειδικοί, ότι στα νοικοκυριά η κατανάλωση λιγότερης ενέργειας κατά 10% συνήθως έχει μηδενικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα και το επίπεδο της διαβίωσης. Το συμπέρασμα είναι ότι σε εποχές ακρίβειας οι καταναλωτές οφείλουν να γίνουν πιο συνειδητοί και… επαγγελματίες. Να το ψάχνουν λιγάκι και να προσέχουν. Μόνο κερδισμένοι θα βγουν, καθώς εάν εφαρμόσουν στα ψώνια τους ορθολογικές πρακτικές, η συνήθεια θα τους μείνει και όταν υποχωρήσει η πληθωριστική λαίλαπα. Οικονομία κάνε, τραγουδούσε κάποτε ο αξέχαστος Λουκιανός Κηλαηδόνης για να… προβοκάρει μέσω των στίχων του Γιάννη Νεγραπόντη τον μικροαστικό τρόπο σκέψης. Να, όμως, που όλα χρειάζονται.
Οι άνθρωποι πίσω από τα σκουπίδια
Η αποκομιδή των απορριμμάτων είναι για μία ακόμη φορά –πολλοστή τις τελευταίες δεκαετίες- πρώτο θέμα στην ειδησεογραφία της Θεσσαλονίκης. Διότι ακόμη και μία ημέρα να μη μαζευτούν τα σκουπίδια στην πόλη γίνεται κανονικό… πάρτι. Αν, μάλιστα, τύχει και βρέξει, το μπάχαλο είναι απόλυτο και θέλει μέρες για να συμμαζευτεί. Τι ακριβώς συμβαίνει; Λίγοι είναι όσοι αντιλαμβάνονται πλήρως την κατάσταση, η οποία από χθες το απόγευμα ευτυχώς φαίνεται να οδεύει προς εκτόνωση, μετά και τις νομικές ενεργειες του δήμου Θεσσαλονίκης. Τα Μέτρα Ατομικής Προστασίας, που πρέπει να χρησιμοποιούν οι εργαζόμενοι, η γραφειοκρατία, οι διαγωνισμοί, οι πολιτικοί ανταγωνισμοί, η επαναστατική γυμναστική. Όλα αυτά –συχνά μαζί και ταυτοχρόνως- βρίσκουν έδαφος και καλλιεργούνται σε μία ευαίσθητη δραστηριότητα καθοριστικής σημασίας για τη λειτουργία της πόλης και της κοινωνίας. Μια δραστηριότητα, όμως, που δεν ενδιαφέρει τους πολίτες. Δεν θέλουν να την ξέρουν. Νοιάζονται μόνο εάν τα σκουπίδια μαζεύονται, τα καλαθάκια είναι άδεια, οι κάδοι πλυμένοι, τα πεζοδρόμια καθαρά. Το ίδιο και τα πάρκα και οι παιδικές χαρές. Όχι το πώς. Ούτε το ποιοι και σε ποιες συνθήκες τα διεκπεραιώνουν όλα αυτά. Για την κοινωνία οι άνθρωποι που εργάζονται στην καθαριότητα είναι αόρατοι και κατά τούτο, τουλάχιστον, έχει δίκιο ο πρόεδρος των εργαζομένων στον δήμο Θεσσαλονίκης Κώστας Φουντούκης, ο οποίος το επισημαίνει. Οι περισσότεροι από εμάς που θα τους συναντήσουν αξημέρωτα να καθαρίζουν τα πεζοδρόμια και τα καλαθάκια με σκυμμένο κεφάλι, ζωσμένοι με τις πλαστικές σακούλες και κρατώντας την ψάθινη σκούπα, δεν θα τους καλημερίσουν ούτε θα τους χαμογελάσουν. Θα τους προσπεράσουν. Το ίδιο λίγο-πολύ κάνουν και όσοι οδηγώντας το αυτοκίνητό τους διασταυρώνονται με απορριμματοφόρο. Το προσπερνούν σα να είναι εμπόδιο και… καταριούνται τη μοίρα τους εάν βρεθεί μπροστά τους σε κάποιον στενό δρόμο και καθυστερήσει την πορεία τους. Κανείς –ή σχεδόν κάνεις για να μην αδικούμε κάποιους- δεν θα σκύψει εκείνη την ώρα το κεφάλι στο μεγαλείο αυτών των ανθρώπων, που με τη δουλειά τους «καθαρίζουν» τα απόβλητα της κοινωνίας. Κάθε νύχτα ξεπλένουν τις αμαρτίες της μέρας. Στην Ελλάδα κανείς δεν γουστάρει να εμπλακεί στην πράξη με ό,τι ο ίδιος θεωρεί περιθώριο. Το αποφεύγει. Γι’ αυτό άλλωστε –όπως έχει πει ένας ποιητής- ποτέ η χώρα μας δεν θα αποκτήσει έναν αληθινό… Ντοστογιέφσκι.
Ουδεμία έκπληξη
Η επίσημη ανακοίνωση για τη διακοπή των ακτοπλοϊκών δρομολογίων Θεσσαλονίκης-Σμύρνης για τους χειμερινούς μήνες και η επανάληψή τους από την προσεχή άνοιξη δεν εξέπληξε και πολλούς στην πιάτσα του λιμανιού και των μεταφορών. Διότι όλοι αντιλήφθηκαν από την αρχή ότι η ζήτηση ήταν περιορισμένη, τόσο από τα οχήματα των οδικών μεταφορών όσο και από τους ιδιώτες ταξιδιώτες. Κάποιοι, μάλιστα, θυμήθηκαν και πάλι, ότι πριν από 10 – 15 χρόνια μια αποστολή μελών του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης επισκέφθηκε το Επιμελητήριο Σμύρνης και συζήτησε το θέμα. Το συμπέρασμα μετά τις επαφές και τις ανταλλαγές στοιχείων, εκτιμήσεων και απόψεων ήταν τότε ότι η θαλάσσια διασύνδεση Θεσσαλονίκης-Σμύρνης ήταν ασύμφορη. Κάπως έτσι το θέμα πάγωσε. Έκτοτε επιστρέφει στη συζήτηση από καιρού εις καιρόν. Κυρίως φιλολογικά. Μέχρι που εμφανίστηκε η Levante Ferries και τον Οκτώβριο ξεκίνησαν τα δρομολόγια του πλοίου. Επειδή οι άνθρωποι της εταιρείας είναι επιχειρηματίες και επαγγελματίες προφανώς κάπου πόνταραν. Ακόμη κι όταν ορισμένα πονταρίσματα δεν… βγαίνουν, αφού άλλο η θεωρία και άλλο η πράξη, τα δεδομένα παραμένουν. Οπότε δεν αποκλείεται από την άνοιξη και το καλοκαίρι τα πράγματα να πάνε καλύτερα, αφού εκτός από τις νταλίκες αναμένεται και η αύξηση του ενδιαφέροντος των ιδιωτών να κάνουν τουρισμό μέσω του συγκεκριμένου δρομολογίου. Προϋπόθεση γι’ αυτό να ηρεμήσει λιγάκι το κλίμα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία - μην ξεχνάμε και το περιστατικό απαγόρευσης εισόδου και κράτησης του περιφερειάρχη Απόστολου Τζιτζικώστα στη Σμύρνη, ο οποίος είχε φθάσει εκεί με το συγκεκριμένο δρομολόγιο. Τουλάχιστον από το καλοκαίρι, όταν θα έχουν ολοκληρωθεί οι εκλογικές διαδικασίες και στις δύο πλευρές και βασικά στην Τουρκία, τα πράγματα μπορεί να είναι όντως καλύτερα. Όσο για κάποιους πολιτικούς: Κάνουν πολύ μεγάλο λάθος όσοι θεωρούν ότι τα πάντα είναι πολιτικά –όχι με τη γενική, αλλά με την ειδική έννοια του όρου-, και επιχειρούν να εξηγήσουν τις εξελίξεις της αγοράς με κομματικά γυαλιά.
Follow the money
Οι Αμερικάνοι, που κανείς δεν αμφισβητεί ότι είναι γκραν μετρ στα θέματα του χρήματος, λένε κάτι απλό. Follow the money. Εννοούν ότι αν κάποιος σε μια υπόθεση ακολουθήσει τη διαδρομή του χρήματος θα βρει την άκρη της, αν μη τι άλλο θα δώσει ορισμένες απαντήσεις. Εάν όχι πάντα, σίγουρα στις περισσότερες περιπτώσεις. Η υπόθεση της «Κιβωτού του κόσμου» είναι δύσοσμη διότι τελικά τα λεφτά –από μετρητά, μέχρι αυτοκίνητα και ακίνητα- είναι πολλά. Ο πάτερ Αντώνιος επί οκτώ χρόνια δεν καταδεχόταν να πειράξει τον μισθό του, η πρεσβυτέρα είχε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ σε θυρίδα, τα οποία πήρε στο σπίτι για να τα… μετρήσει, οι καταθέσεις του ιδρύματος και των ιδρυτών του αποδεικνύονται παχυλές. Όλα αυτά κανονικά κάπου θα οδηγήσουν. Κάποιες εξηγήσεις θα δοθούν ή τουλάχιστον έτσι πρέπει. Το απολύτως βέβαιον είναι ότι οι πειρασμοί του πλουτισμού και της εξουσίας επηρεάζουν σχεδόν τους πάντες, όταν έχουν ανάλογες ευκαιρίες. Με ράσο ή με κοστούμι, με κολάν ή φαρδιά μαύρα ρούχα, αδιάφορο. Αρκεί να δοθεί ή να δημιουργηθεί στην πορεία η ευκαιρία. Στις μέρες μας δεν υπάρχουν πολλοί με την ψυχοσύνθεση ενός Κοσμά Αιτωλού ή ενός Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης.