Το μονοπάτι μιας θρησκευτικής διαδρομής στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης καλούνται να ακολουθήσουν όσοι επέλεξαν ή επιλέξουν να περιηγηθούν στο φετινό Open house Walking Tours, διαμορφώνοντας ένα ιδιότυπο μωσαϊκό θρησκευμάτων στην καρδιά της πόλης.
Μεταβαίνοντας από τον μαζικό τουρισμό σε μια βιώσιμη κινητικότητα και πιο εναλλακτική προσέγγιση, ο θρησκευτικός τουρισμός επιδιώκει να διεκδικήσει μια σταθερή θέση στη σκακιέρα, την ώρα που όλο και περισσότερος κόσμος στρέφεται σε μια καινούρια φιλοσοφία στον τομέα του τουρισμού.
Η Θεσσαλονίκη, άλλωστε, ανά τα χρόνια έχει αποδείξει πως έχει καταφέρει να συμβιώσει πολλές κουλτούρες και εθνότητες, συνθέτοντας ένα πολυπολιτισμικό κέντρο που έχει να δείξει πολλά σε περιηγητές που επιθυμούν μια διαφορετική προσέγγιση του συμβατικού τουρισμού.
Για τον λόγο αυτόν και οι 12 στάσεις της σημερινής και της αυριανής διαδρομής του Open house μπορούν να αποτελέσουν εν δυνάμει μια τουριστική διαδρομή θρησκευτικού τουρισμού. Άλλωστε, η ποικιλία των διαφόρων θρησκευμάτων που έχουν περάσει από την πόλη μαρτυρείται και από τους εντυπωσιακούς χώρους λατρείας που σώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, εξασφαλίζοντας τις πεποιθήσεις, τις παραδόσεις και την κουλτούρα της κάθε κοινότητας.
Ο θρησκευτικός... χάρτης
Αλατζά Ιμαρέτ
Σημείο εκκίνησης της περιπλάνησης στα σημαίνονται θρησκευτικά μνημεία της πόλης είναι το Αλατζά Ιμαρέτ ή αλλιώς το πολύχρωμο άσυλο. Ο χώρος του Αλατζά Ιμαρέτ χρησιμοποιήθηκε ως τζαμί, πτωχοκομείο, και ιερατική σχολή (Μεντρεσές) ενώ η σημερινή μορφή του αποδόθηκε σταδιακά και βρίσκεται επί της Κασσάνδρου 91-93. Λειτούργησε, επίσης, και ως χώρος φιλοξενίας για προσφυγές μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922.
Γενί Χαμάμ
Προχωρώντας προς τα κάτω σειρά παίρνει το Γενί Χαμάμ ή η γνωστή σε όλους «Αίγλη», ένα κτήριο της Οθωμανικής περιόδου στη γωνία των σημερινών οδών Κασσάνδρου και Αγίου Νικολάου στη Θεσσαλονίκη. Το συγκεκριμένο κτήριο λειτούργησε ως διπλό λουτρό με ξεχωριστά διαμερίσματα για άνδρες και γυναίκες, με τη συνηθισμένη διάταξη χώρων.
Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου
Επόμενη στάση, ο ναός του Αγίου Δημητρίου που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Δημήτριο, τον πολιούχο της πόλης.
Κατά τη διάρκεια της μεγάλης πυρκαγιάς, η οποία κατέστρεψε τα 2/3 της πόλης τον Αύγουστο του 1917, κάηκε σχεδόν ολοκληρωτικά και αναστηλώθηκε το 1948 διατηρώντας αρκετά από τα αρχιτεκτονικά του στοιχεία.
Συναγωγή Μοναστηριωτών
Κατεβαίνοντας προς τη Συγγρού απαιτείται μια στάση στη Συναγωγή Μοναστηριωτών, έναν φόρο τιμής στους Εβραίους της πόλης που αποτελεί την σημαντικότερη από τις τρεις συναγωγές που βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη. Η ιστορία της συναγωγής είναι συνδεδεμένη με αυτή της εβραϊκής κοινότητας της πόλης. Χτίστηκε χάρη σε δωρεές από εβραϊκές οικογένειες που κατάγονταν από το Μοναστήρι της σημερινής Βόρειας Μακεδονίας. Σημειώνεται πως μετά την εκτόπιση του συνόλου του εβραϊκού πληθυσμού από την πόλη κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, το κτήριο της συναγωγής χρησιμοποίησε ο Ερυθρός Σταυρός ως αποθήκη. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος αποφεύχθηκε η καταστροφή του και διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση.
Ιερός Ναός της Άμωμου Συλλήψεως (Καθολική Εκκλησία)
Κρυμμένος κυριολεκτικά ανάμεσα σε σύγχρονα κτήρια ο Ιερός Ναός της Άμωμου Συλλήψεως δίνει μια άλλη νότα σε μια πόλη που φημίζεται κυρίως για τα Παλαιοχριστιανικά αριστουργήματα που φιλοξενεί.
Πρόκειται για την εκκλησία της Αμιάντου Συλλήψεως (Αμώμου Συλλήψεως) της Θεοτόκου, επίσης γνωστή ως Καθολική εκκλησία ή «Φραγκοκλησιά».
Ο ναός δημιουργήθηκε το 1899 ενώ ήταν σχέδιο του γνωστού για τα αρχιτεκτονικά διαμάντια του Βιταλιάνο Ποζέλι ο οποίος είχε προσκληθεί στην Θεσσαλονίκη στα πλαίσια εκσυγχρονισμού της πόλης από την Οθωμανική Διοίκηση. Στην ίδια θέση μάλιστα υπήρχε προγενέστερος ναός με ημερομηνία κατασκευής το 1743.
Ιερός Ναός Αγίου Μηνά
Συνεχίζοντας το θρησκευτικό μονοπάτι, σειρά παίρνει ο Ιερός Ναός Αγίου Μηνά.
Μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς, ο Άγιος Μηνάς ήταν ένας από τους δώδεκα ναούς στους οποίους επιτράπηκε να εκκλησιάζονται οι χριστιανοί. Ήταν ο ναός στον οποίο τελέστηκε η δοξολογία για την απελευθέρωση της πόλης το 1912. Ο ναός με στοιχεία Μπαρόκ στο εσωτερικό του αποτελούσε νησίδα ανάμεσα σε Εβραίους και Φράγκους της περιοχής.
Γιαχουντί Παζάρ Χαμάμ
Για μικρή στάση οι περιηγητές θα βρεθούν μπροστά από το Γιαχουντί Παζάρ Χαμάμ, ένα κτήριο της Οθωμανικής περιόδου στη γωνία των σημερινών οδών Βασιλέως Ηρακλείου και Φραγγίνη στη Θεσσαλονίκη στην περιοχή Λουλουδάδικα. Το κτήριο λειτούργησε ως λουτρό. Το λουτρό το χρησιμοποιούσαν άντρες και γυναίκες, σε διαφορετικούς χώρους με τον αντρικό χώρο μεγαλύτερο και σε υψηλότερο σημείο. Έχει εμβαδόν περί τα 750 τμ, είναι χτισμένο αποκλειστικά με πέτρες και πλίνθους και μιμείται τη βυζαντινή αρχιτεκτονική.
Ιερός Ναός της του Θεού Σοφίας
Η Αγία Σοφία αποτελεί ακόμα μια στάση στο μονοπάτι αυτό. Ο ναός είναι ένας από τους παλαιότερους και σπουδαιότερους χριστιανικούς ναούς της πόλης[2], ο οποίος έχει παραμείνει ακέραιος μέσα στο βάθος του χρόνου και λειτουργεί μέχρι σήμερα ως Καθεδρικός Ναός της Θεσσαλονίκης αποτελώντας ταυτόχρονα αναγνωρισμένο Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Κατακόμβη Αγίου Ιωάννου
Ένα σημείο αναφοράς του υπόγειου δικτύου κατακομβών και στοών της Θεσσαλονίκης είναι και η κατακόμβη – Βαπτιστήριο, του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Βρίσκεται ΝΑ της Αγίας Σοφίας στις αρχές του πεζοδρόμου της οδού Ικτίνου. Η ιστορική του σημασία γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, εάν θεωρηθεί πως σχετίζεται με την παλαιοχριστιανική βασιλική της Αγίας Σοφίας.
Ευαγγελική εκκλησία
Η Ελληνική Ευαγγελική Εκκλησία Θεσσαλονίκης, που σήμερα βρίσκεται στο μοντέρνας όψης κτήριο της Παλαιών Πατρών Γερμανού αποτελεί τη μεγαλύτερη και παλαιότερη Ευαγγελική Εκκλησία της πόλης, έχοντας ιδρυθεί από το 1865 και αποτελεί ένα ακόμα σημείο του θρησκευτικού μονοπατιού. Το σημερινό κτήριο της εκκλησίας χτίστηκε το 1971 στη θέση του προγενέστερου, με αρχιτέκτονα τον Βασίλη Νικολαϊδη.
Εκκλησία του Αγίου Αντωνίου
Η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου που χρονολογείται από το 18ο αιώνα και κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας αποτελούσε τον πυρήνα του Ελληνισμού της πόλης είναι η προτελευταία στάση του μωσαϊκού των θρησκειών. Χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν ως φρενοκομείο καθώς ο Άγιος Αντώνιος σύμφωνα με την ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία θεωρείται ο προστάτης άγιος και θεραπευτής των ψυχικά ασθενών.
Μέσα στον ναό έδεναν τα άτομα που ήταν ψυχικά ασθενή με αλυσίδες και χαλκάδες γύρω από το τέμπλο και τις κολώνες και τους άφηναν να θεραπευτούν
Αρμενική Εκκλησία
Στο ύψος περίπου της ΧΑΝΘ, υπάρχει μια εκκλησία με τη δική της ξεχωριστή ιστορία στην πόλη της Θεσσαλονίκης, η Αρμένικη Εκκλησία, που λειτούργησε για πρώτη φορά το 1903. Πενήντα χρόνια αργότερα, στερήθηκε τον περίβολό τηςπ με αποτέλεσμα να κρύβεται σήμερα ανάμεσα στις πολυκατοικίες της περιοχής. Πλέον είναι δυσδιάκριτη από την Τσιμισκή και η κύρια είσοδός της βρίσκεται επί της οδού Διαλέττη. Είναι γνωστή στους Θεσσαλονικείς ως η Αρμένικη Εκκλησία ή αλλιώς η Παναγία των Αρμενίων.