Επιβεβαιώνεται για πολλοστή φορά ότι οι Τούρκοι -και όχι μόνον o Ερντογάν- υπολογίζουν μόνον τους αντιπάλους εκείνους, που δεν τους συμπεριφέρονται ως ραγιάδες.
Πριν από καιρό, σε σημείωμά μου για τις απειλές του Ερντογάν κατά της Κύπρου, είχα γράψει ότι αν λάβει κάποιος υπόψη τις αναλύσεις για τον τουρκικό λαό, είναι κοινή η διαπίστωση ότι παριστάνουν τον παλικαρά, μόνον όταν βρεθούν απέναντι σε έμφοβους αντιπάλους (καλή ώρα, όπως τους Έλληνες πολιτικούς των τελευταίων δεκαετιών), αλλά κατεβάζουν το κεφάλι και εγκαταλείπουν όταν βρεθούν απέναντι σε αποφασισμένους να απαντήσουν.
Υπενθυμίζω τα λόγια του Χένρι Μόργκενταου, Αμερικανού πρέσβη στην Τουρκία και συγγραφέα: «Ο Τούρκος είναι ουσιαστικά θρασύδειλος. Είναι γενναίος σαν λιοντάρι όταν τα πράγματα έρχονται όπως τα θέλει, αλλά δουλόφρων, χαμερπής και λιγόψυχος όταν του τυχαίνουν αναποδιές».
Μετά τους παλικαρισμούς προς τις ΗΠΑ, που στοίχισαν πολύ στην τουρκική οικονομία με άδηλο το μέλλον, ο Ερντογάν προέβη σε αναμενόμενη ενέργεια. Υπέκυψε στο αίτημα των ΗΠΑ, και απελευθέρωσε τον Αμερικανό πάστορα, για τον οποίον τόσος λόγος έχει γίνει στον παγκόσμιο Τύπο. Δεν γνωρίζουμε αν υπάρχουν κρυφά ανταλλάγματα και ποια μπορεί να είναι αυτά, γνωρίζουμε όμως ότι τα προβλήματα με τους Τούρκους λύνονται ή με παζάρια, ή με επίδειξη ισχύος από τον αντίπαλο.
Βεβαίως, τα δύο μεγάλα πλεονεκτήματα της Τουρκίας είναι, αφενός η ανεκτίμητη γεωστρατηγική της θέση, αφετέρου τα 80 εκατομμύρια καταναλωτών, που αποτελούν μεγάλη αγορά για τις βιομηχανικές χώρες. Δεν είναι επομένως ο Ερντογάν που την καθιστά περιζήτητη σύμμαχο, ούτε είναι μόνον η σημερινή συγκυρία που διαταράσσει τις σχέσεις της Τουρκίας με την Δύση.
Σε παλαιό του άρθρο στον κυπριακό Τύπο, με τίτλο "Αμερικανοτουρκικά και Ασφάλεια στη Μεσόγειο: Γιατί οι ΗΠΑ στρέφονται κατά του Ερντογάν", ο Μάριος Ευρυβιάδης, έγραψε μεταξύ άλλων: «Στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις συμβαίνει κάτι για το οποίο δεν καταγράφεται προηγούμενο στην μεταπολεμική εποχή, από τότε δηλαδή που οικοδομήθηκε η μέχρι σήμερα προνομιακή στρατηγική σχέση ανάμεσα σε Ουάσινγκτον και Άγκυρα.
» Την περίοδο αυτή βρίσκεται σε εξέλιξη και κλιμακώνεται μια συντονισμένη επίθεση κατά της τουρκικής κυβέρνησης που επικροτείται από την αμερικανική κυβέρνηση. Kαι είναι το τελευταίο, η σιωπηρή συναίνεση και ενθάρρυνση της αμερικανικής κυβέρνησης προς την κατεύθυνση αυτή, που είναι πρωτόγνωρο και χωρίς προηγούμενο. Το ερώτημα είναι τι σηματοδοτεί και αν σηματοδοτεί το ο,τιδήποτε θετικό η εξέλιξη αυτή για τη Μεσόγειο και για εμάς, ειδικά».
Με βάση τα ανωτέρω, και μετά την αποφυλάκιση του πάστορα, μπορεί να πει κάποιος με βεβαιότητα αν θα επαναπροσεγγίσουν οι Τούρκοι την Δύση; Το μόνο που μπορεί να ειπωθεί, είναι ότι η Τουρκία δεν μπορεί πάλι να στραφεί εναντίον της Ρωσίας, έναντι οιουδήποτε ανταλλάγματος της Δύσης. Είναι πολλά τα κοινά συμφέροντα, που ούτως ή άλλως υποχρεώνουν την Τουρκία να μη αποκοπεί από την Ρωσία. Ο Ερντογάν, είναι πεπεισμένος ότι οι Αμερικανοί θέλησαν να τον ανατρέψουν με το αποτυχημένο πραξικόπημα. Η έλλειψη εμπιστοσύνης με τις ΗΠΑ επομένως είναι αμοιβαία.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θέλει και την διακοπή των σχέσεων με τη Δύση. Όπως πριν από καιρό, με την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού, επεδίωκε την συμπαράσταση του ΝΑΤΟ για την απομάκρυνση των Ρώσων από την Συρία, οι οποίοι τον εμπόδιζαν στην πραγματοποίηση των σχεδίων του, έτσι και τώρα επιχειρεί προσέγγιση με τις ευρωπαϊκές χώρες, και ιδία με τη Γερμανία, για κοινό αμυντικό μέτωπο κατά των ΗΠΑ.
Από την άλλη πλευρά, αντιλαμβάνεται πως οι πιθανότητες ανατροπής του είναι ελάχιστες. Όχι επειδή είναι δύσκολο να του συμβεί κάποιο ατύχημα, αλλά επειδή η απουσία του από τον προεδρικό θώκο, ακόμη και όχι βίαια, δεν θα φέρει ισχυρή διάδοχη κατάσταση, την στιγμή μάλιστα που ξεδόντιασε τον στρατό. Η μετά τον Ερντογάν κατάσταση, έχει πολλές πιθανότητες να είναι ο εμφύλιος, από τη στιγμή που έφερε τον διχασμό στον τουρκικό λαό, με εκατοντάδες χιλιάδες διωκομένους να αναμένουν την ώρα της εκδίκησης.
Ίσως, αυτός είναι και ο λόγος που οι ΗΠΑ αποφεύγουν να εξωθήσουν τα πράγματα, έως ότου φανεί στον ορίζοντα η εναλλακτική λύση.