Το Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών ιδρύθηκε το 1998 και εντάχθηκε στο ΕΚΕΤΑ το 2000. Μετά από 20 χρόνια διαδρομής είναι, πλέον, ώριμο να συνεργαστεί με μεγάλες ιδιωτικές επιχειρήσεις και τα αποτελέσματα των ερευνών του να γίνουν προϊόντα για την αγορά. Αυτό, τουλάχιστον, υποστηρίζει ο διευθυντής του Δημήτρης Τζοβάρας μιλώντας στο Voria.gr. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στις εγκαταστάσεις του ΙΠΤΗΛ, στην ευρύτερη περιοχή της Θέρμης, όπου δεκάδες ερευνητές εργάζονται καθημερινά πάνω σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα με αποδέκτες οργανισμούς και επιχειρήσεις. Η συζήτηση περιείχε αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία, αφού το ΙΠΤΗΛ αποτελεί αξιόπιστη απόδειξη για τις νησίδες παραγωγικότητας και αποδοτικότητας που υπάρχουν στην Ελλάδα της παρακμής. Η συζήτηση έκρυβε και μια μεγάλη έκπληξη. Την είδηση για τη δημιουργική παρουσία της Samsung στη Θεσσαλονίκη.
Κύριε Τζοβάρα, δώστε μας με λίγα λόγια την ταυτότητα του ΙΠΤΗΛ;
To ΙΠΤΗΛ είναι ένα από τα πέντε ινστιτούτα του ΕΚΕΤΑ. Στεγαζόμαστε στο Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλονίκης, αλλά έχουμε και άλλους δύο χώρους στο Βόλο και στα Γιάννενα. Απασχολούμε 350 συνεργαζόμενους ερευνητές της Πληροφορικής, αλλά και Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς και Μηχανικούς Υπολογιστών. Οι ερευνητές μας αποτελούν το 95% των εργαζομένων μας. Ο ετήσιος κύκλος εργασιών είναι 15 εκατ. ευρώ.
Σε πόσα προγράμματα δουλεύετε αυτή την περίοδο;
Αυτή τη στιγμή είναι ενεργά πάνω από 150 προγράμματα. Ευρωπαϊκά ανταγωνιστικά προγράμματα, που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα HORIZON 2020, αλλά και εθνικά προγράμματα χρηματοδοτούμενα από τη ΓΓΕΤ. Επίσης, υπάρχουν σε εξέλιξη και ορισμένα προγράμματα ιδιωτών.
Πόσο δύσκολο είναι για το Ινστιτούτο να εξασφαλίζει τόσα πολλά προγράμματα;
Αξιοποιούμε προσκλήσεις της Κομισιόν σε συγκεκριμένα αντικείμενα, όπως είναι -για παράδειγμα- νέες μέθοδοι σε έξυπνα ενεργειακά κτήρια. Για να καταθέσουμε τεχνική και οικονομική πρόταση για κάθε πρόγραμμα, αλλά και μια εκτίμηση για τον αντίκτυπο που θα έχουν τα αποτελέσματα του κάθε προγράμματος στην κοινωνία, συνεργαζόμαστε σε κοινοπραξία με αντίστοιχους φορείς από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι προτάσεις αξιολογούνται από ειδικές επιτροπές. Με δεδομένο ότι τα ποσοστά επιτυχίας και αποδοχής σε ορισμένες περιπτώσεις είναι μόλις 3% - 5%, θεωρούμε επιτυχία ότι καταφέρνουμε να έχουμε συνεχείς χρηματοδοτήσεις από ανταγωνιστικά προγράμματα.
Ποιος είναι ο πρακτικός αντίκτυπος του έργου σας;
Το ΙΠΤΗΛ έχει ωριμάσει. Ιδρύθηκε το 1998 και έγινε μέλος του ΕΚΕΤΑ το 2000. Έχουμε περάσει τις παιδικές ασθένειες. Είμαστε σε θέση τα πολύ καλά ερευνητικά αποτελέσματα να τα κάνουμε προϊόντα. Άλλωστε αυτό είναι και το ζητούμενο. Τα τελευταία πέντε χρόνια οι ίδιοι οι ερευνητές που παράγουν αποτελέσματα έχουν ιδρύσει 7 spin off εταιρίες, οι οποίες εντάσσονται σε θερμοκοιτίδες της Θεσσαλονίκης και αναζητούν χρηματοδότηση για να βγάλουν τα προϊόντα τους στην αγορά. Όλες δραστηριοποιούνται στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών. Η μία βρίσκεται στο Λονδίνο διότι ασχολείται με τα χρηματοοικονομικά, και μία άλλη, που ασχολείται με βιομηχανικές εφαρμογές, έχει παράρτημα και στην Ιταλία.
Πού εντοπίζεται το ενδιαφέρον των ερευνητικών σας προγραμμάτων;
Ο τομέας που εξειδικευόμαστε είναι το software, επομένως σε αυτό το πεδίο έχουμε ζήτηση. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχουμε ιδρύσει και μια ομάδα που ασχολείται με το hardware, κάτι που μας έχει δώσει τη δυνατότητα να επιτύχουμε καλύτερα συμβόλαια με τις συνεργαζόμενες εταιρίες. Μπορούμε δηλαδή να κάνουμε κι ένα κομμάτι από το hardware της τελικής λύσης δίνοντας έτσι μεγαλύτερη αξία στο software.
Το Ινστιτούτο συνεργάζεται με ιδιώτες;
Από παλιά έχουμε συνεργασία και με ιδιώτες. Με εταιρίες πληροφορικής και ερευνητικά ινστιτούτα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, στη Σερβία, στην Αγγλία και στη Γερμανία.
Υπάρχει κάτι διακεκριμένο;
Πρόσφατα ξεκινήσαμε μια συνεργασία με το Samsung Research Department, που εδρεύει στο Λονδίνο. Υπήρξε διαδικασία επιλογής και η Samsung μας ανέθεσε δύο ερευνητικά έργα, τα οποία έχουν να κάνουν με εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για τα νέα κινητά.
Ακούγεται εντυπωσιακό, υπό την έννοια ότι έχουμε συνηθίσει μεγάλες τεχνολογικές εταιρίες όπως είναι η Samsung απλώς να πουλούν τα τελικά τους προϊόντα στην ελληνική αγορά…
Θεωρώ ότι είναι μεγάλη ευκαιρία για το ΙΠΤΗΛ, αφενός για να επιτύχουμε μια μόνιμη συνεργασία με τη Samsung και αφετέρου να έχουμε τη δυνατότητα να δούμε λογισμικό που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα να είναι εγκατεστημένο σε εκατομμύρια κινητά σε όλο τον κόσμο.
Το άνοιγμα στον ιδιωτικό τομέα είναι προτεραιότητα του Ινστιτούτου ή τα κοινοτικά προγράμματα είναι πιο βολικά;
Τα έσοδα του Ινστιτούτου μέχρι σήμερα προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από ευρωπαϊκά προγράμματα. Υπάρχουν και από ιδιώτες, αλλά είναι λίγα. Θα θέλαμε αυτό το μείγμα να αλλάξει. Το Ινστιτούτο είναι, πλέον, ώριμο να απευθυνθεί στον ιδιωτικό τομέα. Μπορούμε να παραδώσουμε προϊόντα που προσφέρουν λύσεις στους καταναλωτές και μπορούν να σταθούν στην αγορά και στο εμπόριο. Ο ιδιωτικός τομέας αποτελεί για μας καλή διέξοδο, διότι τα κοινοτικά προγράμματα έχουν τα πάνω τους και τα κάτω τους. Εμείς μέχρι σήμερα έχουμε δει μόνο το καλό σενάριο, αφού βρισκόμαστε σε διαρκή ανάπτυξη. Είναι καλό να ανοίγουμε καινούριες πόρτες, ώστε να εξασφαλίζουμε τη βιωσιμότητα του σχήματος των 350 ατόμων.
Συνεργασίες σαν κι αυτήν με τη Samsung προσφέρει ευκαιρίες για το Ινστιτούτο. Κατά κάποιο τρόπο το τοποθετεί σε ένα ειδικό και απαιτητικό χάρτη. Ήδη βρισκόμαστε σε προχωρημένες συζητήσεις με μια Γερμανική εταιρεία που έχει στόχο να δημιουργήσει στην Ελλάδα μια ομάδα έρευνας και ανάπτυξης, κυρίως λόγω του φθηνότερου εργατικού δυναμικού. Δεν παύει, όμως, να είναι μια ευκαιρία, ώστε μια ομάδα 30 – 50 ατόμων να αποκτήσουν μόνιμη σχέση με τη γερμανική εταιρεία. Επίσης, πρόσφατα ξεκινήσαμε συνεργασία με μια εταιρεία στην Αθήνα, που μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι μονιμότερο. Συζητάμε, όμως, και με μία εταιρεία που βρίσκεται στο Λονδίνο και εξετάζει να συνεργαστεί με το ΙΠΤΗΛ για να μεταφέρει στην έδρα της στην Ελλάδα λόγω του Brexit.
Γιατί η πληροφορική θεωρείται προνομιακό πεδίο για τους Έλληνες;
Η Πληροφορική δεν απαιτεί μεγάλες υποδομές, όπως –για παράδειγμα- απαιτεί η Αστροφυσική. Στην Πληροφορική η νέα γνώση παράγεται με ένα απλό λάπτοπ ή με ένα PC. Έχει να κάνει με τη δημιουργικότητα που χαρακτηρίζει τους Έλληνες, αλλά και τη συνέπεια που μας χαρακτηρίζει όταν αναλαμβάνουμε κάποια υποχρέωση. To πρόβλημα παραμένει η κακή εικόνα της χώρας στους νέους Έλληνες επιστήμονες, οι οποίοι από το τρίτο έτος των σπουδών τους στο πανεπιστήμιο αρχίζουν να ψάχνουν τρόπους για να φύγουν στο εξωτερικό, μόλις πάρουν πτυχίο. Αναζητούν διεξόδους στο εξωτερικό. Σε αυτό έχουν ευθύνη και τα Μέσα Ενημέρωσης, που θα πρέπει να προβάλλουν και τα καλά παραδείγματα που υπάρχουν στη χώρα μας.
Το ΙΠΤΗΛ θα κάνει προσλήψεις το 2019;
Έχουμε ήδη προκηρύξεις για 50 συνεργαζόμενους ερευνητές και θα χρειαστούμε κι άλλους. Ίσως να φτάσουμε τους 100 μέσα στη χρονιά. Θέλουμε κυρίως επιστήμονες πληροφορικής και μηχανικούς. Πάντως, να ξέρετε ότι δύσκολα καλύπτουμε τις ανάγκες μας. Δεν υπάρχει υπερπροσφορά. Για να διαλέξω έναν δύο συνεργάτες δεν έχω μπροστά μου ούτε 100, ούτε 200 βιογραφικά. Έχω πέντε ή δέκα το πολύ.
Γιατί συμβαίνει αυτό, τη στιγμή που η χώρα έχει μεγάλη ανεργία στους νέους επιστήμονες;
Το πρόβλημα είναι ότι τα πανεπιστήμια δεν κάνουν ιδιαίτερη προσπάθεια τα τελευταία χρόνια να πείσουν τους φοιτητές τους να προγραμματίζουν πρωτογενώς. Η τάση τα τελευταία χρόνια είναι η εκπαίδευση να οδηγεί τους φοιτητές να χρησιμοποιούν έτοιμα εργαλεία. Να συνθέτουν, δηλαδή, αξιοποιώντας εύκολες υψηλού επιπέδου γλώσσες και υπάρχοντα τμήματα προγραμματιστικού κώδικα. Νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια τα πανεπιστήμια δεν ρίχνουν τους φοιτητές στα βαθιά. Ίσως διότι επενδύουν στο να τους φέρουν σε επαφή με όσο το δυνατόν περισσότερα πεδία, κάτι που ίσως να μην είναι χρήσιμο τελικά. Για παράδειγμα, ένας προγραμματιστής, με δέκα σειρές κώδικα, μπορεί να προγραμματίσει ένα σύστημα που παίρνει δεδομένα από μια λάμπα για να μετρήσει τη φωτεινότητα ενός χώρου. Ωστόσο για να μπορέσει ένα αντίστοιχο σύστημα να βγει στην αγορά χρειάζεται να γραφούν πέντε ή δέκα σελίδες κώδικα. Η αγορά θέλει πρωτογενή πράγματα. Οπότε εμείς όσους επιλέγουμε να συνεργαστούμε συχνά χρειάζεται να τους μετεκπαιδεύσουμε.