Προβληματισμό έχουν προκαλέσει οι εξελίξεις στα δυο σημαντικά σιδηροδρομικά πρότζεκτ της Θεσσαλονίκης, τη σιδηροδρομική σύνδεση του έκτου προβλήτα του λιμανιού και τον δυτικό προαστιακό σιδηρόδρομο.
Από τον Απρίλιο που έχει γίνει η ανάκληση των δυο διαγωνισμών για να γίνουν οι οριστικές μελέτες, το μέλλον των δυο έργων έχει ανησυχήσει τους πολίτες και τους εμπλεκόμενους, δεδομένου ότι το μεν πρώτο είναι ένα έργο που σέρνεται επί πολλά χρόνια, το δε δεύτερο είναι μια αναγκαιότητα, που επίσης δεν καλύπτεται επί δεκαετίες και από τη στιγμή που μπήκε στην ατζέντα των έργων της πόλης, όλοι εύχονται να μην έχει την τύχη άλλων μεγάλων έργων υποδομής που μετρούν πολυετείς καθυστερήσεις υλοποίησης.
Η ανάκληση των διαγωνισμών για τα δυο έργα έγινε προκειμένου να ενταχθούν στη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου, με στόχο ακριβώς το πρόβλημα με τις καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση μελετών και έργων. Με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου η κυβέρνηση επιδιώκει να κερδίσει σε χρόνο στην υλοποίηση των έργων κι όχι να τα ματαιώσει, όπως υποστηρίζουν τα στελέχη της.
Ο γενικός γραμματέας Υποδομών, Γιώργος Καραγιάννης, μιλώντας στη Voria.gr ήταν σαφής ως προς το έργο της σύνδεσης του έκτου προβλήτα του λιμανιού με το σιδηροδρομικό δίκτυο: «Εμείς δίνουμε έναν αγώνα δρόμου για να προλάβουμε μέσα στο καλοκαίρι να δημοπρατήσουμε με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου το συγκεκριμένο έργο, που περιλαμβάνεται ανάμεσα στις μεγάλες και ώριμες σιδηροδρομικές υποδομές και έχει προϋπολογισμό 22 εκ. ευρώ. Το έργο έχει προχωρήσει και θα δημοπρατηθεί μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, καθώς αποτελεί έργο προτεραιότητας για την κυβέρνηση και το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών».
Οι αιτίες των ανακλήσεων
Και στις δυο αποφάσεις ανάκλησης αναφέρεται ρητώς ότι υπάρχει και μια «σύγκρουση» των δυο έργων, που αφορά στην ανισοπεδοποίηση της γραμμής και στην αναγκαιότητα ανισοπεδοποίησης δρόμων, όπου υπάρχει συσχέτιση των δυο έργων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο σκεπτικό της απόφασης ανάκλησης της σιδηροδρομικής σύνδεσης του λιμανιού αναφέρεται ότι «το πρώτο τμήμα του σχεδιαζομένου έργου της νέας σιδηροδρομικής σύνδεσης του 6ου Προβλήτα, το οποίο χωροθετείται εκτός της λιμενικής ζώνης του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ Α.Ε.), συναρτάται άμεσα με το σχεδιαζόμενο έργο της Ανάπτυξης Δικτύου Προαστιακού Σιδηροδρόμου στη Δυτική Θεσσαλονίκη και τις απαραίτητες επεμβάσεις ανισοπεδοποίησης κύριων οδικών αξόνων στην αστική περιοχή από την οποία διέρχονται τα δύο αυτά έργα, το δε δεύτερο τμήμα του, το οποίο ευρίσκεται εντός της λιμενικής ζώνης του ΟΛΘ, συναρτάται άμεσα με την υλοποίηση νέων επενδύσεων που σχεδιάζονται από την εταιρεία 'ΟΛΘ Α.Ε.', με αποτέλεσμα εκ των ανωτέρω παρεμβάσεων να τροποποιούνται ουσιωδώς οι τεχνικές και οικονομικές παράμετροι, που σχετίζονται με το αντικείμενο της υπό ανάθεση συμβάσεως με αριθμό διακήρυξης 3001 και, ως εκ τούτου, η εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου της εν λόγω συμβάσεως δεν ενδιαφέρει πλέον την 'ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε.' ως Αναθέτοντα Φορέα, διότι τούτο δεν καλύπτει πλέον τις σημερινές απαιτήσεις των αναγκαίων τροποποιήσεων για την ολοκλήρωση της Νέας Σιδηροδρομικής Σύνδεσης του 6ου Προβλήτα Λιμένα Θεσσαλονίκης».
Στην απόφαση ανάκλησης του έργου του δυτικού προαστιακού σιδηροδρόμου (City Train) αναφέρεται ως αιτία της ανάκλησης το γεγονός ότι το έργο εμπίπτει κυρίως στην αρμοδιότητα του Οργανισμού Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης (ΟΣΕΘ). Ο ΟΣΕΘ είναι αρμόδιος για τον συντονισμό και έλεγχο του συγκοινωνιακού έργου και των μέσων μαζικών μετακινήσεων στη Θεσσαλονίκη και με έγγραφό του είχε ενημερώσει τους αρμόδιους για την αξία του δυτικού προαστιακού σιδηροδρόμου, τονίζοντας ότι πρέπει:
«-Να υπάρξουν βελτιωτικές παρεμβάσεις ενίσχυσης των προβλέψεων για καλλίτερη κάλυψη της αστικής κινητικότητας, ήτοι: ανάγκη ανακαίνισης της υφιστάμενης πεζοδιάβασης (Στάση 'Μενεμένη'), χωροθέτηση νέας πεζοδιάβασης στη περιοχή του παλαιού Σταθμού, προτάσεις αλλαγών μεσαίας/μείζονος κλίμακας στην περιοχή του Σταθμού των ΚΤΕΛ 'Μακεδονία', έργα Διαλειτουργικότητας με το μετρό Θεσσαλονίκης, εν όψει ολοκλήρωσης μελετών δυτικών επεκτάσεων, ενίσχυση διεπαφής με τερματικούς χώρους ευθύνης 'ΟΛΘ Α.Ε.', συνεννοήσεις και προτάσεις βελτίωσης συνδεσιμότητας με φορείς και χώρους έλξης μετακινούμενων (π.χ. Campus του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος και της ΒΙ.ΠΕ. στη Σίνδο) κ.ά.
-Να ενταχθεί στο υπό μελέτη έργο μία επιπλέον μελέτη, που θα αφορά στον ανασχεδιασμό των γραμμών αστικής συγκοινωνίας της περιοχής επιρροής του City Train, ώστε να διασφαλιστεί η συνέργεια των μέσων και η πολυτροπικότητα του συστήματος, ώστε να αποφευχθούν οι επικαλύψεις των μέσων, αιτήματα που επιφέρουν την αναγκαιότητα της τροποποίησης των υφιστάμενων ΚΥΑ έγκρισης περιβαλλοντικών όρων των σιδηροδρομικών γραμμών, με την ένταξη σε αυτές των σιδηροδρομικών στάσεων και σταθμών, που θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μέσω φακέλων τροποποίησης αλλά με πληρότητα φακέλου νέας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), δεδομένου ότι θα ακολουθηθεί η πλήρης διαβούλευση κατά τη διαδικασία έγκρισης, γεγονός το οποίο επιφέρει την αναπροσαρμογή της προεκτιμώμενης αμοιβής των Περιβαλλοντικών Μελετών (κατηγορίας 27) του Τεύχους Προεκτιμωμένης Αμοιβής της υπ' αριθμόν 3003 Διακήρυξης, με αποτέλεσμα να τροποποιούνται ουσιωδώς οι τεχνικές και οικονομικές παράμετροι, που σχετίζονται με το αντικείμενο της υπό ανάθεση συμβάσεως με αριθμό διακήρυξης 3003 και η εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου της εν λόγω συμβάσεως δεν ενδιαφέρει πλέον την 'ΕΡΓΟΣΕ Α.Ε.' ως Αναθέτοντα Φορέα, διότι τούτο δεν καλύπτει πλέον τις σημερινές απαιτήσεις των αναγκαίων τροποποιήσεων για την ολοκλήρωση της Ανάπτυξης Δικτύου Προαστιακού Σιδηροδρόμου στη Δυτική Θεσσαλονίκη».
Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΕΡΓΟΣΕ, Χρήστος Βίνης, στην πρόσφατη τοποθέτησή του στο Φόρουμ των Δελφών αναφερόμενος στη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου επισήμανε ότι «πρόκειται για ένα χρήσιμο και ευέλικτο εργαλείο, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις στρεβλώσεις του παρελθόντος. Το έργο ωριμάζει εσωτερικά και στο τέλος του διαλόγου, η μελέτη γίνεται κτήμα του ίδιου του αναδόχου Έτσι, παύουν διάφορα προβλήματα, όπως η προσβολή των μελετών και μειώνεται ο χρόνος ολοκλήρωσης των διαδικασιών».
Στην ίδια τοποθέτησή του ανέφερε μεταξύ των έργων που πρόκειται να δημοπρατηθούν εντός του καλοκαιριού και τη σιδηροδρομική σύνδεση του έκτου προβλήτα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης, που έχει ήδη προϋπολογισμό 22 εκ. ευρώ. Το γεγονός ότι δεν έγινε αναφορά στον δυτικό προαστιακό σιδηρόδρομο της Θεσσαλονίκης είναι ότι έτσι κι αλλιώς απαιτείται περαιτέρω μελετητική ωρίμανση και τροποποιήσεις στο έργο (στάσεις κτλ.), που δεν προλαβαίνουν το καλοκαίρι να ολοκληρωθούν.
Ανάλογη είναι και η θέση του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, καθώς πέραν της δημοπράτησης του έργου της σιδηροδρομικής σύνδεσης του λιμανιού, που εντάχθηκε ήδη στη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου, μέσα στο καλοκαίρι, ο δυτικός προαστιακός πρέπει να αποκτήσει ανάλογη ωριμότητα και στη συνέχεια να ακολουθήσει την ίδια πορεία σε επόμενο χρόνο, ο οποίος όμως δεν έχει προσδιοριστεί ακόμη, καθώς εξαρτάται από τις μελέτες και τις τροποποιήσεις.