του Φάνη Ουγγρίνη*
Παρουσιάστηκε λοιπόν, αλλά συζήτηση δε προκάλεσε. Το Ελλάδα 2.0 δεν περιέχει εκπλήξεις σε σχέση με το σχέδιο της Επιτροπής Πισσαρίδη. Κατά βάσιν αποτελεί ένα άθροισμα ευχών, προτάσεων και σκέψεων για μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις που κυκλοφορούν από το '90. Ουσιαστικά ξεχωρίζουν η επιλεξιμότητα χρηματοδότησης επενδύσεων σχετικών με συγχωνεύσεις και απορροφήσεις (για πρώτη φορά θα προσφέρονται ξεκάθαρα οικονομικά κίνητρα προς την κατεύθυνση μεγαλύτερων επιχειρήσεων), και η συνεχιζόμενη ψηφιοποίηση του Δημοσίου (αποκλειστικά επειδή μας ενθαρρύνει η παρουσία του Πιερρακάκη ως επικεφαλής της προσπάθειας). Κατά τ' άλλα, έχουμε δει στο παρελθόν αλλεπάλληλα προγράμματα στήριξης, τα οποία καταρτίστηκαν με εξαιρετικές προθέσεις και διατυπώθηκαν με εξαιρετική επιχειρηματολογία, όμως ούτε την ανταγωνιστικότητα μας βελτίωσαν, ούτε την κοινωνική συνοχή, ούτε τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της εθνικής οικονομίας. Μόνο να ελπίζουμε μπορούμε λοιπόν.
Κατ' ουσίαν, σε μια χώρα με τόσους οφειλέτες σε τράπεζες και Δημόσιο (με χρέη πάνω από το 50% του ΑΕΠ, κανονικά θα έπρεπε πλέον να αντιμετωπίζονται ως ενιαίο σύνολο), και με τέτοια έλλειψη αποθεματικών κεφαλαίων για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, οι αποδέκτες των πόρων του Ταμείου αναμένεται να είναι λιγοστοί. Και απ" αυτούς, προφανώς δε θα έχουν όλοι ούτε τις προθέσεις, ούτε το υπόβαθρο, ούτε το σχεδιασμό για να αιτηθούν αξιοσέβαστα ποσά. Πολύ φοβάμαι ότι η απορροφητικότητα εκ μέρους του ιδιωτικού τομέα θα αποδειχθεί ιδιαίτερα μικρή, με αποτέλεσμα εκεί γύρω στο 2025 ν' αρχίσουν οι κρατικοί φορείς να τρέχουν να υποβάλουν προτάσεις στερούμενες οράματος, γραμμένες στο πόδι, με μοναδικό σκοπό τους τη στήριξη της εσωτερικής κατανάλωσης. Κοινώς, μια από τα ίδια. Ακόμη και η πρόβλεψη για 200.000 νέες θέσεις εργασίας προκαλεί πικρά χαμόγελα σε μια χώρα με 1.030.000 καταγεγραμμένους ανέργους, ανάμεσα στους οποίους περιλαμβάνονται σχεδόν 400.000 νεαρά άτομα, ενώ δεν συνυπολογίζεται σημαντικό ποσοστό κατεστραμμένων αυτοαπασχολούμενων.
Ωστόσο, το εξαγγελθέν σχέδιο θα μπορούσε να ολοκληρώσει μια μακρά περίοδο για την ελληνική οικονομία και κοινωνία. Τη χρονική περίοδο της αδράνειας, της ατολμίας, της αναβλητικότητας και της κακοδιαχείρισης που μας οδήγησαν στην Κρίση. Μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, το Ελλάδα 2.0 μπορεί να κλείσει ένα σωρό εκκρεμότητες αδιανόητες για προηγμένα κράτη, και να θέσει τη βάση για μια πραγματικά νέα κανονικότητα, εντελώς διαφορετική από εκείνη που γνωρίζαμε στο παρελθόν. Προς αυτή την κατεύθυνση δεν θα λειτουργήσουν μόνο οι επενδύσεις, αλλά και οι απαιτούμενες για τις εκταμιεύσεις μεταρρυθμίσεις. Και οι μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να είναι τολμηρές, ειδικά όσον αφορά το εργατικό δυναμικό. Ε ναι, αν θέλουμε να γίνουμε σαν αυτούς που θαυμάζουμε, οφείλουμε ν' αποδεχθούμε πως πάρα πολλοί νέοι μας θα πρέπει να στραφούν νωρίς νωρίς σε τεχνικά επαγγέλματα, πως πολλά θεωρητικά πανεπιστημιακά τμήματα θα πρέπει να κλείσουν και πως πολλοί από τους σημερινούς ανέργους θα πρέπει να κατευθυνθούν σε καινούργιες σταδιοδρομίες.
Το Ελλάδα 2.0 δεν προκαλεί ρίγη συγκίνησης, μα αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι ικανό να μεταμορφώσει τη χώρα. Εάν όμως μοιραστεί αντιπαραγωγικά, στα ταμεία κάποιων ελάχιστων γνωστών εθνικών ομίλων και ξένων επενδυτών χωρίς...ξένα κεφάλαια, τότε το στρατηγικό αποτύπωμά του θα είναι μεν μικρό αναπτυξιακά, μα τεράστιο πολιτικά. Τα ακόμη δοκιμαζόμενα θύματα της περασμένης δεκαετίας έχουν εξαντλήσει την υπομονή τους.
*Ο Φάνης Ουγγρίνης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων