του Σταύρου Κουμεντάκη*
Το καταστατικό της Ανώνυμης Εταιρείας αποτελεί το σημαντικότερο έγγραφό της. Στο καταστατικό καταγράφονται (και ρυθμίζονται) πολύ σημαντικά, προσδιοριστικά, στοιχεία της ύπαρξης και της λειτουργίας της.
Ελάχιστοι, δυστυχώς, επιχειρηματίες γνωρίζουν τις ρυθμίσεις του καταστατικού τους. Απειροελάχιστοι ασχολήθηκαν με το περιεχόμενό του.
Oι ιδρυτές της Ανώνυμης Εταιρείας κατά κανόνα προσέτρεχαν (και, δυστυχώς, συνεχίζουν να προστρέχουν) στο υπόδειγμα του συμβολαιογράφο τους(;). Κανένας, κατά κανόνα, δικηγόρος-νομικός παραστάτης δεν εξέφραζε οποιαδήποτε άποψη επί του περιεχομένου του.
Το ίδιο καταστατικό-κονσέρβα καλούνταν, πάντοτε, να καλύψει όλων, ανεξαιρέτως, τις ανάγκες. Μέχρις ότου οι όχι εξαιρετικές σχέσεις μεταξύ των μετόχων έβρισκαν πρόσφορο έδαφος να αναδυθούν στην επιφάνεια. Ήταν, πάντοτε, αργά!
Οι επιχειρηματίες συχνά βρίσκονται αντιμέτωποι με σοβαρά προβλήματα, τα οποία θα είχαν αποφύγει αν υπήρχαν οι δέουσες καταστατικές προβλέψεις. Ολοένα και περισσότεροι είναι εκείνοι που αισθάνονται την ανάγκη να προστρέξουν στους κατάλληλους νομικούς συμβούλους για τη σύνταξη (ή/και αναμόρφωση) του καταστατικού της εταιρείας τους.
Η έκταση του καταστατικού και των καταστατικών ρυθμίσεων
Έχουμε εθισθεί σε συμβολαιογραφικές πράξεις-καταστατικά των ανωνύμων εταιρειών τα οποία αποτελούν αντιγραφή του νόμου. Όμως ο πολύπαθος (προηγούμενος) ν. 2190/1920 δέχθηκε δεκάδες επεμβάσεις στην εκατονταετή ιστορία του. Τι γινόταν σε κάθε αλλαγή του; Απαιτούνταν τροποποίηση του (κατ’ αντιγραφή του νόμου) καταστατικού και νέα οικονομικά βάρη για τον επιχειρηματία. Κάποιοι, όμως, και αυτό ακόμα παραμελούσαν: συναντούμε καταστατικά με τις ίδιες, προ τριακονταετίας, παρωχημένες ρυθμίσεις.
Τα βασικά στοιχεία του καταστατικού
Ο πρόσφατος νόμος προβλέπει τις ελάχιστες διατάξεις του καταστατικού της ανώνυμης εταιρείας. Δεν απαιτείται όμως να περιέχει διατάξεις που απλώς αποτελούν επανάληψη του νόμου. Έτσι το καταστατικό της ανώνυμης εταιρείας θα μπορούσε να περιορίζεται σε μόλις έξι (6) διατάξεις.
Όμως, ο πρόσφατος νόμος παρέχει πολυποίκιλες ευχέρειες για τη ρύθμιση κρίσιμων θεμάτων που αφορούν τη λειτουργία των ανωνύμων εταιρειών. Αξιοποιεί την τεχνολογία αλλά και σύγχρονα, διεθνή, εργαλεία.
Επιβάλλεται οι ρυθμίσεις του καταστατικού να λαμβάνουν υπόψη τους (και ρυθμίζουν) σωρεία σημαντικών θεμάτων. Κάποια από αυτά: Τα είδη των τίτλων (μετοχές, ομολογίες, warrants, ιδρυτικοί τίτλοι) και επιμέρους σχετικά θέματα και ευχέρειες. Οι μετοχικοί τίτλοι. Τα είδη των μετοχών [κοινές και προνομιούχες (με πολλών ειδών αξιοποιήσιμα και λειτουργικά προνόμια), εξαγοράσιμες, δεσμευμένες (με ενδιαφέρουσες δυνητικές δεσμεύσεις-μεταξύ των οποίων το drag και tag along right), το δικαίωμα προαίρεσης. Θέματα σχετικά με την εκλογή, λειτουργία, σύνθεση (ακόμα και μονομελούς!) Διοικητικού Συμβουλίου. Η διαχείριση θεμάτων συγκρούσεως συμφερόντων και αποφυγής ανταγωνιστικών δράσεων. Η διαχείριση θεμάτων διαδοχής και προστασίας της επένδυσης.
Τα θέματα είναι ποικίλα. Οι δυνατότητες εκτεταμένες. Η επιλογή ενδεχομένως κοπιώδης αλλά, πιθανότατα, κρίσιμη.
Η ανάγκη της (tailor made) προσαρμογής του καταστατικού ΟΛΩΝ των ανωνύμων εταιρειών
Τα καταστατικά των υφισταμένων ανωνύμων εταιρειών είναι επιβεβλημένο να προσαρμοσθούν στις διατάξεις του πρόσφατου νόμου. Είναι δεδομένο πως απαιτείται αναλυτική ενημέρωση από τους (κατάλληλους) νομικούς συμβούλους, η από κοινού αξιολόγηση των δεδομένων και των ευχερειών του πρόσφατου νόμου και (ιδίως) η προσαρμογή στις ανάγκες κάθε μιας επιχειρηματικής οντότητας και δραστηριότητας.
To προσαρμοσμένο στις ανάγκες της καθεμιάς επιχείρησης και καθενός επιχειρηματία καταστατικό (:tailor made) ΔΕΝ αποτελεί πολυτέλεια αλλά επιτακτική ανάγκη!
Σταύρος Κουμεντάκης
Senior Partner
Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.: Το παρόν άρθρο σε αναλυτική μορφή
*Ο Σταύρος Κουμεντάκης είναι Senior Partner στην Koumentakis and Associates Law Firm.