Skip to main content

Το σύγχρονο μάρκετινγκ με… συνταγές από την Επανάσταση του 1821

«Το 1821 και το επιχειρείν»: Αποκωδικοποιώντας τις θετικές συμπεριφορές των αγωνιστών και εντάσσοντάς τες στη σύγχρονη ζωή και την επιχειρηματικότητα

Τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 είναι μια πολύ καλή ευκαιρία αφενός να μελετηθούν τα γεγονότα της εποχής, καθώς και όσα προηγήθηκαν και όσα ακολούθησαν. Επίσης μας δίνουν εξίσου τη δυνατότητα να αντλήσουμε από το παράδειγμα των πρωταγωνιστών. Σε αυτό το πλαίσιο ο Οδυσσέας Κόλλιας, σύμβουλος επιχειρήσεων, μέντορας, άνθρωπος του μάρκετινγκ και των βιβλίων –ανάμεσα σε αυτά που υπογράφει είναι τα «Μύθοι του Αισώπου και μάρκετινγκ», «Νευρομάρκετινγκ», «Καθημερινό μάρκετινγκ», επιχειρεί να αποκωδικοποιήσει τις θετικές ανθρώπινες συμπεριφορές των αγωνιστών και ταυτόχρονα να τις εντάξει στη σύγχρονη ζωή και την επιχειρηματικότητα. Όπως ο ίδιος σημειώνει, «με αφορμή το ιδεώδες της ελευθερίας, με δεδομένες τις ιστορικές καταγραφές από τη ζωή και τη δράση των αγωνιστών δημιουργείται μια διάδραση με το σύγχρονο επιχειρείν, τις στρατηγικές μάρκετινγκ και την αγορά».

Το αποτέλεσμα αυτής της μελέτης καταγράφεται στο βιβλίο «Το 1821 και το επιχειρείν», που κυκλοφορεί τις επόμενες ημέρες από τις εκδόσεις iWrite που βρίσκονται στη Θεσσαλονίκη. Ο υπότιτλος του βιβλίου «18 αρετές ηγεσίας και 21 αρχές για τη νίκη στο επιχειρείν» περιγράφει το περιεχόμενο. Ακόμα και εάν οι χαρακτήρες ή τα κίνητρα πολλών αγωνιστών του ’21 ή κάποιων ομάδων, όπως οι Φαναριώτες ή οι προεστοί, αποτελούν αντικείμενο διαφωνιών ανάμεσα στους ιστορικούς, σε αυτό το βιβλίο επιλέγεται η θετική τους πλευρά, είτε σαν στοιχείο της ηγετικής τους ικανότητας είτε σαν πράξεις που πρόσφεραν στους Έλληνες τη νίκη. Άλλωστε ο ίδιος ο συγγραφέας επισημαίνει ότι «το βιβλίο αυτό είναι γραμμένο από οικονομολόγο, όχι από ιστορικό, δεν καταθέτει απόψεις και κρίσεις για την ιστορία, για αυτό επιλέχτηκαν αξιόπιστες και ποικίλες πηγές ιστορικής αναφοράς, που εξυπηρετούν τους σκοπούς του βιβλίου».

Το πρώτο μέρος του βιβλίου αποτελείται από 18 ενότητες που αναφέρονται στις ηγετικές ικανότητες των αγωνιστών και προβάλλονται στη διοίκηση των επιχειρήσεων.
Το δεύτερο μέρος αποτελείται από 21 ενότητες που αφορούν τις αρχές που διακατείχαν την επανάσταση των Ελλήνων που ισχύουν και στην επιχειρηματικότητα. Κάθε ενότητα από αυτές υποδιαιρείται σε τρεις υποενότητες. Στη πρώτη υποενότητα γίνεται αναφορά στην ηγετική ικανότητα ή την αρχή που περιγράφεται, στη δεύτερη υποενότητα καταγράφονται οι σχετικές αληθινές ιστορίες από την Επανάσταση και τη ζωή των ηρώων και στη τρίτη υποενότητα αναδεικνύεται η επιχειρηματική πρακτική που προκύπτει.

Προδημοσίευση

Η Voria.gr παρουσιάζει σήμερα ως προδημοσίευση του βιβλίου «Το 1821 και το επιχειρείν» το κεφάλαιο που αναφέρεται στην έννοια της υπέρβασης, μια ιδιότητα που χαρακτηρίζει πολλούς από τους επιτυχημένους ανθρώπους στη ζωή και στις επιχειρήσεις.

Η υπέρβαση στη ζωή

Τα άτομα που υπερβαίνουν τον εαυτό τους τολμούν να κάνουν πράγματα που δεν κάνουν οι άλλοι, βρίσκονται μπροστά από την εποχή τους, εφευρίσκουν πρωτότυπες μεθόδους για τις ενέργειές τους. Έχουν ψυχολογική ανάγκη να υπερβούν τα κατεστημένα και απολαμβάνουν αυτό που πράττουν. Έχουν εμμονή με την πρόοδο, αναζητούν υψηλά πρότυπα, καταβάλλουν υπερβολική προσπάθεια, ξέρουν πώς να εμπνέουν τους άλλους, να αναθέτουν έργο. Επιτυγχάνουν να συνεργάζονται με επιτυχία, ενθαρρύνουν, πείθουν και παρακινούν, θέτουν σαφείς στόχους στον εαυτό τους και τους άλλους. Η επιθυμία για την υπέρβαση ενδυναμώνει τον άνθρωπο στις προσπάθειές του. Αυτοί που είναι κοντά τους αναγνωρίζουν το πείσμα τους, ενθουσιάζονται και τους ακολουθούν.

Οι άνθρωποι που αναζητούν την υπέρβαση είναι αποφασιστικοί, οργανωμένοι και παρακολουθούν την πρόοδο ενός έργου, τον χρόνο και τα επιτεύγματα της προσπάθειας. Αναζητούν τη συνεχή τους εκπαίδευση, παίρνουν καθοδήγηση, θεωρούν την επιτυχία μέρος της αυτοεκτίμησής τους.



Η υπέρβαση των αγωνιστών του 1821

Ο υπερβατικός στόχος των υπόδουλων Ελλήνων να αγωνιστούν για την ελευθερία τους, παρά τις δυσκολίες τους, έφερε τη νίκη. Η υπέρβαση των αγωνιστών του 1821 περιγράφεται στα απομνημονεύματα του Θόδωρου Κολοκοτρώνη ως εξής: «Όταν αποφασίσαμε να κάμωμε την Επανάσταση, δεν εσυλλογισθήκαμε ούτε πόσοι είμεθα ούτε πως δεν έχουμε άρματα ούτε ότι οι Τούρκοι βαστούσαν τα κάστρα και τις πόλεις… Ο κόσμος μας έλεγε τρελούς. Ημείς, αν δεν είμεθα τρελοί, δεν εκάναμε την επανάσταση, διατί ηθέλαμε συλλογισθεί πρώτον διά πολεμοφόδια, καβαλλαρία μας, πυροβολικό μας, πυροτοθήκες μας, τα μαγαζιά μας, ηθέλαμε λογαριάσει τη δύναμη την εδική μας, την τούρκικη δύναμη. Τώρα όπου ενικήσαμε, όπου ετελειώσαμε με καλό τον πόλεμό μας, μακαριζόμεθα, επαινόμεθα…», από την ομιλία του Κολοκοτρώνη στην Πνύκα. Λόγος που αναδεικνύει τη διάθεση που είχαν οι Έλληνες για τον αγώνα, που υπερέβαινε τη λογική. Είναι χαρακτηριστική, εξάλλου, η ρήση του Κολοκοτρώνη: «Οι Έλληνες είναι τρελοί, αλλά έχουν Θεόν φρόνιμον».

Ο Νίκος Καζαντζάκης, από τη μεριά του, χαρακτηρίζει θεϊκή παραφροσύνη την επανάσταση των Ελλήνων. Όπως γράφει χαρακτηριστικά: «από την πεδιάδα του Μαραθώνα έως τα γκρεμισμένα τείχη του Μεσολογγίου κι από το Μεσολόγγι έως τα θρυλικά βουνά της Βόρειας Ηπείρου, μπορούμε βήμα με το βήμα, με τον αιώνα, να παρακολουθήσουμε απάνω στην Ελλάδα το περπάτημα της ελευθερίας… Γιατί καταπληκτικό θαύμα είταν η έφοδος αυτή του ’21. αγγίζει τα όρια της παραφροσύνης, μα μιας παραφροσύνης θεϊκιάς». Και συνεχίζει: «οι φρόνιμοι πατριώτες, οι μυαλωμένοι, καταριόνταν τους άμυαλους αντάρτες ή εξόρκιζαν το έθνος να περιμένει. Μα ευτυχώς η λογική δεν οδηγάει ποτέ την ανθρώπινη ιστορία. υπάρχει μια άλλη λογική, ανώτερη, η λογική της καρδιάς. Υπάρχει μια μυστηριώδης φωνή που ακούγεται στις πιο κρίσιμες στιγμές όχι στο κεφάλι παρά στο στήθος του ανθρώπου. κι η φωνή αυτή είναι παράλογη και αλάθευτη. Χαρά στους ανθρώπους και στους λαούς που την ακούνε. Οι Έλληνες την άκουσαν. Έβγαινε από τα κόκκαλα των Ελλήνων τα ιερά, από τα βάθη της ελληνικής γης, όπου κοίτουνται, πιο ζωντανοί από τους ζωντανούς, οι μεγάλοι πρόγονοι». Η έκφραση, παράλογη και αλάθευτη, είναι αντιπροσωπευτική της υπέρβασης που ενυπήρχε στον αγώνα του 1821.

Ο Φώτης Κόντογλου, περιγράφοντας την Επανάσταση του 1821, γράφει ότι κάποιος που ακούει το αφήγημα του ’21: «Θαρρεί πως δεν γινήκανε στ’ αληθινά αυτά που ακούει, αλλά πως είνε κάποιο έμορφο παραμύθι… Κάποιος μυστικός πλούτος τα χρυσώνει όλα… Λεοντόκορμοι άνδρες που βαστούσανε από αρχαία αίματα, ζούσανε στον ανοιχτόν αγέρα όπως τους έπλασε ο Θεός, με γένεια, με μουστάκια, με μακρυά μαλλιά σαν τον Χριστό, γοργοπόδαροι, λιγόφαγοι, θρήσκοι, ταπεινοί μπροστά στους γεροντότερους και στους παπάδες, με ψυχή γεμάτη κρυφά πλούτη…» Και σε αυτή την περιγραφή είναι εμφανής η γενναιότητα των Ελλήνων, πέρα από τα δεδομένα.
Και ο Κωνσταντίνος Τσάτσος εξυμνεί τον αγώνα, αναφέροντας: «ούτε τα εγκλήματα της διχόνοιας ούτε οι αθλιότητες των συμφερόντων (που δεν λείπουν σε κανένα συλλογικό ανθρώπινο έργο) δεν φτάνουν να καλύψουν τη λάμψη των ηρωικών κατορθωμάτων, της στρατηγικής μεγαλοφυίας, της πολιτικής αρετής, που επιδείξανε τότε και ο ανώνυμος λαός, αλλά και οι επώνυμοι – τόσο αυτοί που από πολλές γενιές ήταν άρχοντες όσο και αυτοί που πρώτα μέσ’ στη φωτιά του αγώνα κέρδισαν την αρχοντιά τους… Γι’ αυτό το ’21 δεν ήταν μόνο Επανάσταση. ήταν και Ανάσταση…».

Βέβαια και σε προσωπικό επίπεδο οι αγωνιστές έδειξαν υπέρβαση στους αγώνες τους, όπως ο Νικηταράς στη μάχη των Δολιανών που κατόρθωσε με λίγες εκατοντάδες Έλληνες μαχητές να νικήσει τους χιλιάδες Τούρκους του Κεχαγιέμπεη, τρέποντάς τους σε άτακτη φυγή. Γι' αυτόν τον πραγματικό του άθλο, οι συμπολεμιστές του τον ονόμασαν Τουρκοφάγο. Ο ιστορικός Δημήτρης Φωτιάδης περιγράφοντας την πολεμική συμπλοκή στον Αη Σώστη, τον Ιούλη του 1822, γράφει: «… ο Νικηταράς… γυμνώνει το σπαθί του και γκαρδιώνει τα παλικάρια του. Σίφουνας ροβολάνε την πλαγιά και χύνουνται πάνω στ’ ανθρώπινο μπουλούκι… ο Νικηταράς είχε πια μεθύσει. Χτυπάει δεξά-ζερβά φωνάζοντας: -Κουράγιο Νικήτα, Τούρκους σκοτώνεις! Τρία σπαθιά σπάνε στα χέρια του». Περιγραφή που αναδεικνύει τον ηρωισμό του Νικηταρά και την υπέρβαση στον τρόπο που μαχόταν.

Όσον αφορά τον Ρήγα Φεραίο, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός αναφέρει στα Απομνημονεύματά του: «Περί τα τέλη του ΙΗ’ Αιώνος ανεφάνη εις τολμηρός ανήρ Ρήγας ονομαζόμενος, από το Βελεστίνον της Θεσσαλίας, όστις εστοχάσθη να ενσπείρει γενικώς εις το Έθνος των Ελλήνων τον ενθουσιασμόν της ελευθερίας, και επέτυχε να εφελκύσει πολλούς και εκλεκτούς μεθ’ εαυτού συμφώνους εις το σχέδιον, το οποίον εσύνθεσε περί της κατά του τυράννου επαναστάσεως, και περιφερόμενος εις τα μέρη της Ευρώπης, εφαντάζετο να κατορθώσει την εις τούτο υπεράσπισιν μιας Ευρωπαϊκής Δυνάμεως».  Περιγραφή που αναδεικνύει το υπερβατικό όραμα του Ρήγα.
Και στη θάλασσα, επίσης, οι αγωνιστές νίκησαν υπερβαίνοντας τα δεδομένα, όπως φαίνεται από τα κατορθώματα του μπουρλοτιέρη Κωνσταντίνου Κανάρη που εντυπωσίασαν την κοινή γνώμη. Ανατίναξε τη ναυαρχίδα του Καρά Αλή στη Χίο, πυρπόλησε οθωμανικό πολεμικό πλοίο στην Τένεδο και επιχείρησε να κάψει τον Αιγυπτιακό στόλο στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας.

Αναφέρεται, επίσης, ένα περιστατικό που αναδεικνύει τη μοναδική γενναιότητα του Μιαούλη. Σύμφωνα με αυτό: «σε μια θαλασσοταραχή που τα κύματα απειλούσαν από στιγμή σε στιγμή να καταπιούν το καράβι του Ανδρέα Μιαούλη οι ναύτες του είχαν ξεκρεμάσει το εικόνισμα της Παναγίας και το περιφέραν στο κατάστρωμα παρακαλώντας την να τους σώσει. Ο Μιαούλης στεκόταν ατάραχος κοντά στα ξάρτια, παρακολουθούσε τους ναύτες και είπε στον λοστρόμο: - Να ήμουν εγώ Παναγία, θα τους έπνιγα όλους αυτούς τους μασκαράδες, που έχουνε χέρια και άρμενα και καρτεράνε να γλυτώσουν από της Παναγιάς τη συνδρομή… Σύρε και πες τους να βάλουν την εικόνα στον τόπο της και να είναι έτοιμοι να μανουβράρουν όπως θα τους παραγγείλω εγώ. Και εγώ το παίρνω επάνω μου και θα τους γλυτώσω. Όχι να κάνουν έτσι με το εικόνισμα. Έτσι δεν παρακαλούν την Παναγιά, τη βλαστημάνε..» Φράσεις που αναδεικνύουν τη διάθεση για υπέρβαση που διακατείχε τον Μιαούλη.

Η υπέρβαση του επιχειρηματικού ηγέτη

Ο ηγέτης που επιδιώκει την υπέρβαση δεν γνωρίζει περιορισμούς δύναμης, αναζητά τη μαγεία της νίκης, εστιάζει στα απαραίτητα και αναλαμβάνει την ευθύνη για αυτά, δημιουργώντας κουλτούρα υπεραξίας στην ομάδα του. Οι ηγέτες που αναζητούν την υπέρβαση καθοδηγούν τα στελέχη της επιχείρησής τους, ώστε κάθε μέλος της ομάδας να συμβάλει στην επίτευξη των υψηλών στόχων. Οι άνθρωποι υπερβαίνουν τον εαυτό τους εάν γνωρίζουν ότι η επιχείρηση τους εμπιστεύεται, με αυτό τον τρόπο ενδυναμώνονται, παράγουν και καινοτομούν.

Ο ηγέτης διατυπώνει το όραμα που υπερβαίνει τα δεδομένα και δημιουργεί ευκαιρίες για την ανάπτυξη των μελών της ομάδας, καθορίζει αποτελεσματικές μεθόδους για να επηρεάσει τα μέλη ώστε να επιτύχουν τα βέλτιστα επίπεδα στην επίτευξη του συλλογικού στόχου.

Όπως σημειώνει ο Δ. Μπουραντάς, «η διάθεση για άσκηση ηγεσίας πηγάζει, σε ένα βαθμό, από την ανάγκη του ατόμου να φθάσει σε αποτελέσματα τα οποία, από το ίδιο ή και από άλλους, θεωρούνται σημαντικά ή επιτεύγματα. Αντλεί λοιπόν ευχαρίστηση από την ύπαρξη υψηλών προσδοκιών για δημιουργία, την αίσθηση μια ευρύτερης αποστολής, την ανάληψη προκλητικών καθηκόντων και δύσκολων στόχων και την επίτευξη αποτελεσμάτων τα οποία όμως εκτιμώνται και αναγνωρίζονται από το ίδιο το άτομο και τους άλλους ως ιδιαίτερα σημαντικά. Η ανάγκη αυτή συνδέεται με ιδανικά και αξίες που ένα άτομο πιστεύει και μέσω της ηγεσίας προσδοκά και επιδιώκει να κάνει πράξη. Πρόκειται ουσιαστικά για μια αίσθηση αποστολής, ένα όραμα για ένα καλύτερο μέλλον που το άτομο συλλαμβάνει και επιθυμεί ισχυρώς να φθάσει, δεσμεύεται και αγωνίζεται με πάθος να το φθάσει. Αυτή η ανάγκη για επιτεύγματα κάνει το άτομο να ονειρεύεται - οραματίζεται ένα καλύτερο μέλλον, να παίρνει πρωτοβουλίες, να προκαλεί το κατεστημένο, να αναλαμβάνει ρίσκο, να εργάζεται σκληρά, με επιμονή και πάθος, για να υλοποιήσει υψηλούς στόχους, ιδανικά και οράματα».

 

Ο Οδυσσέας Κόλλιας