Του Σταύρου Κουμεντάκη*
Ποιος επιχειρηματίας άραγε θα προβληματιζόταν ιδιαίτερα πριν ανοίξει το συρτάρι/ταμείο της επιχείρησής του, προκειμένου να πάρει κάποια χρήματα για τα μικροέξοδά του όταν, για κάποιο λόγο, είχε ξεμείνει από μετρητά;
Και ποιος είναι εκείνος ο επιχειρηματίας που δεν σκέφτηκε, άραγε, πως θα μπορούσε να εκδώσει ένα, έστω, τιμολόγιο για την επιχείρησή του για μια δαπάνη που ήταν προσωπική-δική του και όχι εταιρική;
Κι αν σε οποιαδήποτε από τις συγκεκριμένες περιπτώσεις κάποιος υπάλληλος σταματούσε τον επιχειρηματία/ιδιοκτήτη/αφεντικό λέγοντάς του: «ΔΕΝ έχεις το δικαίωμα», μάλλον «δεν θα έβγαζε τη μέρα» (ο υπάλληλος-φυσικά) στο γραφείο του...
Είναι αυτές ακριβώς οι στιγμές που ο επιχειρηματίας αισθάνεται τη βεβαιότητα πως όπως η επιχείρηση «είναι δική του», «δικό του και το ταμείο της». Είναι οι στιγμές που ο επιχειρηματίας συγχέει τα όρια ανάμεσα στα οικονομικά της επιχείρησής του και του ίδιου-ανάμεσα στο ταμείο της επιχείρησης και την τσέπη του.
Τα όρια (για να είμαστε δίκαιοι) είναι, συχνά, δυσδιάκριτα...
Η υπεξαίρεση σε βάρος νομικού προσώπου˙ τα συναφή προβλήματα και οι ασφαλείς λύσεις
Ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει την υπεξαίρεση. Η σχετική διάταξη δεν αφήνει περιθώρια: Το αδίκημα είναι δυνατό να τελεσθεί σε βάρος (και) του νομικού προσώπου που μας ανήκει. Οι επαπειλούμενες ποινές; Συχνά δυσβάστακτες: φυλάκιση ή/και χρηματική ποινή-ενίοτε μάλιστα και κάθειρξη. Δράστες μπορεί να είναι οι νόμιμοι εκπρόσωποι της εταιρείας (ο Πρόεδρος λ.χ. ή τα μέλη του Διοικητικού της Συμβουλίου). Ως συνεργοί τους είναι ενδεχόμενο να αντιμετωπισθούν στελέχη της επιχείρησης. Η υπεξαίρεση μάλιστα είναι δυνατό να τελεσθεί με περισσότερους τρόπους κι όχι μόνον με τον πλέον συνήθη (με απευθείας δηλ. αφαίρεση χρημάτων από το φυσικό ταμείο ή τους τραπεζικούς λογαριασμούς της εταιρείας).
Τα προβλήματα κι οι παραβάσεις είναι δυνατό να επεκταθούν σε λογιστικό και φορολογικό επίπεδο. Κι ακόμα περισσότερο: ευθύνης των «δραστών» έναντι του νομικού προσώπου.
Οι συνέπειες σε αστικό, ποινικό, φορολογικό και διοικητικό επίπεδο, μόνον ήσσονος σημασίας δεν είναι δυνατό να χαρακτηριστούν.
Ο εντοπισμός των «προβληματικών» κινήσεων είναι δυνατό να λάβει χώρα από τις φορολογικές αρχές, από μέτοχο μειοψηφίας, τον επόμενο ιδιοκτήτη ή διαχειριστή της επιχείρησης κ.ο.κ.
Ο νόμος όμως παρέχει σειρά ασφαλών επιλογών που διευκολύνουν τον επιχειρηματία/πλειοψηφούντα μέτοχο για τη μεταφορά (προς τον ίδιο) ρευστότητας από την επιχείρησή του.
Εν κατακλείδι
Είναι δεδομένο πως οι ιδιοκτήτες των (κατά βάση οικογενειακών) επιχειρήσεων στη χώρα μας ταυτίζουν, σε σημαντικό βαθμό, τα δικά τους οικονομικά μέσα και ταμείο με τα αντίστοιχα των επιχειρήσεών τους. Η ταύτιση όμως αυτή είναι (υπό προϋποθέσεις) επικίνδυνη.
Από την άλλη, όμως, πλευρά: Οι (περισσότερες) επιλογές που παρέχει ο νόμος είναι αρκούντως βοηθητικές για τον επιχειρηματία για την προς τον ίδιο μεταφορά ρευστότητας από την εταιρεία στην οποία είναι ιδιοκτήτης ή (έστω) πλειοψηφών μέτοχος/εταίρος.
Συμπερασματικά: δε φαίνεται πως υφίσταται οποιοσδήποτε λόγος να περιδιαβεί (ο σύννους κι ευυπόληπτος επιχειρηματίας-υιοθετώντας τις λάθος επιλογές) μονοπάτια αγωνίας. Ούτε, και πολύ περισσότερο, γραφεία ανακριτών και εισαγγελέων ή δικαστικές αίθουσες. Κι ούτε συζήτηση για καταστήματα κράτησης (:φυλακές)
Οι λύσεις περισσεύουν.
Και είναι και γρήγορες και ασφαλείς.
*Ο Σταύρος Κουμεντάκης είναι Senior Partner στην Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.: Το παρόν άρθρο σε αναλυτική μορφή