Skip to main content

Το Τσέρνομπιλ και τα πυρηνικά εργοστάσια πληγώνουν ακόμα το Αιγαίο

Ίχνη ραδιοϊσότοπων ανιχνεύονται ακόμα στις ελληνικές θάλασσες, 35 χρόνια μετά το μεγαλύτερο πυρηνικό ατύχημα που σημειώθηκε στον πλανήτη

Το ημερολόγιο έγραφε 26 Απριλίου 1986 όταν μια σειρά από εκρήξεις κατέστρεψε έναν από τους αντιδραστήρες στον Πυρηνικό Σταθμό Παραγωγής Ενέργειας του Τσέρνομπιλ. Τριάντα πέντε χρόνια μετά τα αποτελέσματα της τεράστιας οικολογικής καταστροφής που προκάλεσε η απελευθέρωση ραδιενέργειας στην ατμόσφαιρα παραμένουν ορατά εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, στα νερά του Αιγαίου.

Ίχνη ραδιοϊσότοπων εξακολουθούν να ανιχνεύονται στις ελληνικές θάλασσες, υπολείμματα του μεγαλύτερου πυρηνικού ατυχήματος που καταγράφηκε στον πλανήτη, αλλά και απότοκο της λειτουργίας των ενεργών πυρηνικών εργοστασίων στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.

Στοιχεία για τη ραδιενεργό ρύπανση στο Αιγαίο παρουσίασε ο αντιπρόεδρος της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Αντιγόνη», επικεφαλής της αυτοδιοικητικής κίνησης «Οικολογία – Αλληλεγγύη», Μιχάλης Τρεμόπουλος, σε εκδήλωση που οργάνωσε η εταιρεία στο πλαίσιο του έργου «Στρατηγική μηδενικών αποβλήτων: Μέθοδοι και εφαρμογή στη λεκάνη της Μαύρης Θάλασσας». Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί κομμάτι του προγράμματος «Joint Operational Programme Black Sea Basin 2014-2020» (Κοινό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα – Λεκάνη Μαύρης Θάλασσας), το οποίο συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Γειτονίας (ΕΝΙ-European Neighbourhood Instrument) και από τις συμμετέχουσες χώρες Αρμενία, Βουλγαρία, Γεωργία, Ελλάδα, Δημοκρατία της Μολδαβίας, Ρουμανία, Τουρκία και Ουκρανία.

«Είναι ένα παλιό θέμα το οποίο είχαμε αναδείξει ήδη από το 2000. Τότε είχαμε βρει στοιχεία από τον Δημόκριτο και την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας ότι η ραδιενεργός ρύπανση στο Αιγαίο είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που υπάρχει στο Ιόνιο, γεγονός που μας προβλημάτισε. Ψάχνοντας βρήκαμε ότι το πρόβλημα έχει να κάνει με τις χρήσεις του νερού από τα ποτάμια του Δούναβη και του Πρίπιατ (σ.σ. παραπόταμος του Δούναβη από τον οποίο πήρε το όνομά της η πόλη δίπλα στο Τσέρνομπιλ που εγκαταλείφθηκε μετά την πυρηνική καταστροφή). Έχουν κάνει καινούργιο πυρηνικό εργοστάσιο στο Μπέλενε, υπάρχει και το Τσερνοβόντα στη Ρουμανία, που χρησιμοποιούν τα νερά του Δούναβη για να ψύχουν τις εγκαταστάσεις τους. Επίσης όταν πιάνει φωτιά στην έκταση του Τσέρνομπιλ, όπως έγινε πρόσφατα, όλα αυτά τα καμένα παροχευτεύονται στα ποτάμια και καταλήγουν στη Μαύρη Θάλασσα και από τα Δαρδανέλια περνάνε στο Αιγαίο. Πληρώνουμε ακόμα το Τσέρνομπιλ και όχι μόνο», είπε στη Voria.gr ο κ. Τρεμόπουλος.

Ραδιενεργός ρύπανση από τη δεκαετία του ‘60

Στις σχετικές έρευνες μελετήθηκε το 137 Cs (καίσιο) που προέρχεται από πυρηνικές δοκιμές του 60, από πυρηνικά υποβρύχια, από βλάβες και ατυχήματα πυρηνικών εργοστασίων, από διαχείριση πυρηνικών αποβλήτων. Μεγάλες συγκεντρώσεις καισίου μετρήθηκαν μετά το ατύχημα του Τσέρνομπιλ, μάλιστα 10 φορές υψηλότερες από αυτές των προηγούμενων χρόνων. Ανιχνεύτηκαν ραδιοϊσότοπα, που για πρώτη φορά εμφανίστηκαν σε έμβιο και άβιο υλικό του Ελλαδικού θαλάσσιου χώρου, όπως 103Ru, 106Ru, 95Zr/95Nb, 131I. Χαρακτηριστικό είναι πως 103Ru ανιχνεύτηκε σε μύδια τον Μάιο του 1986, ένα μήνα μετά την πιστοποίηση της έλευσης του ραδιενεργού νέφους στην Ελλάδα. Ανάμεσα στο 1988 και το 1995 οι συγκεντρώσεις του καισίου-137 ήταν γύρω στα 20 Bq/m3 στο Αιγαίο κοντά στη Λήμνο (με μικρότερες τιμές στο Κεντρικό 4.5 και το Νότιοανατολικό Αιγαίο 2.5) και προέρχεται από τα πολύ μεγαλύτερα φορτία της Μαύρης Θάλασσας που φτάνουν μέσω των Δαρδανελίων. Την ίδια περίοδο οι συγκεντρώσεις στο Ιόνιο ήταν γύρω στα 9 Bq/m3, ίδιες με της Κύπρου, όπου μέχρι πριν από το ατύχημα ήταν μη ανιχνεύσιμες. Με τα χρόνια οι τιμές αυτές μειώνονταν για να φτάσουν το 2014 γύρω στα 3.4 στο βόρειο Αιγαίο και στα 2.8 στο Κρητικό Πέλαγος.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, η ραδιενέργεια μειώνεται από τα μέρη της Μαύρης Θάλασσας όπου εκβάλλουν Δούναβης (Κοζλοντούι, Μπέλενε, Βουλγαρία), Δνείπερος (Πρίπιατ παραπόταμος, Τσέρνομπιλ, Ουκρανία) και απομακρυνόμενοι από τα Δαρδανέλια προς το Αιγαίο, από την Ανατολική Μεσόγειο προς τη Δυτική και από το βυθό προς την επιφάνεια.

«Έχει βρεθεί μέχρι και σήμερα ότι υπάρχουν ίχνη ραδιενέργειας π.χ. στη Λήμνο. Παλαιότερα, όσο πηγαίναμε πιο νότια, για παράδειγμα στην Κύπρο, δεν υπήρχε ραδιενεργός ρύπανση, όμως μετά το Τσέρνομπιλ έχει φτάσει μέχρι εκεί. Τα ραδιενεργά στοιχεία είναι πιο χαμηλά, δηλαδή περισσότερο στον πυθμένα της θάλασσας από ό,τι στην επιφάνεια και όσο ανακατεύονται τα νερά παγιδεύονται στο κατώτερο στρώμα. Αυτό έχει επίπτωση στα ψάρια, η οποία δεν έχει μελετηθεί από κανέναν και προφανώς και στον άνθρωπο. Κάποια από αυτά τα μετράνε και λένε πως είναι φυσική ραδιενέργεια από τις ανοιχτές δοκιμές της δεκαετίας του ’60. Αυτό ως ένα σημείο ισχύει, αλλά και πάλι δεν είναι φυσική ραδιενέργεια», ανέφερε ο κ. Τρεμόπουλος.

Στο πλαίσιο του προγράμματος, και με αφορμή την επέτειο του ατυχήματος του Τσέρνομπιλ, η «Αντιγόνη» οργανώνει διαδικτυακή εκδήλωση εστιασμένη στην πυρηνική ενέργεια την ερχόμενη Τετάρτη 14 Απριλίου.