Βιομηχανικά κελύφη που λειτουργούν ως μάρτυρες της ιστορίας, της ζωής και της κατασκευαστικής διαδικασίας, μπορούν να αναδειχτούν και να αποτελέσουν κόσμημα για την περιοχή στην οποία ανήκουν.
Ανενεργά βιομηχανικά κτήρια που ρημάζουν παρατημένα μπορούν να αξιοποιηθούν και να καλύψουν πολλές ανάγκες της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας, μία από τις οποίες είναι και ο τουρισμός.
Η διαχείριση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ήταν μεταξύ των θεμάτων της σημερινής ημέρας των εργασιών του Πανελλήνιου Συνεδρίου Αρχιτεκτονικής που διοργανώνει το ΤΕΕ/Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας στην Αποθήκη Δ΄ στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης με τίτλο «Τα Κάστρα της Βιομηχανίας».
Η αρχιτέκτονας Μαρία-Άννα Κακάβα παρουσίασε ενδιαφέροντα «Τουριστικά καταλύματα σε βιομηχανικά κελύφη» και συγκεκριμένα τέσσερα πολυτελή ξενοδοχεία -δύο στην Ελλάδα και δύο στο εξωτερικό- που αξιοποίησαν παλιούς βιομηχανικούς χώρους και ανανέωσαν την ιστορία τους.
Πρόκειται για το Hydrama Grand Hotel στη Δράμα, το Dexamenes Seaside Hotel στην Κουρούτα Ηλείας, το Hilton Molino Stucky Venice Hotel στο νησί Τζιουντέκκα της Βενετίας και το Titanic Hotel στο Λίβερπουλ.
«Περιοχές που μέχρι τώρα είναι άγνωστες μπορούν να έχουν μια ευκαιρία να αναδειχθούν και να αποτελέσουν πόλο τουριστικής ανάπτυξης», δήλωσε από το βήμα του συνεδρίου η κ. Κακάβα και πρόσθεσε ότι «κοινό χαρακτηριστικό και στα τέσσερα ξενοδοχεία είναι αρχικά η γεφύρωση του χρόνου. Μέσα από τα υλικά και την κλίμακα που δίνουν σε σχέση με τον άνθρωπο - καθώς είναι πολύ μεγαλύτερη η παρουσία τους - γοητεύουν τον επισκέπτη και παράλληλα δημιουργείται μια αισθητική που δίνει ο χρόνος».
H πολυτέλεια της παλιάς καπναποθήκης στη Δράμα
Η ιστορική καπναποθήκη του Σπήρερ στη Δράμα, που ακουμπά στα νερά των πηγών Αγίας Βαρβάρας, μετατράπηκε σε ένα μοντέρνο, αστικό ξενοδοχείο. Το ιστορικό διατηρητέο τετραώροφο κτήριο του 1924 αποτελεί αρχιτεκτονικό δημιούργημα του Αυστριακού αρχιτέκτονα Konrad von Vilas. H καπναποθήκη χρησιμοποιήθηκε για πολλά χρόνια ως χώρος επεξεργασίας του περίφημου ανατολικού καπνού, προϊόν που καθόρισε για δεκαετία της οικονομία της χώρας. Το 1932 το κτήριο αγοράστηκε από την Αυστροελληνική Εταιρεία Καπνού Α.Ε. και το 1974 σταμάτησε η επεξεργασία καπνού και ο χώρος χρησιμοποιούνταν πλέον μόνο ως αποθήκη του προϊόντος.
«Στο κτήριο κρατήθηκε το κέλυφος και δεν έγιναν παρεμβάσεις στο εξωτερικό του ούτε στον ξύλινο σκελετό εσωτερικά. Μπορεί κανείς όμως να δει τη σύγχρονη πινελιά με την τοποθέτηση νέων δαπέδων και σύγχρονων επίπλων», ανέφερε η κ. Κακάβα, παρουσιάζοντας το πεντάστερο Hydrama Grand Hotel.
Οι δεξαμενές του οινοποιείου φιλοξενούν υψηλούς προσκεκλημένους
Το ξενοδοχείο Dexamenes Seaside Hotel στην Κουρούτα Ηλείας στεγάζεται σε ένα οινοποιείο που χτίστηκε τη δεκαετία του 1920, στο τέλος μιας εποχής κατά την οποία η μαύρη κορινθιακή σταφίδα ήταν το κύριο εξαγωγικό προϊόν της χώρας και η παραγωγής της, αποτελούσε τη βασική οικονομική δραστηριότητα της Πελοποννήσου.
Το συγκεκριμένου οινοποιείο χτίστηκε δίπλα στη θάλασσα και κοντά στις καλλιέργειες, έτσι ώστε τα πλοία να μπορούν να φορτώνουν το κρασί μέσω των σωλήνων από μια πλατφόρμα δίπλα στην παραλία.
Για σχεδόν 100 χρόνια το βιομηχανικό συγκρότημα ήταν εγκαταλειμμένο, αλλά τα κτήρια διατηρούνταν σε καλή κατάσταση.
Η νέα κατασκευή είναι διακριτή και αφήνει σχεδόν ανέπαφα τα κτήρια, τα οποία διατηρούν έτσι την ισχυρή τους παρουσία.
Το ξενοδοχείο βρίσκεται σε απόσταση 20 χλμ από τον Πύργο Ηλείας, στην παραλία της Κουρούτας που κατέχει περίοπτη θέση στις παραλίες της Δυτικής Πελοποννήσου και έχει έντονη τουριστική κίνηση τους καλοκαιρινούς μήνες.
Δυο μοναστήρια έγιναν μύλος και τώρα Χίλτον
Το ξενοδοχείο Hilton Molino Stucky Venice βρίσκεται στο νησί Τζιουντέκκα στη λιμνοθάλασσα της Βενετίας και το κτίσμα κατασκευάστηκε το 1880 από τον Ελβετό-Ιταλό επιχειρηματία Τζιοβάνι Στάκι, ως ένας από τους μεγαλύτερους μύλους της Ευρώπης. Στο παρελθόν στην ίδια θέση βρισκόταν δύο γνωστά στην περιοχή μοναστήρια τα St. Biago και Cataldo.
Η δολοφονία του Στάκι το 1910 και οι μεγάλες απεργίες που ακολούθησαν έκλεισαν τις πόρτες του μύλου το 1955 και ο χώρος έμεινε για πολλά χρόνια αναξιοποίητος. Το 1994 αγοράστηκε από ιταλική εταιρεία και το 2000 η εταιρεία συνεργάστηκε με τον όμιλο ξενοδοχείων Hilton.
Το 2007 ολοκληρώθηκαν οι εργασίες ανακαίνισης και έκτοτε στη θέση αυτή λειτουργεί το Hilton Molino Stucky Venice. Το κέλυφος διατηρήθηκε ως είχε και συντηρήθηκε ή κατά περίπτωση ενισχύθηκε με νέα υλικά για να θεωρείται σήμερα ένα πολυτελές ξενοδοχείο.
Όπως σημείωσε η κ. Κακάβα «η κλίμακα του κτηρίου, η θέα που προσφέρει, η άμεση επαφή με τον λιμνοθάλασσα της Βενετίας, αλλά και με το υπόλοιπο νησί, αποτελούν χαρακτηριστικά υπέρ της επιλογής για αξιοποίηση του κτηρίου ως ξενοδοχειακό κατάλυμα».
Στην αποβάθρα του Λίβερπουλ ξεχωρίζει ένα ξενοδοχείο
Το Titanic Hotel στο Λίβερπουλ είναι ένα συγκρότημα κτηρίων με μεγάλη ιστορία σε μια σημαντική τοποθεσία, στην αποβάθρα Stanley, λίγα μέτρα μακριά από το κέντρο της πόλης. Το 4 αστέρων ξενοδοχείο είναι μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO και στεγάζεται σε ένα από τα μεγαλύτερα και πιο ολοκληρωμένα συστήματα ιστορικών αποβάθρων του κόσμου.
Η επανάχρηση της βόρειας αποθήκης, η οποία εν μέρει είχε καταστραφεί κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου έσωσε το βικτοριανής αρχιτεκτονικής κτήριο που βρισκόταν σε απαξίωση για πάνω από 30 χρόνια. Ιστορικά υλικά (τούβλα, παράθυρα από χυτοσίδηρο) και αντικείμενα (σίτες από σφυρήλατο σίδηρο, υδραυλικός εξοπλισμός), διατηρήθηκαν και συντηρήθηκαν όπου ήταν δυνατόν.
Σύμφωνα με την κ. Κακάβα, η αξιοποίηση της αποβάθρας είναι μια «εισβολή» ήπιας μορφής στον αυστηρό χαρακτήρα της βιομηχανικής αυτής ζώνης, δίνοντάς της μια άλλη μορφή ζωής.
«Μέσω των περιπτώσεων που προαναφέρθηκαν, μπορεί κάποιος να διαπιστώσει τόσο τις ομοιότητες ως προς τη διαχείριση των κτισμάτων και των χώρων αυτών, αλλά και ως προς την αντιμετώπισή τους ως ιστορικών χώρων παραγωγικότητας. Η επιθυμία εναγκαλισμού του παρελθόντος αποτελεί ένα γεγονός που έχει λάβει πολλές μορφές ήδη μέσα στον χρόνο, ακόμα και μέσω από κινήματα και μανιφέστα. Ευθύνη μας, πλέον, δεν είναι μόνο να δώσουμε αξία στο παρελθόν και στους μεγάλους αυτούς «γίγαντες» μέσα από την αρχιτεκτονική και την πολεοδομία, αλλά και υπό το κοινωνικό, πολιτισμικό και οικονομικό πρίσμα», κατέληξε η κ. Κακάβα.